1946-1950 YILLARI ARASINDA AYDIN’DA SİYASAL YAŞAM BÖLÜM 1
HAZIRLAYAN
Menderes AKDAĞ
TEZ DANIŞMANI
Yrd. Doç. Dr. Günver GÜNEŞ
AYDIN-2007
TAR-YL-2007-04
T.C. ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ TARİH ANA BİLİM DALI
ÖNSÖZ
Lise yıllarındayken ismim bana uzun zaman politik geldi. Bu nedenle bir ara
ismimi degistirmeyi düsündüm. Ailemin onca çabası beni ikna etmeye yetmedi.
Ailemin beni kırmamak için açtıgı isim degisikligi talebini içeren davada mahkeme heyeti ögüt verircesine “Menderes, Batı Anadolu’da büyük bir ovaya hayat veren nehrin adıdır. Üstelik bu ve benzer adla Anadolu’da pek çok filozof yetismistir. Menderes isminin dava dilekçesinde iddia edildigi gibi politik oldugunu düsünecek olsak dahi o zaman Türkiye’de bütün Süleyman isimli vatandasların isim degisikligi hakkı dogacaktır. İsim degisikligi talebini mahkememiz bir gencin geçici bir hevesi olarak degerlendirmistir.” dedi. Davamın mahkemece reddinden sonra siyasete ve siyasi tarihe ciddi bir biçimde merak sardım. Bundan dolayı konuyla ilgili sıkı bir okuma ve inceleme sürecine girdim. Sordugum sorular nedeniyle bazen çevremdeki büyüklerimin bunaldıgı zamanlar oldu. Ancak çabalarımın sonucunda Aydın ilinin yakın siyasi geçmisiyle ilgili hiçbir zaman istedigim bir sonuca ulasamadım. ste o andan itibaren bu
konuyla ilgili bir arastırma yapmayı planladım. Adnan Menderes Üniversitesi Tarih Bölümündeki yüksek lisans programı bu planımı gerçeklestirmek adına benim için büyük bir fırsat oldu. Program esnasında tez konusu seçme zamanı geldiginde tez danısmanım hassasiyet ve ilgilerimi dikkate alarak bana II. Dünya Savası sonrası Aydın ilinde siyasi yasamın arastırılmasını önerdi. Bu öneriyi büyük bir heyecanla kabul ettim.
Baslangıçta II. Dünya Savası’ndan 1960 yılı DP iktidarının sonuna kadar Aydın ilinde siyasi yasamı arastırmayı düsündüm. Ancak bu süreç iki farkı dönemi içermekteydi. Bu dönemlerden ilki 1946-1950 yılları arasında kalan çok partili yasama geçis süreci; digeri ise DP iktidarı dönemiydi. Bu iki dönemi birlikte ele almak sorunu tam anlamıyla ortaya koymayı engelleyeceginden çalısmamı 1946-1950 yıllarıyla sınırlandırdım.
‘1946-1950 Yılları Arasında Aydın’da Siyasal Yasam’ adlı çalısmamı 3 yılı askın bir zaman sürecinde hazırladım. Dönemin kaynakları onca eksigine ragmen o kadar zengindir ki bu çalısmamın çerçevesi tüm bu kaynakları degerlendirmeye yetmemistir. Tezimi hazırlarken büyük bir keyif aldım. Özellikle Basbakanlık Cumhuriyet Arsivi’ndeki zengin belgeleri gördükçe, okudukça, en önemlisi dokundukça aldıgım hazzın tarifi mümkün degildir.
Bir Aydınlı olarak çalısmam sırasında tezimin Aydın ili yerel tarih çalısmalarına
büyük bir katkı yapmasını amaçladım. Çok kritik ve önemli bir süreçte Aydın ilinde olup bitenleri arastırmak beni heyecanlandırmıstır. Bu nedenle araştırmamın hemen her asamasını çevremdeki kisilerle paylastım. Ve en yararlı bulguların pek çogunun üniversitede kendi bölüm hocalarım, meslektaslarımla yaptıgım tartısmalar sonucunda ortaya çıktıgını gördüm. Tezimin sahasında ilk arastırma örnegi olmasından dolayı her zaman dikkatli ve özenli çalıstım.
Konuyu incelemeye basladıgım andan itibaren her basamakta bana yol gösteren
tez danısmanım Yrd. Doç. Dr. Günver Günes, bölüm baskanım Prof. Dr. Serap
Yılmaz’a, maddi ve manevi bana destek olan kardesim Hülya Akdag ve annem Emine Cerit’e, yardımlarından dolayı zmir ve Ankara Milli Kütüphane ile zmir Kent Arsivi Müzesi çalısanlarına, çalısmalarım sırasında büyük bir anlayıs ve incelik gösteren Basbakanlık Cumhuriyet Arsivleri personeline, kıymetli bilgi ve anılarını benimle paylasan Saadettin Demirayak, Mustafa Kemal Yılmaz, Necati-Meral Özçöllü, Dr. Hakkı Basarık, Ünal Uyguç, Zehra Ulas Takçı’ya çok tesekkür ederim.
18.05.07/AYDIN - Menderes AKDAĞ
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ 1
İÇİNDEKİLER 3
KISALTMALAR VE SİMGELER LİSTESİ 9
GİRİŞ 10
I. BÖLÜM
TÜRKİYE'DE ÇOK PARTİLİ YAŞAMA GEÇİŞ SÜRECİ (13)
1.1. 1946 YILINA GELİNCEYE KADAR TÜRKİYE’DE SİYASİ YASAM......….13
1.2. ÇOK PARTİLİ YAŞAMA GEÇİŞİN NEDENLERİ………...…...……..……...21
1.2.1. Türkiye’de Çok Partili Yasama Geçisin Dıs Nedenleri (1939-1945)..21
1.2.2. Türkiye’de Çok Partili Yasama Geçisin İç Nedenleri……………….27
1.3. PARTİLERİN KURULUPŞU ve ÇOK PARTİLİ YASAMA GEÇİŞ……..…….30
1.3.1. Çok Partili Yasama Geçisin Hukuki Alt Yapısı …………………...30
1.3.2. II. Dünya Savası Sonrası İlk Muhalefet Hareketi Milli Kalkınma Partisi’nin Kurulması….……………31
1.3.3. Demokrat Parti’nin Kurulması. ……………………………..32
1.3.4. Demokrat Parti’nin Kurulması’nın Olusturdugu Tepkiler ve Çok Partili Yasama Geçisin CHP Üzerinde Yarattıgı Etkileri ..38
II. BÖLÜM
ÇOK PARTİLİ YASAMA GEÇİŞ SÜRECİNDE AYDIN İLİNDE SOSYO-EKONOMİK YASAM VE SİYASET (41)
2.1. ÇOK PARTİLİ YAŞAMA GEÇİŞ SÜRECİNDE AYDIN İLİNİN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI………...41
2.1.1. Aydın İlinin Konumu………...……….……………………………..41
2.1.2. Aydın İlinin Nüfusu ve Seçmen Durumu……….…………………..42
2.1.3. Aydın’da İdari Yapı ………………………………………………...44
2.1.4. Aydın İl Ekonomisi……………..…...………………………………48
2.1.5. Aydın İlinde Tarım ve Hayvancılık……...………………………….59
2.1.6. Aydın İlinde Saglık Durumu…………………………...……………74
2.1.7. Aydın İlinde Egitim Durumu………………………………………..80
2.1.8. Aydın İlinde Belediye Hizmetleri……………………………...……84
2.1.9. Aydın İlinde İmar ve Ulasım Faaliyetleri....……..…………….……92
2.1.10. Aydın İlinde Devlet Hizmetleri ve Güvenlik…………………..…..96
2.2. CUMHURİYET’İN İLK YILLARINDAN ÇOK PARTİLİ YAŞAMA GEÇİŞE KADAR KISACA AYDIN İLİNDE SİYASİ YAŞAM (1924–1946) .....99
2.3. ÇOK PARTİLİ YAŞAMA GEÇİŞ SIRASINDA CHP AYDIN İL TEŞKİLATI .........................106
2.4.DEMOKRAT PARTİNİN AYDIN TEŞKİLATININ KURULMASI…..….…109
2.4.1. Merkez İlçe Teskilatlanması…………………...….……….………110
2.4.2. Bozdogan İlçe Teskilatı……………………………………………111
2.4.3. Söke İlçe Teskilatı……………..…………………..…….…………112
2.4.4. Germencik İlçe Teskilatı…………………...……………...…….…113
2.4.5. Nazilli İlçe Teskilatı……..……………………….…...……………113
2.4.6. Koçarlı İlçe Teskilatı…………………………..…………….……..115
2.5. DEMOKRAT PARTİNİN KURULUSU ve AYDIN İLİNDEKİ YANKILARI ………………………………………………115
2.6. AYDIN İLİNDE DEMOKRAT PARTİ’NİN HIZLA GELİİMESİ KARSISINDA CUMHURİYET HALK PARTİSİ…………………118
2.7. AYDIN'DA ÇOK PARTİLİ YASAMA GEÇİŞ KARŞISINDA DEVLET MEMURLARI ve BÜROKRATLARIN TUTUMU.…...122
2.8. HALKEVLERİ’NİN DURUMU ve AYDIN İLİNDE HALKEVLERİ TARTIŞMASI ……………………………………..…………………….…128
2.9. İKTİDARLA MUHALEFET ARASINDA GERGİNLİK…….……......……..135
2.10. SİYASİ PARTİLER ARASINDA REKABET…….……...…………………142
2.11. PARTİ TEŞKİLATLARINI KUVVETLENDİRME ÇABALARI…….….…152
2.11.1. Demokrat Parti……………………….……….……..……………152
2.11.2. Cumhuriyet Halk Partisi………..………...………………………163
2.11.3. Partilere Gelir Saglamak İçin Yapılan Etkinlikler………...…...…170
2.12. DEMOKRAT PARTİ’NİN PARÇALANMASI.....……………...…………..172
2.12.1. Demokrat Parti I. Büyük Kongresi………...……………………..172
2.12.2. 12 Temmuz Beyannamesi…………..…………………………….173
2.12.3. Demokrat Parti İçinde Bölünme…...……………..………………175
2.12.4 Millet Partisi’nin Kurulusu……………...……...…………………177
2.12.5. Millet Partisi’nin Aydın İl Teskilatı…..…………..………………178
2.12.6. Demokrat Parti’nin Parçalanması ve MP ile DP Arasındaki Rekabet’in Aydın İline Etkileri………………………………….178
2.13. 1948 YILINDA AYDIN’DA MEYDANA GELEN SİYASİ GELİŞMELER.184
2.13.1. Nazilli DP’nin Kurulus Yıl Dönümü ……...….…………………185
2.13.2. Kösk Çiftlik Köyü DP Toplantısı.…………..……………………187
2.13.3. 1948 Yılında Aydın İlinde CHP İle DP Arasında Görülen Rekabet…………………………………………………………………...188
2.13.4. Orhan Çiftçi’nin Aydın Belediye Baskanlıgı’ndan İstifası...……..190
2.14. DEMOKRAT PART ’N N II. BÜYÜK KONGRESİ ve MİLLİ ANT…....…191
2.15. DP II. BÜYÜK KONGRESİ SONRASINDA İKTİDAR VE MUHALEFET İLİŞKİSİ ……………………….………..…………..….192
2.15.1. Nihat Erim Aydın’da……….……………………..………………193
2.15.2. İsmet İnönü Aydın’da……………...……………………………..194
2.15.3. Cevdet Kerim İncedayı Olayı………………….…………………201
III.BÖLÜM
ÇOK PARTİLİ YASAMA GEÇİŞ SÜRECİNDE SİYASİ PARTİLERİN AYDIN İL KONGRELERİ (206)
3.1. CUMHURİYET HALK PARTİSİ KONGRELERİ….………..………...…….206
3.1.1. 1946 Yılı Kongreleri……..………………………………...…...….206
3.1.2. 1947 Yılı Kongreleri ………………………………………………211
3.1.3. 1948 Yılı Kongreleri………………………….....…………………218
3.1.4 1949 Yılı Kongreleri………………………………………...……...224
3.2. DEMOKRAT PARTİ KONGRELERİ………..……………………….……....232
3.2.1. 1946 Yılı Kongreleri ………………...…...……..………………....232
3.2.2. 1947 Yılı Kongreleri ……….…………………………..………….239
3.2.3. 1948 Yılı Kongreleri ……………………………………………....261
3.2.4. 1949 Yılı Kongreleri ………………………..……………….…….271
3.3. MİLLET PART S KONGRELERİ……….…………………..………………277
3.3.1. Millet Partisi Aydın İl Kongresi…………...………………………277
IV.BÖLÜM
ÇOK PARTİLİ YASAMA GEÇİŞ SÜRECİNDE AYDIN İLİNDE YAPILAN SEÇİMLER (279)
4.1. BELEDİYE SEÇİMLERİ…………………………………………..…………279
4.1.1. Koçarlı Belediye Seçimi………………………...…………………279
4.1.2. Aydın İlinde Belediye Seçimleri Hazırlıkları…………….……..…283
4.1.3. Seçimler…………………………………….……………………...284
4.2. ÇOK PARTİLİ YAŞAMIN İLK GENEL SEÇİMİ (21 TEMMUZ 1946).…....293
4.2.1. Seçimlerin Öne Alınması………………………..…………………293
4.2.2. Seçim Hazırlıkları……………………………….…………………294
4.2.3. Seçim Komisyonlarının Tesekkülü………………………………...298
4.2.4. Adaylar………………………………..……………………………298
4.2.5. Seçim Sonuçları……………………………………………………301
4.2.6. Seçimlerle İlgili Yapılan Spekülasyonlar………...……………..…302
4.2.7. Aydın’da DP Tarafından Düzenlenen 1946 Seçimlerini Protesto Mitingi ……………...303
4.2.8. Seçim İtirazlarının Meclise Tasınması…………………….…….…305
4.3 ÇAKIRBEYLİ CİNAYETİ…………….………………………………………308
4.4. İL GENEL MECLİSİ SEÇİMLERİ…………………....…………….………...312
4.5. KÖY ve MAHALLE MUHTARLIGI SEÇ MLER ………………….....…….316
4.6. 1948 YILI ARA SEÇİMLERİ…………….…………………………………...322
4.6.1. Yeni Seçim Kanunu Çalısmaları…………………..……………….322
4.6.2. Demokrat Parti’nin Seçimleri Boykot Etmesi……………..………322
4.6.3. Aydın’da İlinde 1948 Yılı Ara Seçimi...…...……………..………..329
4.7. TEK PARTİ DÖNEMİNİN SON BELEDİYE SEÇİMİ ORTAKLAR SEÇİMİ …………………………....334
4.7.1. Demokrat Parti’nin Ortaklar’da Düzenlemis Oldugu Miting……..335
4.7.2. Seçim Hazırlıkları…………….…………………………...……….337
4.7.3. CHP Mitingi…………………………………….………..………...338
4.7.4. Seçim………………………………….………..…………………..340
4.7.5. Ortaklar Belediye Seçiminin Ardından Yasananlar .…….……..….344
4.8. 14 MAYIS 1950 MİLLETVEKİLİ SEÇİMLERİ……….…………………......347
4.8.1. 1950 Seçimlerinin Genel Özellikleri…………………………….…347
4.8.2. Seçim Sathı Mahalli ve Parti Faaliyetleri……………………….....348
4.8.3. 1950 Genel Seçimlerinde Yasanan Rekabet….………….………...355
4.8.4. Yeni Bir Seçim Kanunu………….…………………………..…….358
4.8.5. Seçim Hazırlıkları……………………..…………………………...359
4.8.6. Milletvekili Adayları…………..…………...………………………360
4.8.7. Seçimlere Giderken…...……….………..………………………….361
4.8.8. Seçimler………………………………...………………………….363
SONUÇ VE ÖNERİLER………………………………………………………..…..368
KAYNAKÇA…………………………………………………………………...……378
EKLER……………………………...……………………………………………….389
ÖZGEÇMİŞ…………………………………………………..……………………...419
KISALTMALAR VE SİMGELER LİSTESİ
ABD :Amerika Birlesik Devletleri
Age. :Adı geçen eser
Agt. :Adı geçen tez
Agm. :Adı geçen makale
Av. :Avukat
BCA :Basbakanlık Devlet Arsivleri Genel Müdürlügü Cumhuriyet Arşivleri
Daire Baskanlıgı
Bkz. :Bakınız
Bsk :Baskan
C. :Cilt
CHF :Cumhuriyet Halk Fırkası
CHP :Cumhuriyet Halk Partisi
D E :Devlet İstatistik Enstitüsü
DP :Demokrat Parti
Dr :Doktor
M. :Metre
MP :Millet Partisi
S. :Sayfa
SCF :Serbest Cumhuriyet Fırka
SSCB :Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birligi
TBMM :Türkiye Büyük Millet Meclisi
TCK :Türk Ceza Kanunu
THK :Türk Hava Kurumu
TÜİK :Türkiye İstatistik Kurumu
Vb. :Ve benzeri
GİRİŞ
1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı’yla Türkiye’de siyasal, ekonomik,
sosyal ve hukuksal vb. her alanda yüzü batılılasmaya dönük bir degisim süreci
baslamıstır. Bu süreci 1876 yılında anayasal düzene geçis takip etmistir. Söz konusu anayasal düzen içerisinde Osmanlı Mebusan Meclisi’nin açılmasıyla monarsik idarenin yerine mesrutiyet sistemine geçilmistir. Osmanlı Devleti’nin yıkılması ve Anadolu’nun isgaliyle birlikte Milli Mücadele dönemi baslamıstır. Bu mücadele sırasında kongrelerin toplanması, TBMM’nin açılması hep ilerici hamleler olmustur. Türkiye böyle ilerici hamleler üzerine kurulmustur. Dolayısıyla bu genç ülkenin kendisine rejim olarak cumhuriyeti benimsemesi dogal bir sonuç olarak karsımıza çıkmıstır. Cumhuriyet rejimini demokratik esaslar üzerine oturtma çabasının bir sonucu olarak Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kurulabilmistir. Ancak ülkemizde Tanzimat Fermanı’yla baslatılan
demokratiklesme çabaları ve çok partili yasama geçis denemeleri çesitli nedenlerle çogu kez olumsuzlukla sonuçlanmıstır. Çok partili yasama 1950 yılı genel seçimleriyle gerçek anlamda geçildigini söylemek mümkündür. Çünkü demokratik bir seçimin temel unsurlarından olan birden fazla partinin seçimlere katılmıs olması, seçimlerin yargı denetimi ve güvencesi altında yapılması, seçimlerde gizli oy-açık tasnif ilkesinin uygulanması gibi tüm konular 1950 genel seçimlerinde gerçeklesmistir. En önemlisi seçim sonrası demokratik bir olgunlukla iktidar el degistirmistir. Türkiye’de, 18 Aralık 1930 tarihinde Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın kendisini kapatmasından uzun bir zaman sonra Cumhuriyet Halk Partisi dısında partilerin tekrar kurulabilmesi 1945 yılında
mümkün olmus ve bu süreç Terakkiperver ve Serbest Fırka olaylarında oldugu gibi kesintiye ugramamıstır. Bu nedenle 1945-1950 yılları arasında kalan dönemi çok partili siyasal yasama geçis süreci olarak adlandırmak daha dogru olacaktır. Hazırladıgımız tez Türkiye’de çok partili siyasi yasamın bu tarihsel arka planına bakmaya yöneliktir. Çok partili yasama geçis sürecinde Aydın ili önemli bir isleve sahip olmustur. Demokrat Parti’nin kurucularından ve en önemli isimlerinden olan Adnan Menderes Aydınlıdır. Adnan Menderes, Serbest Cumhuriyet Fırkası’nın Aydın’da teskilatlanmasından itibaren aktif olarak politika yapmıs ve 1946 yılına gelinceye dek CHP Aydın milletvekili olarak TBMM’de bulunmustur. Bu alt yapıyı degerlendirmek isteyen DP kurucuları Aydın ilini 1946–1950 arasında Demokrat Parti hareketinin üssü haline getirmeye çabalamıslardır. çinde bulundugu sosyal ve ekonomik doku nedeniyle Aydın ili Demokrat Parti’nin çabalarına olumlu cevap vermeye baslayınca iktidar partisi CHP buna karsılık tedbirler almıs ve yeni politikalar gelistirmistir. Bu nedenle Aydın genelinde CHP ile DP arasında çok ciddi bir iktidar mücadelesi ortaya çıkmıstır. Bu süreçte CHP’nin teskilatlarında büyük bir degisim yasanmıstır.
Aydın ilinin çok partili yasama geçis sürecindeki fonksiyonu nedeniyle 1946–
1950 yılları arası Aydın’da siyasi yasamı arastırma konusu olarak seçtik. Literatür taramamız sırasında daha önce bu konuyla ilgili yapılmıs herhangi bir çalısmaya rastlayamadık. Bu açıdan çalısmamızın bu alanla ilgili önemli bir boslugu dolduracagı düsüncesindeyiz. Arastırmamızda söz konusu dönem çerçevesinde Aydın’da siyasal yasamı tüm boyutlarıyla ele aldık. Kurumlar arası iliskiler, parti teskilatları, devlet-halk iliskisi ve bunların tasra boyutu inceleme baslıklarımızın birkaçıdır. Çok partili yasama geçis sürecinde Aydın ilindeki CHP ve DP arasındaki iliskiler arastırmamızın omurgasını meydana getirmistir.
Arastırmamızın temel kaynaklarını dönemin basını olusturmustur. 1946–1950
yılları arasındaki Aydın’da meydana gelen siyasi gelismeleri zmir basını çok ayrıntılı bir sekilde vermistir. Ancak 1946–1950 arasında çıkan tüm gazeteler, belli bir siyasi görüse ya da partiye taraf olmustur. Bu nedenle farklı yelpazedeki gazeteler arastırma faaliyetlerimiz sürerken taranmıstır. Özellikle Anadolu ve Demokrat zmir gazetelerinin 1946–1950 yılları arasında yayımlanan bütün nüshaları dikkatlice incelenmistir. Bu dönemde Aydın’da çıkan Aydın, Ses ve Balova gazetelerinin devamlılıgı olmadıgı ve 1946-1950 yılları koleksiyonlarına çesitli nedenlerden dolayı ulasamadıgımız için bunlar tarafımızdan, istenilen amaçlar dogrultusunda verimli bir sekilde kullanılamamıstır. stanbul basınından birkaç gazetenin taranmasıyla konumuz desteklenmeye çalısılmıstır. Yine çok partili yasama geçis sorunsalıyla ilgili hazırlanmıs doktora ve yüksek lisans tezleri Yüksek Ögrenim Kurulu’ndan istenip incelenmistir.
Söz konusu döneme sahit olmus ve döneme dair anılarını bizimle paylasma nezaketi gösteren kimi Aydınlıların verdikleri bilgiler çalısmamızda degerlendirilmistir. Kimi Aydınlılar ise konunun siyasi olması nedeniyle bizimle bilgilerini paylasmaktan çekinmistir. Çesitli aksiliklerden dolayı da bilgisine basvurmayı düsündügümüz Adnan Menderes, Etem Menderes, Raif Aydogdu gibi daha pek çok önemli ismin akrabalarıyla iletisim kurulamamıs yâda görüsme zemini ve zamanı bulunamamıstır. TBMM ve Basbakanlık Cumhuriyet Arsivi’nden edinilen belgeler de çalısmamızda degerlendirilmistir. Ancak, ülkemizin parti mezarlıgı haline gelmesinden ve siyasi partilerin arsivlerinin korunamamasından dolayı belge ve bilgi bulmakta çalısmamız sırasında zorlandıgımızı söyleyebiliriz. Aydın l Seçim Kurulu ve Adliyesi’ne dönemle ilgili arastırma yapmaya gittigimizde bu dönemle ilgili hiçbir evrakın korunmadıgına sahit olduk. Tüm çabalarımıza karsın Aydın ilinde bulunan resmi kurumlardaki belge ve
bulgu tarama faaliyetlerimiz sonuçsuz kalmıstır.
Demokrasi sorunsalının sık sık tartısıldıgı ülkemizde demokratiklesmenin
temellerinin ortaya çıkartılması ve Türk halkının demokratiklesme asama ve çabalarının mutlaka yerel ölçekte ele alınması zorunludur. Tezimiz çok partili yasama geçerken Aydın ilindeki siyasi parti örgütlenmelerini ve politikalarını ortaya koymak, Aydın kent tarihi arastırmalarına ve demokratiklesme sorunsalının çözümüne katkıda bulunmak, kentin yakın geçmisine demokratiklesme çerçevesinde ısık tutmak amacındadır.
2 Cİ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,
***