IRAK KÜRT BÖLGESİNİN JEOPOLİTİĞİNE İLİŞKİN STRATEJİK ÖNGÖRÜLER. BÖLÜM 5

 IRAK KÜRT BÖLGESİNİN JEOPOLİTİĞİNE İLİŞKİN  STRATEJİK ÖNGÖRÜLER. BÖLÜM 5

Suriye’nin BOP’a karşı çıkması ve 12 Aralık 2003’te “Suriye Sorumluluk Yasası”nın ABD Kongresinde kabul edilmesi ile Suriye üzerinde ABD baskısı artmış, kimi yorumcular bu durumu ABD dış politikasının “İsrailleştirilmesi” olarak tanımlamışlardır.163

 Irak’ın üçe bölünmesi, bağımsız bir Kürt Devleti olasılığını geri döndürülemez bir noktaya getirecektir. Bu noktaya, Irak’ta bir iç savaş çıkması-çıkarılması ve Kerkük gibi petrol bölgelerinin Kürtlerin kontroluna verilmesiyle gelinebileceği mümkündür. Bu nedenle Irak’ın toprak bütünlüğüne tüm bölge ülkeleri önem vermektedir. Irak’ta iç savaş olasılığı, bölünme olasılığını, bölünme olasılığı, bağımsız bir Kürt Devleti olasılığını gündemde tutmaya devam etmektedir. Bağımsız bir Kürt Devleti olasılığı, ABD’de Yahudi lobilerinin yönetim üzerindeki ağırlığının devam etmekte olduğu şeklinde olarak yorumlanabilir.164 ABD’nin Türkiye’yi PKK terörüne karşı yalnız bırakması, Kürt Devleti olasılığının hala devam etmekte olduğunun veya Kürt kartının Türkiye’ye karşı kullanılmasının bir göstergesidir. Bu esnada Dünyada165 bölgede, ve Türkiye’de ABD karşıtlığı 
artarak devam etmektedir.166 ABD’nin “Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak” olasılığı 167 yani, ABD, Avrasya’yı hakimiyeti altına 
almaya giderken, elindeki Ortadoğu’yu kaybetme olasılığı168 bulunmakta dır.169 

Türkiye’de sağ, sol ve liberal kesimler, ABD politikalarına karşı bir araya gelmektedirler. Türk kamuoyunda ABD karşıtlığı % 90’lara varmaktadır. 
Bölgede Türkiye, İran, Suriye ABD politikalarına karşı bir araya gelebilmektedirler. İKÖ, islam ülkelerinin haklarını korumakta etkinliğini 
artırmaktadır. Bütün bu gelişmeler, halkları kendi içinde bir araya getirirken, ülkeleri de birbirlerine yakınlaştırmaktadır.170 

Bir Kürt devleti kurulması, ABD’ için yaşamsal önem taşımazken, İsrail için aynı hususu söylemek kolay değildir.171 İsrail, bekası için Kürt Devletinin kurulmasına önem vermektedir. Bağımsız bir Kürt Devletinin kurulmasında belirleyici olacak husus, ABD yönetiminde Yahudi etkinliğinin sürüp sürmeyeceğidir.172 

ABD’de tartışılmaya başlanan ABD’nin çıkarları ile İsrail’in çıkarları aynı-farklı tartışmasının sonuçları, ABD tarafından Kürt Devleti kurulmasına yakılacak 
ışığın rengini belirleyecektir. 

ABD, Ortadoğu’da ve Avrasya’da öncelikli politikasını, öncelikle ABD halkının çıkarlarına mı, yada ABD halkı ile birlikte İsrail’in çıkarlarına mı göre
oluşturacaktır? ABD ile İsrail’in çıkarlarının örtüşmediği ise kamuoyunda her geçen gün yüksek sesle dile getirilmekte, tartışılmaktadır.173 Bu eleştirileri
başlangıçta “Yahudi düşmanlığı” suçlaması ile önlemeye çalışan Yahudi lobileri, tartışmaların kesilmesini engelleyememişlerdir. ABD’deki dış politika
tartışmalarına emekli generallerinde174 katılması, yönetimdeki Yahudi etkisinin zayıflatılması üzerine mücadelenin sürdüğünü göstermektedir.175

Zaman, Kürt Devletinin kurulması yönünde çalışmakta, İsrail’in çıkarlarıyla örtüşmektedir. Kürt Devletin kurulması yönünde zamanın çalışması ABD’nin 
çıkarları ile örtüşmekte midir?176  

ABD Başkanı G.W.Bush, İran’ın nükleer silah sahibi olmasının Türkiye tarafından öncelikli tehdit olarak değerlendirileceğini ve Türkiye’nin ABD yanında 
saf tutacağını beklediği demeçlerinden anlaşılmaktadır. ABD’nin Teröre karşı mücadelede takındığı iki yüzlü tutum, Türkiye’de Amerikan karşıtlığının ve 
ulusalcılığın yükselmesine neden olmaktadır. Zaman, Kürt Devleti kurulmasına çalışanların lehine işlerken, Ortadoğu’da ABD karşıtlığının tırmanması ile 
başlayan sürecin ABD çıkarlarının aleyhine işlediği söylenebilir.177 

Ortadoğu’da Arapları ve Acemleri karşısına alan ABD, Türkleri de karşısına almak üzeredir.178 Irak’ın bölünme süreci, Bağımsız Kürt Devleti sürecini tetiklerken, Kürt Devleti kurulma sürecine paralel şekilde Türkiye’de ABD karşıtlığı sürecide devam etmektedir. ABD, Amerikan Halkının ve İsrail’in çıkarlarını birlikte maksimize etmenin mümkün olamayacağını görmek ve karar vermek zorunda kalacaktır. İsrail Başbakanı, İsrail’in sınırlarını çizmediğini, 2010’da kesin sınırlarını açıklayacağını söylemektedir. ABD halkı ABD yönetimine, gerek Ortadoğu, gerekse Dünya kamuoyunu sürekli karşısına alarak, hukuku ve bütün değerleri çiğneyerek ve güç kullanarak politikalarını sürdüremeyeceğini, söylemektedir.179 ABD’nin yarın bedel ödemek zorunda kalacağı ihtimal dahilindedir.180 Adil olmayan yönetimlerin, iktidarlarını uzun süre sürdüremedikleri ve tarih sayfalarındaki yerlerini aldıkları bilinen bir gerçektir. 

Amerika’nın Kürt politikasında değişiklik olduğu, Irak’ın Kuveyt’i işgali ile gözlenmektedir.181 1992’de ABD’li yetkililerle görüşme yapmak üzere 
Washington’da bulunan Celal Talabani ve Barzani’nin önderlik ettikleri Irak muhalefeti, 29 Temmuz 1992’de ABD Dışişleri Bakanı James Baker ile bir 
araya gelmişlerdir. Başkan Bush tarafından kabul edilmeseler de, Kürt liderler, Washington’da ilk defa bu kadar üst düzeyde kabul edilmekteydiler. 
Kürtlerle dolaylı görüşmeler yapmış olan ABD, Kürtlerle ilk defa doğrudan temas kurmuş olmaktadır. Yinede ABD, temas kurmak için bazı şartlar ileri sürmüştür. Bu şartlar; Kürtler, ne kadar yerel halkı temsil ettiklerini göstermeleri ve özellikle Türkiye’nin bu temastan kaynaklanacak kaygılarının da giderilmesi gerekiyordu.182 

Tüm Irak muhalif grupları içeren Irak Ulusal Kongresi, 27 Aralık 1991’de ABD ve İngiltere’nin teşvikiyle toplanması sağlanmıştır. ABD, Türkiye’nin ve Irak’lı Şii muhalefet lideri Bekir el-Hakim’in olası tepkilerini göz önüne alarak bu toplantıyı gündeme taşımamıştır. Mayıs 1992 seçiminden sonra Irak Ulusal Kongresi Viyana’da toplanmış, aralarında Barzani ve Talabani’nin bulunduğu sekiz kişilik heyetin Washington’a gitmesi kararlaştırılmıştır. 

ABD Dışişleri Bakanı Albright, Irak’ta olası bir yönetim değişikliği durumunda, müttefiklerle ve dostlarla işbirliğine hazır olduklarını ve yeni Irak’ın bağımsız, üniter ve bölgesi için tehdit oluşturmayan bir yapıda olmasını arzuladıklarını bildirmekteydi. Sürgündeki Şii lider Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim, ABD’nin Irak muhalefetine 1991 ve 1995’te iki kere ihanet ettiğini açıklamaktaydı.183 

Clinton döneminin Ulusal Güvenlik Komitesi Dışişleri sorumlusu Martin Indyk tarafından 18 Mayıs 1993’te bir toplantıda “Çifte Muhasara” politikası fikir olarak gündeme getirilmiştir. Ortaya atılan bu politikanın esası, Irak ve İran’ın uluslararası ekonomik ve siyasi hayatta yalnızlığa itilerek çökmeye bırakılmasıdır. 184 

Avustralya’da doğan, İsrail’de başbakanın danışmanlığını yapan, ABD’ye yerleşerek Yahudi lobisinde çalışmaya başlayan Martin Indyk “Washington Instıte for Near East Policy” yi 1985’te kurmuştur. Yönetim kurulundaki 11 üyeden altısının Yahudi olduğu kuruluşta çalışmaya başlayan Martin Indyk, oradan Beyaz Saray’a Ulusal Güvenlik Konseyi Ortadoğu işleri sorumluluğuna geçmiştir. Çifte Muhasara politikası ile Irak’ın hem çökertilmesinden hem de toprak bütünlüğünden bahsedilmesinin çelişki oluşturduğunu dile getiren Martin Indyk, ABD’nin Irak’ın toprak bütünlüğünü savunan politikalarını eleştirmektedir. Tarih, 23 Kasım 1992’dir. ABD’nin eski Ankara Büyükelçisi Morton I.Abromowitz’de, 1993 yılında yazdığı bir makale ile Kürtleri korumakla, Irak’ın toprak bütünlüğünü muhafaza etmek arasındaki politikalardan birini tercih etmek zorunda kalınacağını ileri sürmektedir. 185 

ABD yönetimi Irak muhalefetine Saddam’a karşı harekete geçmelerini önermiş, bir süre sonrada 18 Ağustos 1992’de, 32. paralelin güneyinde kalan hava sahasının Irak uçaklarına kapatıldığı ilan edilmiştir. Kuzeyde 36.paralelin kuzeyinin, güneyde 32. paralelin güneyinin Irak hava sahasına kapatılması, güvenlik gerekçeleri örtüsü altında bir başka çarpıcı sonucu doğurmaktadır; Irak üçe bölünmektedir.186

 Osman Öcalan’ın 20 Aralık 1992’de Hürriyet gazetesinde yayımlanan açıklamasında Kuzey Irak’ta etkin olan KDP ve KYB’nin kendi iradeleri ile 
hareket eden güçler olmadıklarını, başta ABD olmak üzere çeşitli uluslararası güçlerin inisiyatifin de hareket ettiklerini söylemektedir.187

 Amerika’nın dışişleri bakanlığında çalışan Dr. Henry Barkey; “Birleşik Devletler için Kuzey Irak ve bölgenin Kürt halkı, hem insani görevi, hem de anti-Irak politikanın bir aracı ” olduğunu söylemektedir.188 

Bir zamanlar CIA görevlisi olan Ortadoğu uzmanı Graham Fuller, 1997 İlkbaharında yayımlanan bir dergide yer alan yazısında, “Etnik azınlıklarını 
tatmin edemeyen devletler parçalanmak zorundadır. Gelecekteki uluslararası düzenin temelini oluşturacak olan unsur şimdiki milli devlet değil, kendi 
kendisini tanımlayan etnik grup olacaktır..”demektedir.189 

ABD’de bulunan “The Washington Kurdish Instite” ismli Kürt enstitüsünün direktörü Mike Amittay , Yahudi Lobisinin eski başkanı Morris Amittay’ın oğludur. Morris Amittay, ABD’de yayımlanan bir gazetede çıkan makalesinde; “...Türkiye, İran, Irak, Suriye ve Rusya’ya yayılmış olarak yaşayan 20 milyon kadar Kürt, bağımsız devletlerini kurma imkanını bulamamışlardır...Kürtler’e kendi siyasi kaderlerini tayin edebilme hakkı tanınmadıkça, Ortadoğu’da huzursuzluğun ve isyanların devamı kaçınılmazdır.” demektedir. 190

 Ümit Özdağ, “Türkiye, Kuzey Irak ve PKK” adlı eserinde, ABD’nin Kuzey Irak politikasında Yahudi lobisinin belirleyici bir gücü olduğunu, Kürt sorununun gündeme taşınmasında ve her geçen gün Türkiye’yi de içine çekmesinde, Yahudi lobisinin gayreti ve desteği olduğunu öne sürmektedir.191 

Eylül 1998’de ABD, Irak’lı muhaliflerden Barzani ve Talabani’yi Washington’da bir araya getirerek aralarındaki çatışmayı çözümlemiştir. 
Saddam’a karşı ortak işbirliği sonucunun nereye kadar gideceği konusu başta Türkiye’yi endişelendirmiş ve Türkiye’nin PKK liderini barındıran Suriye’ye karşı askeri harekatı gündeme gelmiştir. Bunun üzerine PKK lideri Suriye’yi terketmiştir. Bu esnada, ABD Kongresi, Irak Ulusal Kongresine 97 milyon dolarlık askeri yardım yapılmasını Ekim 1998’de onaylamıştır.192 

ABD’nin Kürt grupları ile yakınlaşması, Kürt kartını bölge ülkelerine karşı çok dikkatli ve sürekli kullanacağı anlamını taşımaktadır. 
Kuzey Irak’ta kurulacak bir Kürt devleti bir takım yararlar sağlasa da, Amerika bunu yaparak Irak’a, Türkiye’ye, İran’a ve hatta Suriye’ye karşı sürekli kullanacağı bir kozu elinden çıkarmak istemeyecektir. ABD, Kürtlere güç aktararak bağımsızlık yolunda ilerlemelerini teşvik etmekte, “Büyük 
Kürdistan” hayallerini canlı tutarak bölge ülkelerine baskı yapmaktadır. Böyle bir devletin kurulması durumunda, bölgedeki önemli müttefikleriyle ilişkilerinde sorunlar yaşayacağı muhakkaktır. ABD, önemli müttefiklerini de karşısına almaktan kaçınacaktır.193 

Önemli oranlarda Şii nüfus barındıran Kuveyt ve Suudi Arabistan, Irak tehdidinden kurtulmak istemekle beraber, Irak’ın parçalanması olasılığı 
sonucu Şii İran nüfuzunun sınırlarına dayanmasından da çekinmektedirler. Irak’ın toprak bütünlüğü başta Türkiye olmak üzere Ürdün, Suriye ve Mısır 
tarafından da desteklenmektedir. İran’ın genişlemesini ve bölgede nüfuzunu artırmasını ABD’nin de istemeyeceği muhakkaktır. Irak’ı çevreleyen komşularının tamamının Irak’ın toprak bütünlüğünü istemesine rağmen bağımsız bir Kürt devletinin zorluğu görülmektedir. ABD’nin muhtemel politikası, Kürt devleti kuracakmış gibi bir kartı bölge ülkelerine karşı devamlı elinde tutmak şeklinde olacaktır. 

ABD’nin bağımsız bir Kürt Devleti kurulmasını şu aşamada istemediği ileri sürmek gerçekçi olacaktır. Ortadoğu’nun sosyo kültürel karmaşık yapısı, 
üç büyük dinin merkezinin bu bölgede bulunması, petrol ve İsrail devletinin işgalci politikalarının varlığı, ABD’nin Ortadoğu politikalarını uygulamada 
yeterince zorlamaktadır. Bir “Bağımsız Kürt Devleti “ , Büyük Kürdistan hayallerinin üzerine benzin dökmeye benzeyecektir. Irak’ta istediği başarıyı 
sağlayamayan ABD, Ortadoğu’da kontrolü kaybetme riskiyle karşılaşabilecektir. Bağımsız bir Kürt Devleti, Ortadoğu’da, Hazar Denizi’nin doğu, batı ve güneyinde ve Orta Asya’ya uzanan bölgede zincirleme olaylara ve sınır değişikliklerine yol açabilecektir. 

2.2. İsrail’in Kuzey Irak Kürt Politikası 

Konumu itibarı İsrail, kendisini Araplar tarafından kuşatılmış olarak ve tehdit altında hissetmektedir. Yaşamsal çıkarları gereği, yakınındaki Arap olmayan uluslarla sıkı işbirliği içersinde bulunmak stratejisini benimsemiştir. Stratejisi ile düşman rejimleri istikrarsız hale getirmeyi hedeflemiş, bu nedenle civarındaki ülkelerin azınlıklarını destekleme politikasını geliştirmiştir. 

Araplar dışındaki en yakın ülkeler olan Türkiye, İran ve Etiyopya ile yakın ilişkiler kurmaya çalışmıştır. İsrail bu strateji doğrultusunda, Araplarla sorunu 
olan her unsura yakınlık göstermiş, ilişkilerini geliştirmiştir. 

Siyonistlerin Kürtlerle temasa geçmeleri 1930’lu yıllarda başlamış, 1960’lı yıllarda en üst seviyeye çıkmıştır. İsrail’in Kürtlerle ilişkileri, İsrail Başbakanı Manachem Begin tarafından 1980 yılında resmi olarak, Kürtlere insani yardımın yanında askeri danışmanlar ve silah yardımı yapıldığı açıklanmıştır.194 

İsrail’in Kürtlere verdiği destek 1991 Körfez Savaşında artarak devam etmiş,195 2003 Irak Savaşı ile doruk noktasına ulaşmıştır. Bir taraftan Türkiye ile ilişkilerinin zarar görmemesini isteyen İsrail, diğer taraftan da Kuzey Irak’a her tür desteği vermektedir. Türkiye’nin güvenlik ve ulusal çıkarları nedeniyle, Kuzey Irak’a girmesi, durumunda karşı koyacaklarını söyleyen Kürtlere Askeri malzeme ve eğitim veren İsrail’dir. Türkiye’nin rahatsızlığını dile getirmesi karşısında, İsrail’de, Türkiye ilişkilerinin yeniden ele alınması vaktinin geldiğine dair yorumlar yapılmaktadır. 

İsrail’in Kürtlerle olan ilişkileri, sadece İsrail tarafının isteği ile olmamakta, Kürtlerinde İsrail’e karşı sempatileri bulunmaktadır. İsrail’in Irak Kürtlerine ilgi göstermesi, Kuzey Irak Kürtlerinin Irak yönetimi ile sorunlar yaşamasının yanında “Yahudi Kürtleri” ne olan ilgisinden dolayıdır. İsrail yöneticileri, Yahudi kökenli Kürtlerin büyük kısmını 1950 yıllarında İsrail’e taşımışlardır. Kürtler, sorunlarına karşı kayıtsız kalan Araplardan intikam almak istemekte, ilerde kurulacak bağımsız Kürt devletinin kurulmasında İsrail’in kendilerine yardım edeceğine inanmaktadırlar.196 

PKK Terör örgütünün verdiği güvenlik zararları gerekçesi ile Türkiye’nin Kuzey Irak’ta güvenlik kuşağı oluşturma girişimine İsrail olumlu yaklaşmıştır. Türkiye ile ilişkilerin stratejik ortaklık seviyesine çıkmasıyla aynı döneme gelen, bölgede güvenlik kuşağı oluşturma girişimi ile İsrail’inde çıkarlarına hizmet edecek hususlar şu şekilde değerlendirilmiştir 197; 

-Güvenlik kuşağı oluşturulması sayesinde İsrailli uzmanların Türkiye’ye girme fırsatı olacaktır, 
-İsrail’e Kuzey Irak’ta bulunma fırsatı sağlayacaktır. Irak’taki merkezi otoritenin zayıflamasına ve Irak’ın çözülmesine, Irak’ın çözülmesi ise İran, Suriye, Türkiye ve Körfez’in ve Arap Dünyasının çözülmesine ve paylaşılmasına zemin hazırlayacaktır. 
-İsrail, küresel sermaye ve gelişmiş silahlı gücü sayesinde güvenlik konseptlerinde Orta Asya’ya uzanan planlarını uygulayacak zemin bulacaktır, 
-Güvenlik kuşağı ile Irak’a darbe vurma fırsatı yakalanacaktır. 
-Refah Partisinin yükselişe geçmesi üzerine, Refah Partisini içerde ve dışarıda sıkıntıya sokmak için laik Türk Ordusunun dış politikalarını desteklemiştir. 
-Türkiye, İranlı muhalifleri destekleyerek, Kuzey Irak’ta çatışmaya sebep olabilecek alanlar yaratmaya başlamıştır. Tahran, güvenlik kuşağının 
kendi güvenliğine tehdit oluşturabileceğinden endişe etmiştir. Güvenlik kuşağı oluşturma düşüncesi, bir çok MOSSAD ajanının Türk istihbarat birimleri ile toplantılar yapmasına projede etkin rol almalarına ve İsrail’in Kuzey Irak’a adım atmalarına yol açmıştır.198 

ABD’nin Irak’a girmesi ile birlikte MOSSAD’ ın binlerce deneyimli ajanı Irak’ta faaliyet göstermişlerdir. Kitle imha silahlarına ait bilgilere ulaşmak, Irak’ın yetişmiş beyin gücünden yararlanmasını199, başka Arap ülkelerinin eline geçmesini engellemek için bir dizi operasyonlar icra edildiği basına 
yansımıştır.200

 Amerikalı gazeteci Seymour Hersh’in “Plan B” isimli makalesinde, İsrail’in Irak’ta demokrasi ve istikrarın kurulamayacağına inanarak, Irak’ın 
Kuzeyindeki Kürtlerle olan ilişkilerini korumak ve geliştirmek amacıyla yarı özerk Kürt bölgesinde, bir varlık oluşturmaya ve bu varlığın güvenliğini sağlamaya karar verdiğini belirtmektedir. Hers’e göre, İsrailli uzmanlar Kürt komando birliğine eğitim vermekte, Suriye ve İran’daki Kürt bölgelerinde gizli  operasyonlar yapmaktadırlar. Kürt komandoları, güneydeki Şii milisleri kontrol etmek kadar, Sünni Baas gücüne karşıda hazırlanmaktadır. Şii ve Sünni direnişçilerin liderlerini öldürmek, istihbarata bilgi toplamak Kürt komandoların faaliyetleri arasındadır.201 

Alman asıllı güvenlik uzmanı Dr. Müller, İsrail’in Irak’taki varlığının sadece Irak’ın Kuzeyi ile ilgili olmadığını, Irak genelinde İsrail’in yedi istasyonu bulunduğunu, Irak’ta ekonomik amaçlı bulunan firma ve şirketlerin çalışanları maskesi altında ajanların faaliyet gösterdiğini, faaliyet alanlarının petrol yanında akademik ve bilimsel araştırmalara kadar uzandığını belirtmektedir. 202

 Türkmen kaynakları da, İsrail’in Irak’taki faaliyetlerine dönük olarak, İsrail’in, Suriye sınırından başlayarak, Tel’afar ve Musul’dan geçen 200 km’ lik arazi aldıklarını belirtmektedirler. Tel’afar’ın konumu hassastır. Kuzey Irak’ta bulunan Kürt grupların Suriye’deki Kürt grupları ile temas kurabilmeleri bir Türkmen kenti olan Tel’afar tarafından engellenmektedir. Ovaköy’den açılacak bir sınır kapısı, Kürt bölgesine girmeden, kestirmeden Bağdat’a giden bir güzergah sunmaktadır. İsrail’in satın aldığı bildirilen araziler, hem Kürtlerin Suriye irtibatını sağlayacak, hem de Türklerin Araplarla olan irtibatını kesebilecek bir konum sergilemektedir. ABD ve İsrail, bu bölgeye stratejik önem vermektedirler. El Riyad Gazetesine göre; İsrail, Tel’afar bölgesinde araziler satın alarak 150 kadar Yahudi aile yerleştirmiştir. Yahudi aile sayısının 150 bin olması hedeflenmektedir. Yahudi Ajansıda, Iraklı Yahudi göçmenlerin Irak’a geri dönmelerini sağlamaya çalışmaktadır.203

 Ocak 2004’te İsrail’de petrol, turizm, ve altyapı alanlarında faaliyet gösteren şirketlerden oluşan heyetler Irak’ın Kuzeyine gizlice giderek, 50 milyon dolarlık bir dizi kalkınma ve pazarlama projeleri imzalanmıştır.204 

El Hayat Gazetesi, Irak’taki ABD askerleri arasında 1000 kadar İsrailli subay ve er bulunduğunu, ABD birliklerine şehir savaşı konusunda deneyimlerini aktarmakla birlikte, gerçekte İsrailli askerlerin savaşın başlamasından önce belirlenen vizyon içersinde, Irak’ı bir tehdit olmaktan çıkaracak konularla ilgilendiklerini, Kerkük, Musul ve Erbil’de arazi satın aldıklarını ve Irak’lı bilim adamlarını ortadan kaldırdıklarını belirtmektedir.205 

T. Yılmaz, Irak’taki İsrail varlığının nedenlerini şöyle sıralamaktadır; 
-Körfez bölgesinde istihbarat ağı oluşturmak, 
-İran’ı izlemek , nükleer çalışmalarını sabote etmek, 
-Irak’taki eski Yahudi mirasını elde etmek, bu amaçla araziler satın alarak Irak’ta kalıcı olmak, 
-Ekonomik çıkarları gereği Musul-Hayfa petrol boru hattını açmak, Türkiye karşı çıkarsa, Kerkük-Hayfa petrol boru hattını inşa etmek,  Bazı kaynaklar, İsrail’in Kuzey Irak’ta arazi almalarının stratejik amaçları bulunduğunu ileri sürmektedir ler.206 
-Kurulması düşünülen Kürdistanın sınırlarını Musul’a kadar genişletip, etnik ve dini farklılık gösteren bu bölgeyi çatışma alanı haline getirmek ve buradan İran, Suriye gibi ülkelere yapılacak operasyonlara çıkış noktası yapmak, 
-Suriye sınırına yakın alınan araziler ile Suriye’ye baskı oluşturmak ve Suriye Kürtlerini ayaklandırarak, ilerde Irak Kürdistan federasyonunun sınırlarını genişletmek, 
-Irak’ın doğusuna doğru toprak alarak ABD ve İngiliz güçlerine geri destek üssü olmak, 
-Irak’ın Kuzeyini kontrol eden İsrail, Musul’un kuzeyinden geçen Dicle Nehri vasıtasıyla güneydeki Şiileri baskı altına alma olanağına kavuşmak, 
-İsrail’in bölgedeki varlığının bir başka sebebi de, Kerkük-Yumurtalık petrol boru hattını kontrol altına almaktır. Söz konusu hattın güvenlik maliyetleri açısından karlı olmadığını gösterip, petrolün İsrail üzerinden Akdeniz’e ulaşmasını sağlamaktır. İran, İsrail açısından bakıldığında bir tehdit unsurudur. İsrail, İran’ın desteklediği Hizbullah’ın baskısını, Kürt militanları destekleyerek misillemede bulunma imkanına kavuşabileceği, bu nedenle Kuzey Irak’ta bulunmaya önem verdiği düşünülmektedir.207 

Suriye’de bulunan Kürt yerleşimi Kamışlı’da şiddet olayları patlak vermiş, Şam yönetimi, birkaç kilometre ilerdeki Amerikan işgal kuvvetlerinin olaylarda etkili olduğu belirterek , sınırdan sızmalar olduğunu resmen teyit etmiş ve bu durumu protesto etmiştir. Basında yer alan haberlere göre, Türkiye’den de bir takım Kürt unsurlar Kamışlı’ya geçmiş ve kışkırtıcılık yapmışlardır. Kamışlı olaylarında MOSSAD’ın parmağı olabileceği ihtimal dahilindedir. Irak’ın etnik ve dini temele dayalı olarak bölünmesi ve Kürt devleti kurulması yönündeki projelerin İsrail tarafından seslendirilmesi, Türkiye ve İsrail ilişkilerinde gittikçe artan bir gerilemeye yol açmaktadır. Türkiye, İsrail’in Irak’ın Kuzeyindeki faaliyetlerinden rahatsız olmuş ve bunu bildirmiştir. Bu rahatsızlık, Tel Aviv’deki Türk Büyük elçisi ve Kudüs’teki Türk konsolosun çağrılmasına kadar varmıştır. Hersh’in makalesinde yer alan ABD’li eski bir istihbaratçının sözleri anlamlıdır; 208

 “...İsraillilerin Kürdistan ile bağları,Türkiye ile büyüyen ittifakından daha büyük değere sahip olacaktır...” 

Aynı makaleye göre İsrailli eski bir istihbarat görevlisi de şunları söylemiştir; 

“...Türkiye’yi seviyoruz, fakat İran’ı baskı altında tutmalıyız. Kürtler Irak’ta ABD’ye en yakın gruptur. Tek sorun, Türkiye ile onların nasıl uyumlu hale 
getirileceğidir....” 

İsrail, ya Kürtlerle ittifakın sağladığı potansiyel getirileri tercih edecek ve Irak’ın Kuzeyinde faaliyetlerini Türkiye’ye rağmen artıracak ya da Türkiye ile geliştirdiği stratejik ilişkilerin devamını tercih edecektir. Türkiye’nin güvenlik kaygıları, İsrail’i bir tercihe zorlayacaktır. Ortadoğu’nun yeniden yapılandırıldığı, İran’a karşı bazı yaptırım veya askeri seçeneklerin gündemde olduğu bir zamanda, gerek ABD, gerekse İsrail için Türkiye’nin yanlarında yer almamasının maliyetinin yüksek olacağı taraflarca bilindiği değerlendirilmektedir. İsrail’in, İran’ın tehdit olmaktan çıkarıldığı ve Kürt devletinin güvenliğini sağlayabildiği anda Türkiye ile ilişkilerini geliştirmek için gerekli gayreti göstermeyebileceği öngörülmektedir. 

2003’te Irak’ın işgal edilmesiyle İsrail en kuvvetli düşmanlarının birinden kurtulmuştur. Irak Savaşı, İsrail’in çıkarları ile örtüşmüştür.209 Irak’ta 
her geçen gün etkinliğini artırmakta, Kürtlerle ilişkilerini geliştirmektedirler. Filistin direnişini destekleyen Saddam’ın devrilmesi ile Filistinliler en önemli 
destekçilerini kaybetmişlerdir. Ortadoğu’da etkinliğini artıran İsrail, bir diğer düşmanı İran’ı daha yakından kontrol etme olanağına kavuşmuştur. 

Irak’ta devam eden karışıklıklar esnasında, İsrail gizli servisinin 350 civarında Irak’lı bilim adamı ve akademisyeni öldürdüğüne dair haberler basında yer almaktadır.210 Cinayetlerin kime yarayacağı konusunda tahmin yürütülebilir. Nükleer enerji ve silahlara ait bilgilerin, diğer Arap ülkelerinin eline geçmesinin ve Irak halkına önderlik yapabilecek fikir ve liderlerin ortaya çıkmasının önlenmesi, Irak’ın tarihini talan edenlerin ve Irak’ın bölünmesini isteyenlerin işine yarayacaktır. 

2.3 Türkiye’nin Kuzey Irak Kürt Politikası 

Irak, yüzyıllarca Osmanlı İmparatorluğu’nun egemenliğinde kalmış bir bölgedir. İmparatorluğun yıkılması ile kurulan yeni Türk Devletinin sınırları belirlendiğinde, Musul yeni kurulan devletin sınırları içersinde kabul edilmiştir. Musul Şehrinin hangi sınırlar içinde kalacağına dair anlaşmazlık, Cemiyet-i Akvam’a götürülmüş, Cemiyet-i Akvam 16 Aralık 1925 yılında Musul’un Irak’a ait olduğuna dair karar vermiştir. Bu kararı kabullenmek istemeyen Türkiye, başlangıçta tepki göstermiş, bilahare İngiltere ile 1926’da imzaladığı antlaşma ile Brüksel Hattı olarak tanınan sınır, Türkiye-Irak sınırını oluşturmuştur. 

Türkiye’nin jeostratejik önemi, İran ve Irak’ın toplam jeostratejik önemiyle eşit ağırlıkta görülmektedir. Bölgede 21-24 milyon civarında olduğu tahmin edilen Kürt nüfusun ve coğrafyasının yarısı Türkiye’dedir. Kürt bölgelerinin %30’u İran’da, %15’i Irak’ta ve kalanı Suriye ve diğer bölge ülkeleri topraklarında bulunmaktadır.211 

Irak’ın 1990 yılında Kuveyt’i işgal etmesi, başta ABD olmak üzere uluslararası ortamda tepkiye yol açmış, ABD önderliğinde kurulan koalisyon güçleri, Irak ordusunu Kuveyt’ten çıkarmıştır. II. Körfez savaşı olarak adlandırılan savaş esnasında Kürtlerin tutumlarını cezalandırmak isteyen Saddam, Kürtleri Türkiye sınırına doğru sürmüş ve bölge dışı güçlerin duruma müdahale etmesine yol açmıştır. 

Çöl Fırtınası harekatından sonra, uçuşa yasak bölgenin getirdiği otorite boşluğu, bölgede PKK güçlerinin sayısında önemli bir artışa ve Türk Hükümetinin kaygılanmasına ve çözüm arayışına neden olmuştur. Türkiye Kuzey Irak’taki otorite boşluğundan yararlanarak ve PKK güçleri ile mücadele gerekçesi ile askeri varlığını sürdürmek istemiştir. Ambargolarla güçsüzleşen Bağdat yönetimi, Türkiye’nin politikalarına ciddi tepki verememiştir. PKK terör 
örgütü ile mücadele enstrümanını kullanarak Kuzey Irak’ta askeri güç bulundurma siyasetini benimseyen Türkiye, sorununu uluslararası alana 
taşımakla aslında kendisi için hayırlı bir politika izlemediği, Türkiye’nin gelecekteki uzun vadeli stratejik çıkarlarının ABD ve İsrail’in yanında değil, 
Arap ve Müslümanların yanında olduğunu görmediği veya görmek istemediği ileri sürülmektedir.212 

5 Nisan 1991’de BM Güvenlik Konseyinin 688 sayılı kararı (Birinci Huzur harekatı) ile sığınmacıların geri dönmeleri sağlanmıştır. Bu harekatın askeri birliğine “Çekiç Güç” adı verilmiştir. 15 Temmuz 1991’de sona eren Birinci Huzur harekatından sonra, İkinci Huzur harekatı ile; çok uluslu güç oluşturulmuş ve 36 ncı paralelin kuzeyi uçuşa yasaklanmıştır. 213 

Kürtlerin 36 ncı paralelin kuzeyinde koruma altına alınması ile Irak’ın bölgedeki gücü zayıflamıştır. Zayıflayan Irak, bölgenin güç dengelerinde boşluğa neden olmuştur. Birinci boşluk, İran,Türkiye ve Irak üçgenindeki güç dengelerindeki boşluktur. İkinci boşluk, Amerika-İsrail cephesinin karşısında yer alan Arap-İslam cephesinde meydana gelen kuvvet boşluğudur. 36. Paralelin kuzeyinde oluşturulan güvenli Kürt bölgesinde, 19 Mayıs 1992’de parlamento seçimleri yapılmış, 4 Ekim 1992’de Kürt Federe Devleti ilan edilmiştir. Bütün bu adımlar, “Irak’ın toprak bütünlüğünün” gözetileceğini vurgulayan politikaların sonucunda atılmıştır. 

Kürt Devleti gerçeği sindirilince, ardından Irak’ın parçalanmasının kaçınılmaz olabileceği sonucuna gelinmiştir. Bu gelişmeler, Türkiye’nin de Kürt gerçeği ile 
yüzleşmesi gerektiği söylemlerini gündeme taşımıştır. Bu konuda ABD’li uzmanların Türkiye’ye önerileri, Türkiye’nin federal bir yapıya geçmesidir. 
Türk hükümetinin Kürtlere hem Türk hem Kürt olma izni verebileceğidir. Bu verilenler Kürtlere yetmezse, federalizme gitmek söz konusu olabilecektir. 
Hatta, başarılı bir ayaklanma sonucunda Türk toprakları üzerinde bağımsız bir Kürt devleti ihtimalinden bahsedilmektedir.214

 Türkiye, sınırları yakınında kurulacak bir Kürt devletini milli çıkarlarına ve güvenliğine aykırı bulmuş, daima engellemeye yönelik politikalar geliştirmiştir. Kuzey Irak’ta oluşturulan ve Türkiye’nin kabul etmek zorunda kaldığı “Güvenli Bölge” nin Irak’ın toprak bütünlüğü içersinde kalmasına gayret göstermiştir. PKK terör örgütünün Kuzey Irak’a yerleşmesi ve Türkiye’yi tehdit etmeye başlaması üzerine, politikasında önceliği PKK’nın Kuzey Irak’tan sökülmesi ve imha edilmesi üzerine vermiştir. Bu maksatla, KDP ve KYB ile işbirliği yapmış ve geliştirmiştir. Ankara’nın Kuzey Irak’taki gelişmelerden rahatsızlığı ve güvenlik endişeleri artarak sürmüştür. 
Askeri ve siyasi elitler arasında, karar mekanizmalarında bulunanlar da ABD’nin ve İsrail’in PKK-Kuzey Irak sorununa ilişkin niyet ve politikaları konusunda sürekli bir şüphe taşımışlardır.215 

Ağustos 1996’da Ankara’nın politikası, Barzani’nin Irak’ın toprak bütünlüğünü koruyacak şekilde Saddam‘la işbirliği yapmasını, ABD çizgisindeki KYB’ye yakınlaşmamasını ve bu arada PKK ile mücadele etmesini istemek şeklindedir. Ekim 1996’da ABD, Türkiye, KDP ve KYB’nin Ankara’da yaptığı toplantıda Türkiye, o güne kadar izlediği politikayla uyum göstermeyecek farklı kararları kabul etmiştir. Irak’ın toprak bütünlüğünü korumak amacıyla Türkmenleri gündeme getirmeyen Ankara, Kuzey Irak’ta Türkmenlerinde bulunduğunu sonuç bildirisine koydurmuştur. 

Ayrılıkçı terör örgütünün eylemlerinden sonra Kuzey Irak’a kaçması, kamplar tesis etmesi, Türk Ordusunun bu bölgeye sıcak takip adı altında girmesine yol açmıştır. Irak’ın ABD tarafından işgal edilmesinden sonra Türk Ordusu bu operasyonlarını gerçekleştirememektedir. 

Irak, dün, petrolünü satabilmek için Türkiye’ye ihtiyaç duymuştur. Üç parçalı federasyonun gündeme geldiği Irak’ta, gelecekte Kerkük petrollerinin 
satılabilmesi için de Türkiye’ye ihtiyaç duyulacağı değerlendirilmektedir. 

Türkiye’nin Kuzey Irak ile ilgili politikasının üç sabit unsuru bulunmaktadır. Bir, PKK terör örgütünü kesinlikle ve ne pahasına olursa olsun yok etmektir. İki, Bölgede bir Kürt Devletinin oluşumunu engellemektir. Üç, Tarihten gelen haklarını gündeme taşımaktır. Değişken unsur olarak; Kürtleri Bağdat’a yönlendirmek ve sınırdaki PKK kamplarını kapatmalarını sağlamak, Kuzey Irak Kürtleri ile PKK’ya karşı mücadelelerinin sonucuna göre her iki durumda da işbirliği yapmaktır.216 

Bugün itibari ile gelişmeler değerlendirildiğinde, bu yaklaşımda doğruluk payı bulunmaktadır. Kuzey Irak’taki otorite boşluğu PKK gücünün artmasına, bir Kürt Federe Devletinin oluşumuna neden olmuş ve Türkiye’nin en yakın müttefiki, Kuzey Irak’taki PKK Terör örgütü mensuplarına dokunmamıştır. 

Türkiye, PKK terör örgütü ile mücadelesi yoğunlaştıkça, güvenlik gerekçelerini ileri sürerek Kuzey Irak’ta 5-15 Km. lik güvenlik kuşağı kurma siyasetini yüksek sesle dile getirmeye başlamıştır. 1997’de, ABD’nin yeşil ışık yakması ile Türk yetkililer Arap ve komşu ülkelerin olası itirazlarına rağmen güvenlik kuşağının oluşturulacağını açıklamışlardır. O dönemde İsrail-Türkiye ilişkilerinin stratejik ortaklık seviyesine çıkması, ABD’nin Türkiye’nin bölgede oluşturacağı güvenlik kuşağı oluşturmasını anlayışla karşılaması, 

İsrail’inde Kuzey Irak’ta faaliyet göstermesi anlamına geliyordu. Kimi uzmanlar, güvenlik kuşağı oluşturma projesine Türkiye’yi İsrail’in teşvik ettiğini ileri sürmektedirler. Çünkü, İsrail’in bir takım çıkarları böylece karşılanabilecektir.217 

ABD, Türkiye’ye PKK terörü konusunda muhatap olarak Irak Hükümetini adres göstermektedir. Artan terör saldırıları ve Irak’ın Kuzeyinde hükümet otoritesinin bulunmayışı, TSK’nin Irak sınırı boyunca tertiplenmesine ve teröristlerin sızmasına karşı önlemler almasına yol açmaktadır. ABD Dışişleri Bakanı Rice’ın 25 Nisan 2006 da Ankara’yı ziyaretinde, Türk Dışişleri Bakanının ”Irak kendi sınırlarını kontrol edinceye kadar Türkiye bu önlemleri almaya devam edecektir.” demeci 218, ABD ile kapalı kapılar ardında varılan bir anlaşma sonucunu veya Türkiye’nin ABD’ye rağmen toprak bütünlüğünden taviz vermeyeceği kararlılığını göstermektedir. 

ABD’nin İran’a karşı olası yaptırımlarının konuşulduğu bir sırada, Türkiye’nin, askeri gücünün büyük bir kısmını Irak sınırına yığmasına eş zamanlı olarak İran’ın, Kuzeybatısındaki Kürt bölgelerine askeri harekat düzenlemesi, Kandil’de bulunan PKK kamplarını vurması, İran ile Türkiye arasındaki işbirliğinin açık bir göstergesidir.219 Kuzey Irak’ta bağımsız bir Kürt devleti kurulmasından kaygı duyan Türkiye ve İran’ın askeri operasyonlarının süresi ve boyutu, Kuzey Irak’taki Kürt oluşumunun uykularını kaçıracak bir mahiyet taşımaktadır. 

Irak’ta önlenemeyen terör ve direniş Irak’ın geleceğine dair belirsizler taşımaktadır. Bu durum, Kürtlerin merkezi yönetimle olan federasyon bağlarının zayıflamasına ve ayrılma yönünde düşüncelerini artırmalarına yol açmaktadır. Kerkük’ün askeri güçle de olsa Kürt bölgesine katılması bu çerçevede olasılıklar arasındadır.220 

    Türkiye’nin tarihten gelen bağları, Türkmen nüfusun varlığı ve petrol kaynaklarının başka güçler eline geçmesi olasılıkları Kerkük’ü özel bir 
konuma taşımaktadır. Ankara, Kerkük’te yaşanacak bir oldu bittiye izin vermeyeceğini bir çok kereler deklere etmiştir. Başbakan Erdoğan, 25 Nisan 
2006’da ABD Dışişleri Bakanına, " Irak küçük bir Ortadoğu, Kerkük’de küçük bir Irak’tır. Nasıl Irak’ta istikrar sağlanmadan Ortadoğu’da sağlamak mümkün 
değilse, Kerkük’te de istikrar sağlamadan Irak’ı bir arada tutmak mümkün değildir. Kerkük’ün bu özelliğini unutmamak gerekir. Bu nedenle de Kerkük 
bir etnik grubun veya bir bölgenin idaresine bırakılmamalıdır. Kerkük’ün iç dengeleri bozulursa, bu Irak’ın dengelerini de etkiler. Türkiye bu konuda 
tarihten gelen özel bir konuma ve hassasiyete sahiptir.” 221 mesajını vermiştir. 

Türkiye’nin yaklaşımı şu şekilde özetlenebilir; Kerkük özel bir statüde olmalıdır. Etnik bir gruba üstünlük sağlayacak çabalardan uzak durulmalıdır. 
2007’de planlanan referandum ile bir oldu bitti yaratılması önemli sıkıntılar doğuracaktır.222 
Saddam sonrası Irak hükümetinde temsil edilmek isteyen 26 Türkmen grubunun koalisyonundan oluşan Irak Türkmen Cephesi'nin Ankara temsilcisi, "Biz Kerkük’ün kontrolünü ele alacağız, bizim savaşma sebebimiz budur" diyerek, Kerkük’ten vazgeçmeyeceklerini açıklamışlardır.223 


6 CI BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.

***