TÜRKİYE DE TOPLANMA ÖZGÜRLÜĞÜ HAKKI ŞİDDET KULLANILARAK ENGELLENİYOR BÖLÜM 8
EK 2: TÜRKİYE’YE GÖSTERİLERE MÜDAHALE VE İLGİLİ EKİPMANI SAĞLAYAN ÜLKELER
Uluslararası Af Örgütü, göstericilerin barışçıl toplanma hakkının güvence altına alınabilmesi için, Türkiye yetkilileri polisin keyfi ve aşırı güç kullanımı ile ilgili derhal, bağımsız ve tarafsız soruşturma açıncaya ve bunun sonuçlarını açıklayıncaya kadar, bütün ülkeleri Türkiye’ye kimyasal madde ve hız yoluyla etki eden cisimlerin ve fırlatıcıların satışını durdurmaya çağırmaktadır. Aşağıdaki ülkeler Türkiye’ye bu ürünlerin satışını yapanlar arasındadır:
ABD
2013 yılında Taksim Meydanı’nda merkezi Homer City’de bulunan ABD firması Non Lethal Technologies Inc yapımı çok sayıda CS göz yaşartıcı gaz kapsülü bulundu.
Belçika
Temmuz 2010’da Türkiye’ye biber gazı, sarı boya ve plastik hız yoluyla etkili cisimlerin fırlatılmasını sağlayan FN 303 silahlarının satıldığı duyuruldu ve bu ürünlerin 2013 yılında kullanıldığı görüldü.
Birleşik Krallık
2011 yılı Mayıs ayında £32,000 değerinde CS kapsülünün sevkiyatı için İngiltere ve Türkiye arasında bir lisans anlaşması yapıldı. 2011 yılı Aralık ayında, miktarı belirtilmemiş CS gazı, küçük silahlar ve parçaları dahil olmak üzere toplumsal olaylara müdahale mühimmatının sevkiyatı için lisans anlaşması yapıldı.
Brezilya
Taksim Meydanı’nda Brezilya üretimi yeni göz yaşartıcı gaz kapsüllerinin bulunmasının ardından, Brezilya Dışişleri Bakanlığı, Brezilya şirketlerinin Türkiye’ye öldürücü olmayan silah ihraç ettiğini söyledi. Condor Non-Lethal Technologies SA şirketi Haziran 2013’te Türkiye güvenlik güçlerine göz yaşartıcı gaz sattığını doğruladı.
Çek Cumhuriyeti
2010 ve 2011 yılında Çek Cumhuriyeti hükümetinin Türkiye’ye belirtilmeyen miktarlarda “ses ve ışık fişeği silahı ve biber gazı spreyi” ihraç ettiği duyuruldu.
Çin
Zhejiang Huaan Security Equipment Co Ltd şirketi 2006 yılında Türkiye’ye toplumsal olaylara müdahalede kullanılan koruyucu kıyafetlerin satışını yaptığını söyledi.
Güney Kore
2013 yılında Türkiye’de üzerinde Güney Kore CNO Tech firmasının işareti olan CS göz yaşartıcı gaz fişeği bulundu.
Hindistan
Tekanpur, Madhya Pradesh’teki The Tear Smoke Unit (TSU) 2009 yılında aralarında Türkiye’nin de olduğu ülkelerden büyük miktarda sipariş aldığını söyledi. 2007 yılında TSU, Türkiye’nin 10,025 göz yaşartıcı gaz fişeği satın aldığını belirtti.
Hong Kong
Checkmate Industries şirketi birçok ülkeye Çin yapımı araç, fırlatıcı, mühimmat ve koruyucu ekipman gibi toplumsal olaylara müdahale ekipmanı sağlamaktadır. 2013 yılında şirket Türkiye’yi ihraç noktalarından biri olarak listeledi ancak ne tür ürünlerin satıldığı belirtilmedi.
İsrail
Pulse Jet Tazyikli Su sıkma aracını üreten İsrail firması Beit Alfa Technologies / Beit Alfa Trailer Co., (BAT)’ın 2007 yılında Türkiye’ye tazyikli su sıkma aracı sattığı ve Nurol Makina’nın BAT’ın Türkiye’deki bayiisi olduğu bildirildi. Türkiye Polisi ve Jandarma tarafından kullanılan TOMA tazyikli su sıkma araçlarının Nurol Makina tarafından üretildiği ancak görsel olarak BAT tarafından üretilenlere benzediği belirtiliyor.
DİPNOTLAR
1 Bkz. Hürriyet, Taksim Dayanışması’dan talep metni, 5 Haziran 2013.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/23439555.asp
2 Bkz. Bianet, Erdoğan: Taksim'e Cami de Yapacağız, 2 Haziran 2013.
http://www.bianet.org/bianet/siyaset/147142-erdogan-taksim-e-cami-de-yapacagiz
3 Bkz. Radikal, Gezi eylemlerinin bilançosu açıklandı, 23 Haziran 2013.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/gezi_eylemlerinin_bilancosu_aciklandi-1138770
4 Bkz. Hürriyet Daily News, UN secretary-general urges calm and dialogue in Turkey protests, 11 Haziran 2013.
http://www.hurriyetdailynews.com/un-secretary-general-urges-calm-and-dialogue-in-turkeyprotests.aspx?pageID=238&nid=48648;
ve Genel Sekreter’in Türkiye’deki durum üzerine açıklaması, 18 Haziran 2013.
http://www.un.org/sg/statements/?nid=6913.
Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu ile yaptığı görüşme sırasında Başbakan şöyle bir açıklama yaptı: “Yumruğa karşı yumruk sallamadık. Bundan sonra güvenlik güçleri daha farklı davranacak. Yapılanların hesabını verecekler."
http://www.akparti.org.tr/site/haberler/basbakan-erdoganin-18-hazirantarihli-tbmm-grup-toplantisi-konusmasinin-tam/46101
5 BBC Türkçe, Erdoğan: Tencere, tava çalanlar yargıya taşınmalı, 21 Temmuz 2013.
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/07/130721_erdogan_gezi.shtml.
Tencere ve tava çaldıkları için açılan dava ile ilgili bkz Milliyet, Tencere-tavada ilk dava açıldı, 20 Ağustos 2013.
http://gundem.milliyet.com.tr/tencere-tavada-ilk-dava-acildi/gundem/detay/1752224/default.htm
6 Bkz. sayfa 46
7 Bkz. Radikal, Başbakan Erdoğan: Twitter denen bir bela var, 2 Haziran 2013.
http://www.radikal.com.tr/politika/basbakan_erdogan_twitter_denen_bir_bela_var-1135952
Başbakan Erdoğan, 16 Haziran 2013 tarihinde Kazlıçeşme’de yaptığı konuşmada şunları söyledi: "Taksim Meydanı'na 30 bin kumanyayı kimlerin gönderdiğini gayet iyi biliyoruz. Kendi otellerinde terör ile işbirliği yapanları, yatırıp kaldıranları da çok iyi biliyoruz. Bunların hesabı sorulmayacak mı? Bu hesabı
sormazsak, o zaman millet bizden hesap sorar.”
http://www.akparti.org.tr/site/haberler/biz-yuzde-yuzunhukumetiyiz/46043
8 Türk Tabipler Birliği, Göstericilerin Sağlık Durumları, 15 Temmuz 2013.
http://www.ttb.org.tr/index.php/Haberler/veriler-3842.html
9 Bkz. Kolluk Kuvvetleri tarafından hak ihlallerine yol açan güç kullanımı bölümü, sayfa 15
10 Başbakan’ın konuşma metninin tamamı:
http://www.akparti.org.tr/site/haberler/basbakan-eroganinmilli-iradeye-saygi-erzurum-mitingi-konusmasinin-tam-metn/46327.
11 Bkz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Djavit An v. Türkiye (Başvuru no: 0652/92), 20 Şubat 2003 tarihli karar, sayfa 19, paragraf 56,
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-60953;
ve, Kokkinakis v. Yunanistan (Başvuru no. 14307/88), 25 Mayıs 1993 tarihli karar, sayfa 12, paragraf 31,
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-57827
12 Bkz. İnsan Hakları Konseyi Kararı 15/21, 2010 Ekim ayından kabul edilen Toplanma ve örgütlenme özgürlüğü hakları (A/HRC/RES/15/21).
http://ap.ohchr.org/documents/dpage_e.aspx?si=A/HRC/RES/15/21
13 Bkz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Djavit An v. Türkiye (Başvuru no. 20652/92), 20 Şubat 2003, tarihli karar, sayfa 19, paragraf 56 http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-60953;
ve Christians against Racism and Fascism v. İngiltere (Başvuru no. 8440/78), 16 Temmuz 1980 tarihli Komisyon kararı, sayfa 148. http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-74286
14 BM İnsan Hakları Komitesi 29 no’lu Genel Yorumu, 31 Ağustos 2001, sayfa 3, paragraf 5.
http://www.unhchr.ch/tbs/doc.nsf/%28Symbol%29/71eba4be3974b4f7c1256ae200517361?Opendocument
15 Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, Madde 11(2) “Bu hakların kullanılması, yasayla öngöru¨len ve demokratik bir toplum içinde ulusal gu¨venliğin, kamu gu¨venliğinin korunması, kamu du¨zeninin sağlanması ve suç işlenmesinin önlenmesi, sağlığın veya ahlakın veya başkalarının hak ve özgu¨rlu¨klerinin
korunması için gerekli olanlar dışındaki sınırlamalara tabi tutulamaz. Bu madde, silahlı kuvvetler, kolluk kuvvetleri veya devlet idaresi mensuplarınca yukarda anılan haklarını kullanılmasına meşru sınırlamalar getirilmesine engel değildir.” Aynı şekilde Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’nin 21.
Maddesi şöyle der: “Bu hakkın kullanılmasına, yasalara uygun olarak konulmuş ve demokratik bir toplumda ulusal güvenlik ya da kamu güvenliği, kamu düzeni bakımından ve kamu sağlığının, genel ahlakın korunması ya da başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması bakımından gerekli olan sınırlamalardan başka sınırlama getirilemez.”
16 Bkz. AGİT, Barışçıl Toplanma Özgürlüğü konusunda kılavuz, 2010.
http://www.osce.org/odihr/73405?download=true
17 Bkz. Özel Raportör Maina Kiai’nin barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğü konusundaki raporu,
A/HRC/23/39, 24 Nisan 2013, sayfa 14 paragraf 49.
http://www.ohchr.org/Documents/HRBodies/HRCouncil/RegularSession/Session23/A.HRC.23.39_EN.pdf.
Ayrıca bkz. AGİT Kılavuzu, 2.2, sayfa 15.
18 Bkz. AGİT Kılavuzu’nun 164 ve 167. Paragrafları. Ayrıca bkz. toplantıyı düzenleyenler gerekli koşullara uymamış olsa bile, barışçıl toplantıların kolaylaştırılması konusunda 131 ve 163. paragraflar.
19 AGİT Kılavuzu, sayfa 62, paragraf 111; Ayrıca bkz. Özel Raportör Maina Kiai’nin barışçıl toplanma ve örgütlenme özgürlüğü konusundaki raporu, sayfa 20, paragraf 78.
20 7 Kasım 1982 yılında yürülüğe giren 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası 34. Madde (17 Ekim 2001 tarihinde yapılan değişiklik) Herkes, önceden izin almadan, silahsız ve saldırısız toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü hakkı ancak, millî güvenlik, kamu düzeni, suç işlenmesinin önlenmesi, genel sağlığın ve genel ahlâkın veya başkalarının hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla ve kanunla sınırlanabilir. Toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkının kullanılmasında uygulanacak şekil, şart ve usuller kanunda gösterilir.
21 90. Madde Türkiye Cumhuriyeti adına yabancı devletlerle ve milletlerarası kuruluşlarla yapılacak andlaşmaların onaylanması, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onaylamayı bir kanunla uygun bulmasına bağlıdır. Ekonomik, ticarî veya teknik ilişkileri düzenleyen ve süresi bir yılı aşmayan andlaşmalar, Devlet
Maliyesi bakımından bir yüklenme getirmemek, kişi hallerine ve Türklerin yabancı memleketlerdeki mülkiyet haklarına dokunmamak şartıyla, yayımlanma ile yürürlüğe konabilir. Bu takdirde bu andlaşmalar, yayımlarından başlayarak iki ay içinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin bilgisine sunulur.
Milletlerarası bir andlaşmaya dayanan uygulama andlaşmaları ile kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yapılan ekonomik, ticarî, teknik veya idarî andlaşmaların Türkiye Büyük Millet Meclisi’nce uygun bulunması zorunluğu yoktur; ancak, bu fıkraya göre yapılan ekonomik, ticarî veya özel kişilerin haklarını ilgilendiren andlaşmalar, yayımlanmadan yürürlüğe konulamaz.
Türk kanunlarına değişiklik getiren her türlü andlaşmaların yapılmasında birinci fıkra hükmü uygulanır.
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası anlaşmalar kanun hükmündedir. Bunlar hakkında Anayasa’ya aykırılık iddiası ile Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamaz. (Ek cu¨mle: 7/5/2004-5170/7 md.)
Usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere ilişkin milletlerarası anlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler içermesi nedeniyle çıkabilecek uyuşmazlıklarda milletlerarası anlaşma hükümleri esas alınır.
22 6 Ekim 1983 yılında yürülüğe giren 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu.
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.2911&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0
23 3. Madde – Herkes, önceden izin almaksızın, bu Kanun hükümlerine göre silahsız ve saldırısız olarak kanunların suç saymadığı belirli amaçlarla toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına sahiptir.
24 Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 10. Maddesi’ne göre, toplantı yapılabilmesi için, düzenleme kurulu üyelerinin tamamının imzalayacakları bir bildirim, toplantının yapılmasından en az kırksekiz saat önce ve çalışma saatleri içinde, toplantının yapılacağı yerin bağlı bulunduğu valilik veya kaymakamlığa verilir.
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.2911&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0
25 Bunlar arasında, belirtilen gün ve saatten önce ya da sonra, ateşli silahlar veya patlayıcı maddeler veya her türlü kesici, delici aletler veya taş, sopa, demir ve lastik çubuklar,boğma teli veya zincir gibi bereleyici ve boğucu araçlar veya yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı eczalar veya diğer her türlü zehirler veya her
türlü sis, gaz ve benzeri maddeler ile yasadışı örgüt ve topluluklara ait amblem ve işaret taşınarak veya bu işaret ve amblemleri üzerinde bulunduran üniformayı andırır giysiler giyilerek veya kimliklerini gizlemek amacıyla yüzlerini tamamen veya kısmen bez vesair unsurlarla örterek toplantı ve gösteri yürüyüşlerine katılma ve kanunların suç saydığı nitelik taşıyan afiş, pankart, döviz, resim, levha, araç ve gereçler taşınarak veya bu nitelikte sloganlar söylenerek veya ses cihazları ile yayınlanarak yapılan toplantı ve gösteri yürüyüşleri bulunmaktadır.
http://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.5.2911&sourceXmlSearch=&MevzuatIliski=0
26 Bkz. AGİT Kılavuzu, sayfa 15, paragraf 1
27 Bkz. Oya Ataman v. Türkiye davası, paragraf 38 - 44.
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-78330
28 Bkz. Başbakan’ın 16 Haziran 2013’te Kazlıçeşme mitingindeki konuşması.
http://www.akparti.org.tr/site/haberler/biz-yuzde-yuzun-hukumetiyiz/46043
29 ”Duran adam” eylemleri 17 Haziran günü sekiz saat boyunca Taksim Meydanı’nda sessiz bir şekilde duran Erdem Gündüz tarafından başlatıldı ve ilerleyen günlerde ülke genelinde birçok kişi tarafından benzer eylemler yapıldı. Eylem medyanın büyük ilgisini çekmişti. Bkz BBC Türkçe, Erdoğan: Tencere,
tava çalanlar yargıya taşınmalı, 21 Temmuz 2013.
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/07/130721_erdogan_gezi.shtml; ve Bianet, Stadyumda
“Her Yer Taksim Her Yer Direniş” Yasağı, 31 Temmuz 2013.
http://www.bianet.org/bianet/spor/148864-stadyumda-her-yer-taksim-her-yer-direnis-yasagi
30 Taksim Meydanı’nın boşaltılmasının ardından İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu’nun basın açıklaması için bakınız HaberTurk, Vali Mutlu'dan eylemcilerin ailelerine çağrı, 11 Haziran 2013.
http://www.haberturk.com/gundem/haber/851715-vali-mutludan-eylemcilerin-ailelerine-cagri
31 Uluslararası Af Örgütü temsilcilerinin İstanbul Valisi ile yaptığı görüşme, 11 Haziran 2013
32 Bkz. Sec Haber, Taksim’e çıkış tamamen yasaklandı. Available at
http://www.sechaber.com/taksimecikis-tamamen-yasaklandi/
33 Bkz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Korkmaz v. Türkiye (Başvuru. 42590/98), 20 Aralık 2005 tarihli karar. Karar metni Fransızca’dır
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-71721
34 AGİT Kılavuzu’nun 165. paragrafı şöyle demektedir: “Gösterilerin dağıtılması: Gösteriler barışçıl olduğu sürece, kolluk kuvvetleri tarafından dağıtılmamalıdır. Gösteriler ancak son çare olarak ve uluslararası standartların getirdiği kurallar uyarınca dağıtılmalıdır. Bu kuralların yasada belirtilmesine gerek yoktur ancak kolluk kuvvetlerini yönlendiren kılavuzlarda belirtilmelidir, ve ulusal yasalar bu tür kılavuzların yayınlanmasını sağlamalıdır. Kılavuzlar gösterilerin hangi koşullarda dağıtılabilecğeini ve bu izni kimin vereceğini (örneğin, sadece belli bir kıdemdeki ya da üstü olan polisler) belirtmelidir.”
35 Toplanma özgürlüğünün sınırlanması ile ilgili olarak paragraf 3.2: “Kamusal alan. Ticari etkinlikler ya da araç ve yaya trafiği gibi toplumsal gösteriler de kamusal alanının meşru bir kullanımıdır. Herhangi bir sınırlama getirilmesi düşünüldüğünde bu ilke teslim edilmelidir.”
36 Bkz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Balçık ve diğerleri v. Türkiye (Başvuru no. 25/02), 29 Kasım 2007 tarihli karar, paragraf 52.
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-83580
37 Bkz CNN Türk, Topçu Kışlası'na durdurma kararı, 31 Mayıs 2013.
http://www.cnnturk.com/2013/turkiye/05/31/topcu.kislasina.durdurma.karari/710259.0/index.html.
Yürütmeyi durdurma kararı 22 Haziran 2013 tarihinde geri çevrildi.
38 Uluslararası Af Örgütü, Türkiye: Görüşmeler insan hakları krizini çözmek için memnuniyet verici bir adım
http://www.amnesty.org.tr/ai/node/2190
39 Bkz. Hürriyet, Egemen Bağış'tan Taksim protestolarıyla ilgili açıklama, 16 Haziran 2013.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/23517868.asp
40 Bkz. Türk Tabipler Birliği, Göstericilerin Sağlık Durumları, 15 Temmuz 2013.
41 Bkz. Anadolu Ajansı, Gezi Parkı için referandum mümkün, 13 Haziran 2013.
http://www.aa.com.tr/tr/manset/192568--gezi-parki-icin-referandum-mumkun Gezi Park
42 Ethem Sarısülük, Ankara’da 1 Haziran günü yapılan bir eylem sırasında 9mm bir kurşun ile başından vurularak öldürüldü. Abdullah Cömert (22) Antakya’da yapılan bir eyleme polisin müdahale etmesinin ardından 4 Haziran günü hayatını kaybetti. 3 Haziran günü yapılan polis müdahalesinde, Cömert başından yaralanmıştı. Ali Ismail Korkmaz (19) Eskişehir’de 3 Haziran günü yapılan bir eyleme polisin müdahalesinin ardından kaçarken sivil giyimli kişiler tarafından dövülerek öldürüldü. Korkmaz’ın beyin kanaması geçirdiği belirtildi ve 10 Temmuz günü hayatını kaybetti. Görgü tanıklarının verdiği bilgiye göre Ali İsmail Korkmaz’ı dövenler arasıdna sivil giyimli polisler de bulunmaktaydı. Ölen diğer iki kişiden biri Adana’da 5 Haziran günü yapım aşamasındaki bir köprüde beş metre yükseklikten düşerek ölen polis Mustafa Sarı. Sarı ertesi gün hayatını kaybetti. Sarı’nın kaçan göstericileri kovalarken düştüğü bildirildi. Mehmet Ayvalıtaş (20) İstanbul’da 3 Haziran günü göstericiler arasına giren bir arabanın çarpması sonucu hayatını kaybetti. Ayvalıtaş aynı gün hastanede hayatını kaybetti. Bu iki ölümün polis ve göstericiler arasında yaşanan çatışmalardan kaynaklanmadığı ve kaza olduğu düşünülüyor.
43 Başbakan’ın Polis Akademisi mezuniyet töreninde yaptığı konuşmanın ayrıntıları için bkz Milliyet, Polis destan yazdı, 25 Haziran 2013. http://siyaset.milliyet.com.tr/polis-destanyazdi/ siyaset/detay/1727367/default.htm
44 Türkiye ICCPR’ı 23 Eylül 2003 tarihinde, AİHS’i 1954 tarihinde, İşkenceye karşı Sözleşme’yi 2 Ağustos 1988 tarihinde onayladı.
45 Birleşmiş Milletler Kolluk Kuvvetleri tarafından Güç ve Ateşli Silah Kullanılması Hakkında Temel İlkeler. http://www.ohchr.org/EN/ProfessionalInterest/Pages/UseOfForceAndFirearms.aspx
46 Uluslararası Af Örgütü yakın bir zaman içinde “öldürücülük düzeyi az” bu silahlarla ilgili bu ve diğer kanıtlara referans vereceği ayrıntılı bir rapor yayımlayacak.
47 Bu Uluslararası Af Örgütü Fransa Şubesi’nin ses ve ışık bombası kullanımı ile ilgili önerilerine dayanmaktadır. Bkz. Amnesty International, Lanceur de balles de défense (de type Flashball).
http://www.amnesty.fr/AI-en-action/Violences/Mauvais-traitements/Presentation/Lanceur-balles-defense-Flashball
48 Bkz. Nurol Makina ve Sanayi A.Ş, TOMA Riot Control Vehicle
http://www.nurolmakina.com.tr/en/products/internal-security/toma.html
49 Bkz. T24, Polise 400 bin biber gazı, 60 yeni TOMA geliyor, 13 August 2013.
http://t24.com.tr/haber/polise-400-bin-biber-gazi-60-yeni-toma-geliyor/236728
50 Videolar için bkz.
http://webtv.hurriyet.com.tr/20/50932/0/1/alman-hastanesi-ne-toma-limudahale.aspx;
ve
http://www.youtube.com/watch?v=qfpGoi4chAU
51 Bkz. NTV, Vali Mutlu: İlaçlı su, kimyasal değil, 16 Haziran 2013.
http://www.ntvmsnbc.com/id/25449362/
52 Bkz. Hurriyet Daily News, Substance in water cannons in Gezi Park protests harmful and criminal,
experts say, 18 Haziran 2013.
http://www.hurriyetdailynews.com/substance-in-water-cannons-in-gezipark-protests-harmful-and-criminal-experts-say.aspx?pageID=238&nid=49009
53 Bkz. Milliyet, Devletin gazı 20 günde bitti, 19 Haziran 2013.
http://gundem.milliyet.com.tr/devletingazi-20-gunde-bitti/gundem/detay/1724846/default.htm
54 Bkz. T24, Polise 400 bin biber gazı, 60 yeni TOMA geliyor, 13 Ağustos 2013.
http://t24.com.tr/haber/polise-400-bin-biber-gazi-60-yeni-toma-geliyor/236728
55 Bkz. Milliyet, Devletin gazı 20 günde bitti, 19 Haziran 2013. http://gundem.milliyet.com.tr/devletingazi-
20-gunde-bitti/gundem/detay/1724846/default.htm
56 Genelgede, göz yaşartıcı gaz kullanılmadan önce yüksek sesle uyarı yapılarak, ayrılmak isteyenlerle ilgisiz kişilerin uzaklaşmasına fırsat verileceği ve gazın etki alanı dâhilinde okul, hastane, kreş ve huzurevi gibi kurumlar bulunup bulunmadığına dikkat edilmesi gerektiği belirtiliyor. Bkz. BBC Türkçe,
Biber gazı kullanımı konusunda genelge, 27 Haziran 2013.
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/06/130627_biber_gazi_genelgesi.shtml
57 Dr. Şebnem Korur Fincancı ile 5 Ağustos tarihli görüşme
58 Abdullah Yaşa ve diğerleri v. Türkiye (Başvuru no. 44827/08), 16 Temmuz 2013 tarihli karar, paragraf
48-50. http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-122368
59 Bkz. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Ali Güneş v.Türkiye (Başvuru no. 9829/07), 10 Nisan 2012
tarihli karar. http://hudoc.echr.coe.int/sites/fra/pages/search.aspx?i=001-110262; Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Abdullah Yaşa ve diğerleri v.Türkiye vakası (Başvuru no. 44827/08). Fransızca karar metni
http://hudoc.echr.coe.int/sites/eng/pages/search.aspx?i=001-122368
60 Örneğin bkz. Gercek Gündem, Ahmet Şık başından vuruldu, 31 Mayıs 2013.
http://www.gercekgundem.com/?p=548398
61 Burak Ünveren’le görüşme, 19 Haziran 2013.
62 Genel Bilgi Toplama, GBT olarak bilinen tarama sırasında, kişinin sabıka kaydı da dahil olmak üzere devlet tarafından kayıt altına alınmış bilgileri incelenmektedir.
63 26 Haziran 2013 tarihli görüşme
64 Video için bkz. http://www.youtube.com/watch?v=eC9-Z7gw3DA
65 Eylem Düzyol ve Fulya Atalay ile yapılan görüşme, 18 Temmuz 2013.
66 Bkz Radikal, 'Gelen vurdu giden vurdu', 23 Haziran 2013.
http://www.radikal.com.tr/hayat/gelen_vurdu_giden_vurdu-1138794
67 Bkz Hürriyet, Alp Buğra Bahadır Gültekin gözaltına alındı, 3 Ağustos 2013.
http://www.hurriyet.com.tr/gundem/24454246.asp
68 Bkz. Uluslararası Af Örgütü, Türkiye: The Entrenched Culture of Impunity Must End, 5 Temmuz 2007.
http://www.amnesty.org/en/library/info/EUR44/008/2007; Bkz. Uluslararası Af Örgütü, Çocuk Hakları Evrenseldir: Çocukların Terörle Mücadele Yasaları Altında Adil Olmayan Yargılamalarına Son Verin, Haziran 2010 http://amnesty.org/en/library/asset/EUR44/011/2010/en/a8a060ec-e6b8-4a32-8c9bd564b11aca77/
eur440112010tr.pdf
69 Bkz. İnsan Hakları Komitesi, Türkiye'nin Başlangıç Raporuna ilişkin olarak 106. Oturumda kabul edilen sonuç gözlemleri, 13 Kasım 2012, paragraf 14. http://daccess-ddsny.
un.org/doc/UNDOC/GEN/G12/475/98/PDF/G1247598.pdf?OpenElement; ve İşkenceye Karşı Komite,
45. Oturumda kabul edilen sonuç gözlemleri, 20 Ocak 2011, paragraf 8.
http://docstore.ohchr.org/SelfServices/FilesHandler.ashx?enc=6QkG1d%2fPPRiCAqhKb7yhsnvJXP2%2b
50OL9O36biF%2f9eatHQ7LHvsqWAd%2bzr%2b%2bHXK0D2ILPJaGWwJRuUgEAs7kwizhMPDMVAioTx
k2eARyxYSuV9NLswm9MnrFSqmXLC4m
70 Bkz. BBC, Turkey protests resume in Istanbul after apology, 5 Haziran.
http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-22776946
71 Bkz. Milliyet, Polis destan yazdı, 25 Haziran 2013. http://siyaset.milliyet.com.tr/polis-destanyazdi/
siyaset/detay/1727367/default.htm
72 Örneğin, gözaltı yerlerinin görüntü kayıtlarının olması zorunluluğunu ve çevik kuvvet polislerinin kimliklerinin tespit edilmesini sağlayan kask numarası uygulamasını getiren yasalar kötü muamele ile mücadelede oldukça önemli olmuştur.
73 Bkz Radikal, Gezi Parkı'nda polis şiddetine soruşturma açıldı, 11 Haziran 2013.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/gezi_parkinda_polis_siddetine_sorusturma_acildi-1137182
74 Bkz Avrupa Konseyi, Avrupa Polis Etiği Kuralları, Mart 2002.
http://polis.osce.org/library/f/2687/500/CoE-FRA-RPT-2687-EN-500
75 Bkz Radikal, İzmir Emniyet Müdürü 'sopalıları' açıkladı: Sivil polisler, 4 Haziran 2013.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/izmir_emniyet_muduru_sopalilari_acikladi_siviller-1136245#
76 Ethem Sarısülük’ün vurulduğu anı gösteren video: http://webtv.hurriyet.com.tr/2/50629/0/1/ankaradaki-
gezi-parki-protestolarinda-ethem-sarisuluk-boyle-vuruldu.aspx
77 Eskişehir Valisi Güngör Azim Tuna ile CNN Türk’te yapılan görüşme, 10 Temmuz 2013.
http://www.youtube.com/watch?v=umjCajKAzTw
78 Bkz. Bianet, “Hasarlı” Görüntüleri Alan Emniyet Görevlilerine Soruşturma, 10 Temmuz 2013.
http://bianet.org/bianet/insan-haklari/148385-hasarli-goruntuleri-alan-emniyet-gorevlilerine-sorusturma
79 Bkz. T24, Ali İsmail Korkmaz cinayetini ortaya çıkaracak kamerayı sivil polis mi kapattı?, 21 Eylül
2013 http://m.t24.com.tr/haber/ali-ismail-korkmaz-cinayetini-ortaya-cikarak-kamerayi-sivil-polis-mikapatti/
240119
80 Bkz. Milliyet, Ali İsmail cinayetinde flaş gelişme, 7 Ağustos 2013. http://gundem.milliyet.com.tr/aliismail-
cinayetinde-flas-gelisme/gundem/detay/1747227/default.htm
81 Bkz. Radikal, Mehmet Ali Şahin: Gezi eylemleri müebbetlik suç kapsamında, 31 Temmuz 2013.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/mehmet_ali_sahin_gezi_eylemleri_muebbetlik_suc_kapsaminda-
1144298
82 Bkz. Uluslararası Af Örgütü, Türkiye: İfade Özgürlüğünün Tam Zamanı, Mart 2013, sayfa 17- 31.
http://www.amnesty.org.tr/ai/system/files/Ifade%20ozgurlugunun%20tam%20zamani%20_%20TR.pdf
83 Bkz. Radikal, Ali İsmail Korkmaz'ın ölümünde 6'ıncı adam, 26 Ağustos 2013.
http://webtv.radikal.com.tr/turkiye/4829/ali-ismail-korkmazin-olumunde-6inci-adam.aspx
84 Bkz. Radikal, Gezi eylemlerinin bilançosu açıklandı, 23 Haziran 2013.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/gezi_eylemlerinin_bilancosu_aciklandi-1138770
85 1 Ağustos 2013 tarihli görüşme
86 Bkz BBC Türkçe, Kimdi peki bu #duranadam?, 18 Haziran 2013.
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/06/130618_duranadam_kim.shtml
87 “Gizlilik kararları” iddianamenin yayınlanmasından önce savunma avukatlarına kanıtların ifşasını engeller. Bu tedbir, davadaki savcının başvurusunun ardından bir yargıç tarafından, Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 153. Maddesi uyarınca, delillerin ifşasının “soruşturmanın amaçlarını tehlikeye atması” olasılığı ile gerçekleştirilir.
88 16 Temmuz 2013 tarihli, 2013/13024 sayılı iddianame, sayfa 1-2
89 16 Temmuz 2013 tarihli, 2013/13024 sayılı iddianame, sayfa 3
90 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu’nun 32/1. Maddesi.
91 Cemevi Alevilerin ibadet yeridir. Alevilik Türkiye’nin çoğunluğunu oluşturan ve camide ibadet yapan Sünnilerden farklı tür ibadetlerde bulunmaktadır.
92 26 Temmuz 2013 tarihli iddianame, 2013/493 esas numaralı, sayfa 7
93 26 Temmuz 2013 tarihli iddianame, 2013/493 esas numaralı, sayfa 9
94 Bkz. Barışçıl Toplanma ve Örgütlenme Özgürlüğü Özel Raportörü Maina Kiai’nin Raporu, A/HRC/23/39, 24 Nisan 2013, sayfa 14 paragraf 49
http://www.ohchr.org/Documents/HRBodies/HRCouncil/RegularSession/Session23/A.HRC.23.39_EN.pdf
95 Bkz. Cumhuriyet, Emniyet'ten sınır aşan fezleke, 3 Temmuz 2013.
http://www.cumhuriyet.com.tr/?hn=426416
96 “Diyorlar ki “otele polis saldırdı” durup dururken saldırmadı. O meydanlarda polisle çatışanlar oraya gitti. Oranın sahipleri de onlara güzel bir ev sahipliği yaptı. Oranın peşinden polis oraya girdi. Biliyorsunuz yasalarda yataklık etmek de suçtur. Bu bir yataklık etme suçudur aslında.”
http://haber.gazetevatan.com/divan-otel-de-yataklik-etti/548619/9/siyaset
97 Bkz. Spiegel Online, Investors Nervous: Erdogan’s Witch Hunt Endangers Economy, 20 Ağustos 2013.
http://www.spiegel.de/international/business/erdogan-endangering-economy-with-financial-sector-witchhunt-
a-917370.html
98 Birleşmiş Milletler Kolluk Kuvvetleri tarafından Kuvvet ve Ateşli Silah Kullanılması Hakkında Temel İlkeler’in 5. Maddesi şöyle demektedir: “Hukuka uygun kuvvet ya da ateşli silah kullanımının kaçınılmaz olduğu durumlarda, kolluk kuvvetleri aşağıdaki şekillerde hareket etmelidir:
(a) Kuvvet ve ateşli silah kullanımını sınırlayın ve suçun ciddiyeti ve hedeflenen amacın meşruiyetine göre hareket edin;
(b) Verilen zararı ve yaralanmaları asgari düzeye indirin ve insan hayatına saygı duyun ve koruyun;
(c) Yaralanan ya da çeşitli şekillerde etkilenen kişilere mümkün olan en kısa sürede destek ve sağlık yardımı yapılmasını sağlayın;
(d) Yaralanan ya da çeşitli şekillerde etkilenen kişilerin ailelerine ya da yakınlarına mümkün olan en kısa sürede haber verilmesini sağlayın.”
99 Ayrıca bkz. Türk Tabipler Birliği, İzmir’de Sağlık Hizmeti Sunan Meslektaşımıza Polis Saldırısı , 9 Haziran 2013. http://www.ttb.org.tr/index.php/Haberler/izmir-3853.html
100 15 Haziran akşamı polisin Divan Oteli’ndeki gaz maskelerine ve gazın etkisini giderecek sıvılara el koyduğunu gösteren video: http://www.youtube.com/watch?v=V7-WDegwRtY
101 Video için bkz. http://www.youtube.com/watch?v=x7jiJqpw5J0
102 Bkz Hürriyet TV, Alman Hastanesi’ne TOMA’lı müdahale video, 16 Haziran 2013.
http://webtv.hurriyet.com.tr/20/50932/0/1/alman-hastanesi-ne-toma-li-mudahale.aspx
103 13 Ağustos tarihli görüşme
104 Bkz Bianet, Gönüllü Doktorlara Soruşturma!, 14 Haziran 2013. http://www.bianet.org/bianet/insanhaklari/
147570-gonullu-doktorlara-sorusturma
105 Bkz Türk Tabipler Birliği’nin basın açıklaması, Gezi eylemcilerine gönüllü sağlık hizmeti, insani yardım 'hukuki değil' mi?, 17 Haziran 2013. http://www.ttb.org.tr/index.php/Haberler/hukuki-3862.html
106 Mektup metni: http://sozcu.com.tr/2013/gundem/saglik-bakanligindan-revirlere-sorusturma.html
107 Bkz. Hürriyet, Sağlıktaki torba tasarıya hekimlerden ağır eleştiri, 24 Haziran 2013.
http://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/23575034.asp
108 Bkz. OSCE, Barışçıl Toplanma Özgürlüğü üzerine Kılavuz, 2010, paragraf 169.
http://www.osce.org/odihr/73405?download=true
109 Bkz. Bianet, İtalyalı Fotoğrafçıya 7 Yıl Hapis İstemiyle Dava Açıldı, 20 Temmuz.
http://www.bianet.org/bianet/insan-haklari/148615-italyali-fotografciya-7-yil-hapis-istemiyle-dava-acildi
110 Başbakan’ın 16 Haziran 2013 günü İstanbul’da miting konuşmasından alıntı
http://www.akparti.org.tr/site/haberler/biz-yuzde-yuzun-hukumetiyiz/46043
111 Bkz. BBC Media Centre, Statement regarding BBC reporters in Turkey, 24 Haziran 2013.
http://www.bbc.co.uk/mediacentre/statements/bbc-reporters-turkey.html
112 Bkz. Bianet, Gezi Direnişinde 59 Gazeteci İşten Çıkarıldı, İstifaya Zorlandı, 22 Temmuz 2013.
http://www.bianet.org/bianet/medya/148636-gezi-direnisinde-59-gazeteci-isten-cikarildi-istifaya-zorlandi
113 Bkz. The Guardian, Turkish paper fires readers' editor after refusing to publish his columns, 24 Temmuz 2013. http://www.theguardian.com/media/greenslade/2013/jul/24/press-freedomturkey?
guni=Article:in%20body%20link
114 Bkz. Radikal, Ve Can Dündar da gitti, 2 Ağustos 2013.
http://www.radikal.com.tr/turkiye/ve_can_dundar_da_gitti-1144521; ve BBC Türkçe, Türk medyasında neler oluyor?, 12 Ağustos 2013.
http://www.bbc.co.uk/turkce/haberler/2013/08/130809_turkiye_basin_ozgurlugu.shtml
115 Bkz. NTV, Erdoğan: Twitter denilen bir bela var, 2 Haziran 2013.
http://www.ntvmsnbc.com/id/25446690/
116 Bkz. Facebook Newsroom, Fact Check, 26 Haziran 2013. http://newsroom.fb.com/Fact-Check
117 Bkz. Twitter’ın Türkiye’de ofis açması için yasayı değiştireceğiz, 26 Temmuz 2013.
http://www.zaman.com.tr/ekonomi_twitterin-turkiyede-ofis-acmasi-icin-yasayidegistirecegiz_
2113925.html
118 Bkz. Hürriyet Daily News, Government working on draft to restrict social media in Turkey, 18 Haziran
2013. http://www.hurriyetdailynews.com/government-working-on-draft-to-restrict-social-media-inturkey.
aspx?pageID=238&nid=48982
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder