TÜRKİYE’NİN SAVUNMA REFORMU TESPİT VE ÖNERİLER., BÖLÜM 2
MGK, Türkiye’nin savunma ve güvenlik politikalarının merkezindeki en temel bileşendir.
Milli Güvenlik Kurulu (MGK)
MGK, Türkiye’nin savunma ve güvenlik politikalarının merkezindeki en temel bileşendir. Anayasanın 118. maddesi uyarınca MGK, “devletin
milli güvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanması ile ilgili alınan tavsiye kararları ve gerekli koordinasyonunun sağlanması konusundaki
görüşlerini Bakanlar Kuruluna bildirmek” ve “devletin varlığı ve bağımsızlığı, ülkenin bütünlüğü ve bölünmezliği, toplumun huzur ve
güvenliğinin korunması hususunda alınması zorunlu görülen tedbirleri Bakanlar Kuruluna iletmek” ile yükümlüdür.
Mevcut savunma ve güvenlik sisteminde MGK toplantıları;
I. Cumhurbaşkanının başkanlığında yapılmakta,
II. Kararlar çoğunluk ile alınmakta ve eşitlik halinde Kurul Başkanının bulunduğu taraf çoğunluğu sağlamış sayılmakta,
III. Kurul, Başbakanın teklifi üzerine veya doğrudan Cumhurbaşkanının çağrısı ile de toplanabilmekte,
IV. Kurulun gündemi Cumhurbaşkanı tarafından düzenlenmekte ve gündem hazırlanırken Başbakan ve Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate alınmakta,
V. Kurul üyesi bakanlar ile diğer bakanların gündeme girmesini istedikleri konular, Başbakanın da görüşü alınarak Milli Güvenlik
Kurulu Genel Sekreteri tarafından Cumhurbaşkanına sunulmakta,
VI. Kurul toplantılarına gündeme göre ilgili bakanlar ve kişiler de çağrılarak bilgi ve görüşleri alınabilmektedir.13
MGK Genel Sekreteri de Kurul toplantılarına katılmakta ancak oy hakkı bulunmamaktadır. MGK kararları Başbakan tarafından Bakanlar Kurulu gündemine öncelikle alınmak
suretiyle görüşülmekte ve gerekli kararlar alınmaktadır.
Yapılan yasal değişiklik çerçevesinde Başbakan, MGK’nın tavsiye kararları ve görüşlerinin değerlendirilmek üzere Bakanlar Kuruluna sunulması ve
Bakanlar Kurulunda kabulü halinde bu tavsiye kararlarının uygulanmasının koordinasyonu ve izlenmesi için bir Başbakan yardımcısını görevlendirebilmekte dir.
Milli Savunma Bakanlığı (MSB) MSB’nin temel görevi 1325 sayılı Kanun uyarınca;
I. Milli savunma görevlerinin siyasi, hukuki, sosyal, mali ve bütçe hizmetlerini,
II. Silahlı Kuvvetlerin Bakanlar Kurulunca kararlaştırılacak savunma politikası çerçevesinde, Genelkurmay Başkanlığı tarafından tespit olunacak ilke, öncelik
ve ana programlarına göre:
a. Silah, araç, gereç ve her çeşit lojistik ihtiyaç maddelerinin tedariki hizmetlerini,
b. Harp sanayii hizmetlerini yürütmek olarak belirlenmiştir.
Aynı kanunun dördüncü maddesine göre MSB bu görevleri; iki ana müsteşarlık, Milli Savunma Bakanlık Müsteşarlığı ile Savunma Sanayii
Müsteşarlığı (SSM) ile Kara, Deniz, Hava Kuvvetleri Komutanlıkları vasıtasıyla yerine getirir.
TABLO 1. TÜRKİYE NİN ULUSAL SAVUNMA VE GÜVENLİK SİSTEMİ 12
TABLO 2. MSB TEŞKILAT ŞEMASI 15
MSB, askeri ve sivil bürokrasinin en fazla iç içe geçtiği kurumların başında gelmektedir.14 Bakanlık üst yönetimi, MSB Müsteşarlığı ve idari
kadroların önemli bir kesimi askeri personelden oluşmaktadır.
Genelkurmay Başkanlığı
31.07.2016 tarihinde yayımlanan Kanun Hükmünde Kararname’ye (KHK) kadar Genelkurmay Başkanlığı, bünyesinde Kara, Hava, Deniz Kuvvet Komutanlıkları ile Jandarma Genel Komutanlığı (JGK) ve Sahil Güvenlik Komutanlığını (SGK) barındırmaktaydı. KHK ile Genelkurmay Başkanlığı Cumhurbaşkanlığına, Kuvvet Komutanlıkları ise MSB’ye bağlanmış olup JGK ve SGK İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır.16
Genelkurmay Başkanlığı, 1324 sayılı Kanun uyarınca, TSK’nın genel sevk ve idaresi, askeri harekatın etkin bir şekilde icra edilmesi, TSK’nın harbe hazırlık seviyesinden sorumludur. Bu maksatla Silahlı Kuvvetlerin savaşa hazırlanmasından; personel, istihbarat, harekat, teşkilat, eğitim, öğretim ve lojistik hizmetlerine ait ilke ve öncelikler ile ana programlarını tespit edilmesinden sorumludur. Ayrıca lojistik ve tedarik hizmetleri için tespit etmiş olduğu ilke, öncelik ve ana programları bu hizmetleri yürütecek olan MSB’ye bildirir. Bahsi geçen KHK’ya kadar Genelkurmay Başkanlığı, görev ve yetkilerinden dolayı Başbakana karşı sorumluydu. Ayrıca Genelkurmay ile MSB arasında doğrudan bir hiyerarşik ilişki bulunmamaktadır.
Savunma Sanayii Yüksek Koordinasyon Kurulu (SSYKK)
3238 sayılı Kanun ile kurulan SSYKK, savunma tedarik mekanizmasının üst karar ve koordinasyon organı olarak kurgulanmıştır.
SSYKK’nın üyeleri; Başbakan, Genelkurmay Başkanı, ekonomik işlerle görevli Devlet Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Dışişleri Bakanı, Maliye ve Gümrük Bakanı, Sanayi ve Ticaret Bakanı, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı olarak belirlenmiştir.17
SSYKK’nın görevleri ise şunlardır:18
I. Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan genel strateji doğrultusunda planlama ve koordinasyonun sağlanmasını takip etmek, düzenleyici direktifler vermek
II. Genelkurmay Başkanınca hazırlanan Stratejik Hedef Planına uygun olarak fon ile tedariki öngörülen silah sistemleri ile araç ve gereçlerin tedarik şeklini
tespit etmek.19
3238 sayılı Kanun’a göre yılda en az iki kez Başbakanın daveti ile toplanması gereken SSY-KK, kanunun yürürlüğe girdiği 13.11.1985 yılından
bu yana toplanmamıştır.20
Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK) 3238 sayılı Kanun ile kurulan SSİK, savunma sanayii ve modernizasyon faaliyetleri ile ilgili temel
karar alma merciidir. Üyeleri Başbakan, Genelkurmay Başkanı ve Milli Savunma Bakanıdır. İcra Komitesi’nin başlıca görevleri şunlardır:21
I. TSK için Stratejik Hedef Planına göre temini gerekli olan modern silah, araç ve gereçlerin üretimi, yurt içinden gereği halinde yurt
dışından tedariki hususunda karar almak
II. Sağlanacak modern silah, araç ve gereçlerin araştırılması, geliştirilmesi, prototip imali, avans verilmesi, uzun vadeli siparişler ile diğer
mali ve ekonomik teşviklerin tespiti istikametinde SSM’ye talimat vermek
III. Savunma Sanayii Destekleme Fonu’nun kullanım esaslarını tespit etmek. Savunma Sanayii Müsteşarlığı (SSM) Türkiye’de modern bir savunma
sanayiinin geliştirilmesi ve TSK’nın ihtiyaçlarının bu şekilde karşılanması amacı ile kurulan SSM’ye, 3238 sayılı Kanun ile aşağıdaki görev ve yetkiler
verilmiştir:22
TABLO 3. 3238 SAYILI KANUN ILE GELIŞTIRILEN SİSTEM 19
3238 sayılı Kanun ile kurulan SSYKK, savunma tedarik mekanizmasının üst karar ve koordinasyon organı olarak kurgulanmıştır.
SSYKK’nın üyeleri; Başbakan, Genelkurmay Başkanı, ekonomik işlerle görevli Devlet Bakanı, Milli Savunma Bakanı, Dışişleri Bakanı, Maliye ve Gümrük Bakanı, Sanayi ve Ticaret Bakanı, Kuvvet Komutanları, Jandarma Genel Komutanı, Başbakanlık Müsteşarı, Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarı ile Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı olarak belirlenmiştir.17 SSYKK’nın görevleri ise şunlardır:18
I. Bakanlar Kurulu tarafından onaylanan genel strateji doğrultusunda planlama ve koordinasyonun sağlanmasını takip etmek, düzenleyici direktifler vermek
II. Genelkurmay Başkanınca hazırlanan Stratejik Hedef Planına uygun olarak fon ile tedariki öngörülen silah sistemleri ile araç ve gereçlerin tedarik şeklini
tespit etmek.19
3238 sayılı Kanun’a göre yılda en az iki kez Başbakanın daveti ile toplanması gereken SSY-KK, kanunun yürürlüğe girdiği 13.11.1985 yılından bu yana toplanmamıştır.20
Savunma Sanayii İcra Komitesi (SSİK)
3238 sayılı Kanun ile kurulan SSİK, savunma sanayii ve modernizasyon faaliyetleri ile ilgili temel karar alma merciidir. Üyeleri Başbakan, Genelkurmay
Başkanı ve Milli Savunma Bakanıdır.
İcra Komitesi’nin başlıca görevleri şunlardır:21
I. TSK için Stratejik Hedef Planına göre temini gerekli olan modern silah, araç ve gereçlerin üretimi, yurt içinden gereği halinde yurt dışından tedariki hususunda karar almak
II. Sağlanacak modern silah, araç ve gereçlerin araştırılması, geliştirilmesi, prototip imali, avans verilmesi, uzun vadeli siparişler ile diğer mali ve ekonomik teşviklerin tespiti istikametinde SSM’ye talimat vermek
III. Savunma Sanayii Destekleme Fonu’nun kullanım esaslarını tespit etmek.
3. CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder