KARŞILAŞTIRMALI HÜKUMET SİSTEMLERİ, BAŞKANLIK SİSTEMİ, ARAŞTIRMA HİZMETLERİ BAŞKANLIĞI BREZİLYA BÖLÜM 24
6.2. Olumlu Değerlendirmeler
Yukarıda da belirtildiği üzere sistemin işleyişiyle ilişkili olumlu değerlendirmeler 2000’lerden itibaren yoğunlaşmıştır. Daha önce
literatürde hâkim olan çok partili başkanlık sistemlerinin sistem tıkanıklığı ve krizler üreteceği öngörüsü yerine, çok partili sistemle birlikte güçlü
başkanın ve koalisyoncu başkanlık sisteminin işlediği yönünde çalışmalar yayınlanmıştır.
Alston ve diğerlerine göre Brezilya’da sistemin işleyişinde en önemli unsur 1988 Anayasasıyla başkana verilen güçlü yetkilerdir. Bununla
birlikte bu yetkilerin de tamamen denetimsiz bir şekilde kullanılması öngörülmemiştir. Anayasa’da fren ve denge mekanizmaları öngörülmüştür.
Başkanlar çoğunlukla makroekonomiyi daha iyi hale getirme yönünde çabalamakta, milletvekilleri ise yeniden seçilmek için kendi seçim
bölgelerine kaynak aktarımı yapmaya çalışmaktadırlar. Tarafların birbirine olan bu ihtiyacı, sistemin de işlemesini sağlamaktadır.
Başkanlar, bütçe tahsisatlarını kullanarak milletvekillerinin desteğini sağlamakta, bakanlıklar ve çeşitli üst düzey bürokratik atamaların dağıtılması
suretiyle koalisyonlar kurulmaktadır.99 Power’a göre 1988 Anayasası ile getirilen sistem, başkanların koalisyon yoluyla parlamentoda istedikleri çoğunlukları sağlayabilmelerine binaen koalisyon cu başkanlık olarak adlandırılmaktadır. Başkanlar koalisyonu kabineden bakanlıklar vermek suretiyle sağlamaktadır. Brezilya’da parlamentoya giren etkin parti sayısı fazla ve başkanın partisinin elde ettiği çoğunluk %15-20 civarında kaldığı için başkanların yasamayla ilgili programlarını gerçekleştirmeleri için diğer partilerle koalisyon kurması gerekmektedir. 1995’ten bu yana sistem genelde bu şekilde işlemektedir. Bu sistemde ideolojik olarak birbirine yakın olmayan partiler belli süreler için bir araya gelebilmektedir.100
Melo ve Pereira’ya göre, Brezilya, öngörülerin ve tahminlerin aksine iyi işleyen bir rejime sahiptir. Ülke güçlü bir ekonomiye, öngörülmeyen
bir kurumsal güç ve istikrara kavuşmuştur. Onlara göre çok partili koalisyoncu başkanlık sistemi, tek parti çoğunluklarında görülebilecek
bazı aksaklıkları engellemiştir. Güçlü başkan; yasamanın, yargının ve diğer denetim kurumlarının iyi işlemesiyle dengelenmekte ve sistemin
otokrasiye kayması engellenmektedir. 2013 yılında yapılan kitlesel protestolar, işlemeyen bir sistemin aksaklıklarının giderilmesi talebi
olarak değil, değişimi ve hayatlarındaki iyileşmeyi gören sınıfların daha iyi bir yaşam beklentisine girmeleri ve son dönemdeki yükselen enflasyon
ve yavaşlayan büyümenin sonucu olarak okunmalıdır.101
7. SONUÇ
1822’de bağımsızlığını kazanan Brezilya şimdiye kadar yedi anayasayla yönetilmiştir. İlk Anayasası’nda ABD sistemini model alan ülke, 1946-1964
döneminde demokrasi ve çok partili hayatı tecrübe etmiş, 1964-1985 döneminde askeri idareyle yönetilmiş, 1988 Anayasası ile de yeniden
demokratik bir yönetime geçmiştir.
1986 yılında seçilen Kongre, aynı zamanda kurucu bir meclis gibi davranmış ve 1988 Anayasası’nın metnini hazırlamış ve onaylamıştır.
Bu Anayasa ile yürütmeye geniş yetkiler verilmiştir. Bunun temel sebebi, 1964 darbesine yol açan kronik hale gelmiş kurumsal istikrarsızlığı ve
başkan-kongre arasında yaşanan anlaşmazlıkların sistemi kilitlemesini engellemektir. 1988 Anayasası’nı yapanlar, zayıf bir başkanın yönetme
ve kendi gündemini ortaya koyma becerisi gösteremeyeceğini düşünmüşlerdir. Ayrıca, bu Anayasa ile yargı bağımsızlığı da teminat
altına alınmıştır.102 Uygulamada da yargı bağımsızlığının sağlandığı, yargının yasama ve yürütmeden bağımsız kararlar verebildiği örneklere
bolca rastlanmaktadır.
Brezilya’da güçlü bir başkan bulunmaktadır. Başkanın tam ve kısmi veto, kanun hükmünde kararname çıkarma, belli kanunların ivedi bir
şekilde görüşülmesini isteme gibi önemli yetkileri bulunmaktadır. Ayrıca kanunların büyük çoğunluğunun (yaklaşık %80) yürütme kaynaklı olduğu
görülmektedir.
1988 Anayasası çok partili sistemi –ki aslında askeri yönetimin muhalefeti bölmek için kurduğu bir sistemdir- muhafaza etmiştir. Bununla
birlikte darbe öncesi dönemde başkanın elinde olmayan önemli yetkileri başkana vermiş ve başkanın güçlenerek mecliste yeterli çoğunluğu
elde edecek koalisyonlar kurmasını sağlayacak araçları temin etmiştir.
Nitekim bu dönemde başkanların partileri, parlamentoda çoğunluğu sağlayamamalarına rağmen başkanlar kurdukları koalisyonlar yoluyla her
defasında kendi gündemleri çerçevesinde istedikleri kanunların kabulünü sağlayabilmişlerdir. 1988-2010 döneminde kurulan 19 koalisyonun
çoğunluğunda başkanlar istedikleri kanunları çıkarabilecek çoğunluğu elde etmişlerdir. Bu çoğunlukları elde edebilmeleri de başkanların kişisel
özelliklerinden çok sistemin işleme potansiyelinin gerçekleşmesine bağlanmaktadır.
1980’lerde yeni bir demokratikleşme dalgası yaşayan Latin Amerika ülkelerinde başkanlık sistemiyle ilgili olarak çıkacağı öngörülen sorunların
çoğunluğu sistemin işlerlik kazandığı son 10-15 yıllık dönemde Brezilya için geçerli olmamıştı. Brezilya, özellikle Şili ile birlikte, Latin Amerika’da
başkanlık sisteminin iyi işlediği ülkeler arasında gösterilmekteydi.
Bununla birlikte son iki üç yılda yaşanan ekonomik ve siyasi krizlerin, seçmen memnuniyetsizliği ve protestolarının sistemin işlerliğine nasıl etki
edeceği izlenmesi gereken bir süreçtir.
KAYNAKÇA
Alston Lee J., Marcus André Melo, Bernardo Mueller, Carlos Pereira. “Political
Institutions, Policymaking Processes and Policy Outcomes in Brazil”, (Mart
2006), http://www.iadb.org/res/publications/pubfiles/pubR-509.pdf,
Erişim: 03.03.2014.
Ames,Barry. The Deadlock of Democracy in Brazil. Michigan: University of
Michigan, 2001.
Brezilya Hükümeti. “Galeria de Presidentes”, http://www2.planalto.gov.br/
presidencia/galeria-de-presidentes, Erişim: 17.02.2014.
Brezilya Temsilciler Meclisi. Constitution of the Federative Republic of Brazil,
http://bd.camara.gov.br/bd/bitstream/handle/bdcamara/1344/
constituicao_ingles_3ed.pdf, Erişim: 26.09.2013.
____ . “Câmara autoriza instauração de processo de impeachment de Dilma com
367 votos a favor e 137 contra », http://www2.camara.leg.br/camaranoticias/
noticias/POLITICA/507325-CAMARA-AUTORIZA-INSTAURACAO-DEPROCESSO-
DE-IMPEACHMENT-DE-DILMA-COM-367-VOTOS-A-FAVOR-E-
137-CONTRA.html, Erişim :10.11.2017.
BBC. “Q&A: Brazil’s ‘Big Monthly’ Corruption Trial”, (16 Kasım 2013),
http://www.bbc.com/news/world-latin-america-19081519,
Erişim: 26.02.2013.
____ . “Brazil Impeachment :Key Questions”, http://www.bbc.com/news/worldlatin-
america-36028117, Erişim:10.11.2016.
CIA. “The World Fact Book Brazil”, https://www.cia.gov/library/publications/
the-world-factbook/geos/br.html, Erişim: 20.01.2014.
Dünya Bankası. “Brazil Overview”, http://www.worldbank.org/en/country/brazil/
overview, Erişim:23.01.2014.
Carrey, John. M. “Presidential vs. Parliamentary Government.” Handbook of New
Institutional Economics içinde, C. M´enard ve M. M. Shirley ed., (Netherlands:
Springer, 2005), http://www.colorado.edu/ibs/eb/alston/psci4028/
fall_2010/Presidential%20versus%20Parliamentary%20Government%20
by%20Carey.pdf, Erişim: 02.04.2014.
V-Brazil. “Constitutions of Brazil - History”, http://www.v-brazil.com/
government/laws/history.html, Erişim: 26.08.2013.
Economist Intelligence Unit. “Democracy Index 2015: Democracy in an age of
anxiety”, http://www.yabiladi.com/img/content/EIU-Democracy-Index-2015.pdf,
Erişim: 03.11.2016.
Federal Yüce Mahkeme. “Functioning of the Supreme Court”, http://www2.stf.jus.
br/portalStfInternacional/cms/verConteudo.php?sigla=portalStfSobreCorte_
en_us&idConteudo=120283, Erişim:24.02.2014.
De Freitas, Andréa Marcondes. “Governmental Coalitions in Multiparty
Presidentialism: The Brazilian Case (1988-2011)”, http://neci.fflch.usp.br/
sites/neci.fflch.usp.br/files/Freitas_CoalitionalPresidentialism3%20(1).pdf,
Erişim: 30.09.2013.
252 TBMM Araştırma Hizmetleri Başkanlığı Freedom House.“Freedom in the World: Brazil”. https://freedomhouse.org/
report/freedom-world/2016/brazil, Erişim: 03.11.2016.
Hagopian, Frances. “Politics in Brazil.” Comparative Politics Today A World View
içinde, Gabriel A. Almond, G.Bingham Powell, Jr, Kaare Strom, Russell J. Dalton
ed., Pearson: Longman, 2004, s.521-578.
Hudson, Rex A., ed. Brazil: A Country Study. Washington: Library of Congress,
1997, http://countrystudies.us/brazil/82.htm, Erişim: 26.08.2013.
Huntington, Samuel. “Democracy’s Third Wave”, Universite Libre de Bruxelles
İnternet Sitesi, http://dev.ulb.ac.be/sciencespo/dossiers_supports/group-63.
pdf, Erişim: 11.04.2014.
IPU.“BRAZIL Cámara dos Deputados (Chamber of Deputies)”, http://www.ipu.
org/parline-e/reports/2043_E.htm, Erişim:03.11.2016.
Investopedia. “Gini Index”, http://www.investopedia.com/terms/g/gini-index.
asp, Erişim: 11.04.2014.
Kada, Naoko. “Investigative Committees as an Accountability Check? Lessons from
Brazil and Colombia”, http://lasa.international.pitt.edu/Lasa2001/
KadaNaoko.pdf, Erişim: 04.04.2014.
Mainwaring, Scott. “Dilemmas of Multiparty Presidential Democracy:The Case
Of Brazil”, (Mayıs 1992),http://kellogg.nd.edu/publications/workingpapers/
WPS/174.pdf, Erişim: 07.04.2014.
Melo, Marcus Andre ve Carlos Pereira. “Post-scriptum—in light of June 2013 mass
protests”, http://comunicacao.fflch.usp.br/sites/comunicacao.fflch.usp.br/
files/postscriptum. pdf, Erişim: 08.05.2014.
Negretto,Gabriel L. “Government Capacities and Policy Making by Decree in Latin
America: The Cases of Brazil and Argentina.” Comparative Political Studies, Cilt
37, Sayı 5 (Haziran 2004), s. 531-562.
NewYork Times. “Brazil Impeachment: The Process for Removing the President”,
http://www.nytimes.com/interactive/2016/world/americas/brazil-dilmarousseff-
impeachment.html, Erişim:09.11.2016
Pereira, Carlos ve Bernardo Mueller, “A theory of executive dominance of congressional
politics: the committee system in the Brazilian chamber of deputies.” The Journal
of Legislative Studies, Cilt 10, Sayı 1 (2004), http://dx.doi.org/10.1080/13572330
42000318864, Erişim: 05.10.2013
Pereira, Carlos, Timothy J. Power ve Eric D. Raile, “Coalitional Presidentialism
and Side Payments: Explaining the Mensalão Scandal in Brazil”, http://www.
lac.ox.ac.uk/sites/sias/files/documents/BSP-03-08%20Pereira%20C.pdf,
Erişim: 28.02.2014.
Pereira, Carlos ve Marcus André Melo, “The Surprising Success of Multiparty
Presidentialism”, Journal of Democracy, Volume 23, Number 3 (July 2012),
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2110720,
Erişim: 03.03.2014.
Pereira, Carlos, Timothy J. Power ve Lucio Rennó. “From Logrolling to Logjam:
Agenda Power, Presidential Decrees, and the Unintended Consequences of
Reform in the Brazilian Congress”, http://www.lac.ox.ac.uk/sites/sias/files/
documents/Pereira,%2520Power,%2520Renno,71.pdf, Erişim: 07.03.2014.
Brezilya 253
Polity IV. “Authority Trends, 1946-2013, Brazil”, http://www.systemicpeace.org/
polity/bra2.htm, Erişim:03.11.2016.
Power, Timothy J. “Optimism, Pessimism, and Coalitional Presidentialism:
Debating the Institutional Design of Brazilian Democracy.” Bulletin of Latin
American Research, Cilt 29, Sayı 1 (2010), http://scholar.harvard.edu/files/
levitsky/files/power_0.pdf, Erişim: 08.10.2013. s.18-33,
Seyidoğlu, Halil. Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük. İstanbul:Güzem Can
Yayınları, 2002.
Souza, Celine. “Federal Republic of Brazil”, http://www.thomasfleiner.ch/files/
categories/IntensivkursII/Brazilg1.pdf, Erişim: 03.01.2014.
“Sobre a Casa Civil”,
http://www.casacivil.gov.br/sobre/COMP, Erişim: 26.02.2013.
Sehmer, Alexander ve Elissandra M. da Costa. “Brazil’s mensalão: corruption and context”, 4.12.2012,
http://www.opendemocracy.net/alexander-sehmerelissandra-m-da-costa/brazil%E2%80%99s-mensal%C3%A3o-corruptionand-context, Erişim: 03.03.2014.
The Guardian. “Brazil opens impeachment proceedings against president Dilma Rousseff”,
https://www.theguardian.com/world/2015/dec/02/brazil-dilmarousseff-
impeachment-proceedings, Erişim: 09.11.2016.
Uluslararası Şeffaflık Örgütü. “Corruption Perceptions Index 2015”,
https://www.transparency.org/cpi2015/, Erişim: 03.11.2016.
Yazıcı, Serap. Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri Türkiye için Bir Değerlendirme. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2011.
Yüce Mahkeme İnternet Sitesi. “About the Court”,
http://www2.stf.jus.br/portalStfInternacional/cms/verConteudo.php?sigla=portalStfSobreCorte_en_us&idConteudo=120273, Erişim: 02.03.2014.
EKLER 1
EK 2. 1988 Anayasası Döneminde Brezilya Başkanları
DİPNOTLAR;
1 Samuel Huntington, “Democracy’s Third Wave”, Universite Libre de Bruxelles İnternet Sitesi,
http://dev.ulb.ac.be/sciencespo/dossiers_supports/group-63.pdf, Erişim:11.04.2014.
2 “The World Fact Book Brazil”, CIA İnternet Sitesi,
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html, Erişim:02.11.2016.
3 Eyaletler (Estados) şunlardır: Acre, Alagoas, Amapa, Amazonas, Bahia, Ceara, Espirito Santo, Goias, Maranhao, Mato Grosso, Mato Grosso do Sul,
Minas Gerais, Para, Paraiba, Parana, Pernambuco, Piaui, Rio de Janeiro, Rio Grande do Norte, Rio Grande do Sul, Rondonia, Roraima, Santa Catarina,
Sao Paulo, Sergipe, Tocantins (CIA İnternet Sitesi,
https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/br.html, Erişim:20.01.2014).
4 Ağustos 2016’da suçlandırma ile görevden alınan eski Başkan Dilma Rousseff’in yardımcısı olarak
görev yaparken onun görevden alınmasıyla başkan olan TEMER, başkanlığını 2018’e kadar sürdürecektir.
« The World Fact Book Brazil ».
5 “Brazil Overview”, Dünya Bankası İnternet Sitesi,
http://www.worldbank.org/en/country/brazil/overview, Erişim:23.01.2014.
6 Gini endeksi, gelir dağılımındaki adaleti gösterir. Bu endekste ülkeler gelir dağılımındaki adalet durumuna göre 0 ile 1 arasında değişen değerler almaktadır.
0 mutlak Adaleti, 1 mutlak adaletsizliği göstermektedir (“Gini Index”, Investopedia İnternet Sitesi,
http://www.investopedia.com/terms/g/gini-index.asp, Erişim:11.04.2014).
7 “Brazil Overview”, Dünya Bankası İnternet Sitesi,
http://www.worldbank.org/en/country/brazil/overview, Erişim:03.11.2016.
8 “Brazil Overview”.
9 “The World Fact Book Brazil”.
10 “Freedom in the World: Brazil”, Freedom House İnternet Sitesi,
https://freedomhouse.org/report/freedom-world/2016/brazil, Erişim: 03.11.2016.
11 “Democracy Index 2015: Democracy in an age of anxiety”, Economist Intelligence Unit,
http://www.yabiladi.com/img/content/EIU-Democracy-Index-2015.pdf, Erişim: 03.11.2016.
12 “Corruption Perceptions Index 2015”, Uluslararası Şeffaflık Örgütü İnternet Sitesi,
https://www.transparency.org/cpi2015/, Erişim: 03.11.2016. Bu endekste 0 değerine yaklaştıkça yolsuzluk artmakta,
100 değerine yaklaştıkça azalmaktadır.
13 Polity IV’te tam demokrasi 10, demokrasi 6-9 puan anlamına gelmektedir
(http://www.systemicpeace.org/polity/polity4.htm, Erişim:02.05.2014).
14 “Authority Trends, 1946-2013, Brazil”, Polity IV İnternet Sitesi,
http://www.systemicpeace.org/polity/bra2.htm, Erişim:03.11.2016.
15 Frances Hagopian, “Politics in Brazil,” Comparative Politics Today A World View içinde, Gabriel A.Almond, G.Bingham Powell, Jr, Kaare Strom,
Russell J. Dalton ed. (Pearson: Longman, 2004), s.523.
16 Constitutions of Brazil-History,
http://www.v-brazil.com/government/laws/history.html, Erişim: 26.08.2013.
17 Rex A. Hudson, ed., Brazil: A Country Study (Washington: Library of Congress, 1997),
http://countrystudies.us/brazil/82.htm, Erişim:26.08.2013.
18 Hudson, Brazil: A Country Study.
19 Hudson, Brazil: A Country Study.
20 Hudson, Brazil: A Country Study.
21 Hudson, Brazil: A Country Study.
22 Hagopian, “Politics in Brazil”, s.525.
23 “Constitutions of Brazil- History”, V-Brazil İnternet Sitesi,
http://www.v-brazil.com/government/laws/history.html, Erişim:26.08.2013.
24 Stagflasyon İngilizce’deki durgunluk (stagnation) ile enflasyon (inflation) kelimelerinin birleştirilmesinden elde edilen bir kavramdır.
Yüksek enflasyonla ekonomideki durgunluğun bir arada yaşanması durumudur (Halil Seyidoğlu, “Stagflasyon,” Ekonomik Terimler Ansiklopedik Sözlük içinde,
(İstanbul: Güzem Can Yayınları, 2002), s.574-575).
25 Hudson, Brazil: A Country Study.
26 John. M. Carey, “Presidential vs. Parliamentary Government,” Handbook of New Institutional Economics içinde, C. M´enard ve M. M. Shirley ed.
(Netherlands: Springer, 2005),
http://www.colorado.edu/ibs/eb/alston/psci4028/fall_2010/Presidential%20versus%20Parliamentary%
20 Government%20by%20Carey.pdf, Erişim:02.04.2014, s.95.
27 Lee J. Alston vd., “Political Institutions, Policymaking Processes and Policy Outcomes in Brazil”, (Mart 2006), Inter-American Development Bank
İnternet Sitesi,
http://www.iadb.org/res/publications/pubfiles/pubR-509.pdf, Erişim:03.03.2014, s.12.
28 Federal bölge, içinde başkent ile yasama, yürütme ve yargı organlarının bulunduğu ülkenin 27 eyaletinden birisidir.
29 Normal kanunlardan farklı olarak Anayasa’da açıkça hangi konularda tamamlayıcı kanun çıkarılacağı gösterilmiştir. Bu konular ancak tamamlayıcı
kanunla düzenlenebilecektir. Yine normal kanunlardan farklı olarak tamamlayıcı kanun üye tamsayısının salt çoğunluğuyla onaylanır (m. 69). Tamamlayıcı
kanunla düzenlenmesi öngörülen bazı hususlar şunlardır: Başkan yardımcısının görevleri (m. 79), yabancı ülkelerin silahlı kuvvetlerinin ülke topraklarından
geçmesine veya geçici bir süre kalmasına izin vermenin şartları (m. 84), yargının statüsü (teklifi, Federal Yüce Mahkeme verir) (m. 93), seçim mahkemeleri,
hâkimleri ve kurullarının yetki ve organizasyonları (m. 121), silahlı kuvvetlerin organizasyonu, eğitimi ve kullanılması (m. 142), kalkınma planı kanunu,
bütçe direktifleri kanunu ve yıllık bütçe kanunu (m. 166).
30 Kongre’nin genel yetki alanlarında başkan veto yetkisini kullanabilirken münhasıran Kongre’nin
yetkisinde olan alanlarda başkan veto yetkisini kullanamamaktadır.
31 Ulusal birlik, kamu düzeni, cumhuriyet ve demokratik düzen tehdide uğrarsa bu durumu ortadan kaldırmak için yapılan müdahaleye “federal müdahale”
denmektedir (Celine Souza, “Federal Republic of Brazil”,
http://www.thomasfleiner.ch/files/categories/IntensivkursII/Brazilg1.pdf, Erişim:03.01.2014).
32 “BRAZIL Cámara dos Deputados (Chamber of Deputies)”, IPU İnternet Sitesi,
http://www.ipu.org/parline-e/reports/2043_E.htm, Erişim:03.11.2016.
33 “BRAZIL Cámara dos Deputados (Chamber of Deputies)”.
34 “BRAZIL Cámara dos Deputados (Chamber of Deputies)”.
35 “Constitution of the Federative Republic of Brazil”, Brezilya Temsilciler Meclisi İnternet Sitesi,
http://bd.camara.gov.br/bd/bitstream/handle/bdcamara/1344/constituicao_ingles_3ed.pdf, Erişim: 26.09.2013.
36 2001 değişikliğinden önce kararnameler sınırsız bir şekilde yenilenebilmekteydi
37 “Functioning of the Supreme Court”, Federal Yüce Mahkeme İnternet Sitesi,
http://www2.stf.jus.br/portalStfInternacional/cms/verConteudo.php?sigla=portalStfSobreCorte_en_us&idConteudo=120283, Erişim:24.02.2014.
38 Serap Yazıcı, Başkanlık ve Yarı-Başkanlık Sistemleri Türkiye için Bir Değerlendirme (İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2011), s.30.
39 Gabriel L. Negretto, “Government Capacities and Policy Making by Decree in Latin America: The Cases of Brazil and Argentina,” Comparative
Political Studies, Cilt 37, Sayı 5 (Haziran 2004), s. 535.
40 Carrey, “Presidential vs. Parliamentary Government,” s.105.
41 “Constitution of Brazil”, V-Brazil İnternet Sitesi, 62. Maddenin Açıklaması,
http://www.v-brazil.com/government/laws/titleIV.html, Erişim: 26.09.2013.
42 Carlos Pereira ve Bernardo Mueller, “A theory of executive dominance of congressional politics: the committee system in the Brazilian chamber
of deputies,” The Journal of Legislative Studies, Cilt 10, Sayı 1,
http://dx.doi.org/10.1080/1357233042000318864, Erişim:05.10.2013, s.14.
43 Carlos Pereira, Timothy J. Power and Lucio Rennó, “From Logrolling to Logjam: Agenda Power, Presidential
Decrees, and the Unintended Consequences of Reform in the Brazilian Congress”,
http://www.lac.ox.ac.uk/sites/sias/files/documents/Pereira,%2520Power,%2520Renno,71.pdf,
Erişim:07.03.2014, s.14.
44 Pereira, Power, Rennó, “From Logrolling to Logjam”, s.18.
45 Pereira, Power, Rennó, “From Logrolling to Logjam”, s.20.
46 Pereira, Power ve Rennó, “From Logrolling to Logjam”, s.5.
47 Brezilya Temsilciler Meclisi Dokümantasyon ve Bilgi Merkezi çalışanı Afonso Camargo Taveira tarafından gönderilen e-posta, 07.05.2014.
48 Alston vd., “Political Institutions”, s.19.
49 Alston vd., “Political Institutions”, s.19.
50 Alston vd., “Political Institutions”, s.20.
51 Alston vd., “Political Institutions”, s.21-24.
52 Pereira ve Mueller, “A theory of executive dominance of congressional politics,” s.15.
53 Brezilya Temsilciler Meclisi Dokümantasyon ve Bilgi Merkezi çalışanı Afonso Camargo Taveira tarafından gönderilen e-posta, 07.05.2014.
54 Pereira ve Mueller, “A theory of executive dominance of congressional politics,” s.17.
55 Pereira ve Mueller, “A theory of executive dominance of congressional politics,” s.18.
56 Pereira ve Mueller, “A theory of executive dominance of congressional politics,” s.18.
57 Pereira ve Mueller, “A theor Pereira ve Mueller, “A theory of executive dominance of congressional politics,” s.18.
58 Andréa Marcondes de Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism: The Brazilian Case (1988-2011)”, http://neci.fflch.usp.br/sites/neci.fflch.usp.br/files/Freitas_CoalitionalPresidentialism3%20(1).pdf, Erişim: 30.09.2013, s.4.
59 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.4.
60 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.6-7.
61 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.10.
62 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.16.
63 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.15.
64 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.19-20.
65 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.20.
66 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.21.
67 De Freitas, “Governmental Coalitions in Multiparty Presidentialism”, s.21.
68 Naoko Kada, “Investigative Committees as an Accountability Check? Lessons from Brazil and Colombia”, Latin American Studies Association İnternet Sitesi,
(Eylül 2001),
http://lasa.international.pitt.edu/Lasa2001/KadaNaoko.pdf, Erişim:04.04.2014, s.27.
69 Kada, “Investigative Committees”, s.27.
70 Kada, “Investigative Committees”, s.28.
71 Kada, “Investigative Committees”, s.29.
72 “Brazil opens impeachment proceedings against president Dilma Rousseff”, The Guardian İnternet Sitesi,
https://www.theguardian.com/world/2015/dec/02/brazil-dilma-rousseff-impeachment-proceedings, Erişim: 09.11.2016.
73 “Brazil Impeachment :Key Questions”, BBC İnternet Sitesi,
http://www.bbc.com/news/world-latin-america-36028117, Erişim:10.11.2016.
74 “Brazil Impeachment: The Process for Removing the President”, NewYork Times İnternet Sitesi,
http://www.nytimes.com/interactive/2016/world/americas/brazil-dilma-rousseff-impeachment.html, Erişim:09.11.2016.
75 “Câmara autoriza instauração de processo de impeachment de Dilma com 367 votos a favor e 137 contra », Brezilya Temsilciler Meclisi İntenet Sitesi,
http://www2.camara.leg.br/camaranoticias/noticias/POLITICA/507325-CAMARA-AUTORIZA-INSTAURACAO-DE-PROCESSO-DE-IMPEACHMENT-DE-DILMA-COM-367-VOTOS-A-FAVOR-E-137-CONTRA.html, Erişim :10.11.2017
76 “Brazil Impeachment: The Process for Removing the President”
77 “Brazil Impeachment :Key Questions », BBC İnternet Sitesi,
http://www.bbc.com/news/world-latin-america-36028117, Erişim:10.11.2016.
78 Alston vd., “Political Institutions”, s.25.
79 “About the Court”, Yüce Mahkeme İnternet Sitesi,
http://www2.stf.jus.br/portalStfInternacional/cms/verConteudo.php?sigla=portalStfSobreCorte_en_us&idConteudo=120273, Erişim:02.03.2014.
80 Alston vd., “Political Institutions”, s.26.
81 Alston vd., “Political Institutions”, s.26.
82 Alston vd., “Political Institutions”, s.27.
83 Brezilya’da Kurmay Bakanı (chief of staff) başkanın sağ kolu olarak nitelendirilebilir. Hükümet işlemlerinin koordinasyonu, başkanlık eylem ve işlemlerinin
anayasaya ve hukuka uygunluğunun öndenetimi, başkanlık tekliflerinin ve kararnamelerinin hukukilik ön denetimi gibi son derece
önemli görevleri bulunmaktadır (“Sobre a Casa Civil”,
http://www.casacivil.gov.br/sobre/COMP, Erişim:26.02.2013).
Halen başkanlık yapmakta olan Dilma Roussef, bir önceki başkan olan Lula Da Silva’nın kurmay bakanlığını yapmıştır.
84 Carlos Pereira, Timothy J. Power, Eric D. Raile, “Coalitional Presidentialism and Side Payments: Explaining the Mensalão Scandal in Brazil”,
Oxford Üniversitesi Latin Amerika Merkezi İnternet Sitesi, (2008),
http://www.lac.ox.ac.uk/sites/sias/files/documents/BSP-03-08%20Pereira%20C.pdf, Erişim:28.02.2014, s.4.
85 Pereira, Power, Raile, “Coalitional Presidentialism and Side Payments”, s.5.
86 “Q&A: Brazil’s ‘big monthly’ corruption trial”, BBC İnternet Sitesi, (16.11.2013),
http://www.bbc.com/news/world-latin-america-19081519, Erişim:26.02.2014.
87 Alexander Sehmer ve Elissandra M. da Costa, “Brazil’s mensalão: corruption and context”, Open Democracy İnternet Sitesi, (4.12.2012),
http://www.opendemocracy.net/alexander-sehmer-elissandra-m-da-costa/brazil%E2%80%99s-mensal%C3%A3o-corruption-and-context, Erişim:03.03.2014.
88 Dar gelirli ailelerin ev sahibi olmalarını sağlayan ekonomik program.
89 Ayda 33 dolardan az kazanan aileler için uygulanan ekonomik program.
90 Sehmer ve Da Costa, “Brazil’s mensalão: corruption and context”.
91 Timothy J. Power, “Optimism, Pessimism, and Coalitional Presidentialism: Debating the Institutional Design of Brazilian Democracy,”
Bulletin of Latin American Research, Cilt 29, Sayı 1 (2010),
http://scholar.harvard.edu/files/levitsky/files/power_0.pdf, Erişim:08.10.2013, s.19.
92 Scott Mainwaring, “Dilemmas of Multiparty Presidential Democracy:The Case Of Brazil”, Kellogg Institute
İnternet Sitesi, (Mayıs 1992),
http://kellogg.nd.edu/publications/workingpapers/WPS/174.pdf, Erişim:07.04.2014. s.3-4.
93 Mainwaring, “Dilemmas of Multiparty Presidential Democracy”, s.35.
94 C.R. Melo, Retirando as cadeiras do lugar: migraçao partidaria na Camara dos Deputados (1985-2002)’den aktaran Power, “Optimism, Pessimism,
and Coalitional Presidentialism,” s.20.
95 Barry Ames, The Deadlock of Democracy in Brazil (Michigan: University of Michigan, 2001), s.3-6.
96 2009’da parlamentodaki güçlü parti sayısı 9’du. Halen Temsilciler Meclisinde irili-ufaklı 21 siyasi parti bulunmaktadır.
97 Power, “Optimism, Pessimism, and Coalitional Presidentialism,” s.20.
98 Power, “Optimism, Pessimism, and Coalitional Presidentialism,” s.20.
99 Alston vd., “Political Institution”, s.4-5.
100 Power, “Optimism, Pessimism, and Coalitional Presidentialism,” s.25-26.
101 Marcus Andre Melo, Carlos Pereira, “Post-scriptum—in light of June 2013 mass protests”, http://comunicacao.fflch.usp.br/sites/comunicacao.fflch.usp.br/files/postscriptum. pdf, Erişim:08.05.2014.
102 Carlos Pereira ve Marcus André Melo, “The Surprising Success of Multiparty Presidentialism,” Journal of Democracy, Cilt 23, Sayı 3 (Temmuz 2012),
http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2110720, Erişim:03.03.2014, s. 164.
103 De Freitas, “Governmental Coalitions”, s.9.
104 Dönemindeki 1. koalisyon.
105 Collor’un istifasıyla onun başkan yardımcısı olan Itamar Franco göreve gelmiştir.
106 Fernando Henrique Cardoso.
107 Başkanlığının I. Dönemi.
108 “Galeria de Presidentes”, Brezilya Hükümeti İnternet Sitesi,
http://www2.planalto.gov.br/presidencia/galeria-de-presidentes, Erişim:07.12.2016.
BU BÖLÜMLER KAYNAK; TBMM ARŞİVİ
WEB ADRESİ;
https://www.tbmm.gov.tr/yayinlar/baskanlik_sistemi.pdf
25 Cİ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR..,
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder