MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ÜN DEVLET ADAMLIĞI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER, BÖLÜM 1

MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ÜN DEVLET ADAMLIĞI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER,  BÖLÜM 1

ATATÜRK KÜLTÜR, DİL VE TARİH YÜKSEK KURUMU ATATÜRK ARAŞTIRMA MERKEZİ., DOĞUMUNUN 125. YILINDA MUSTAFA KEMAL ATATÜRK ULUSLARARASI SEMPOZYUMU BİLDİRİLERİ (15-18 MAYIS 2006, ANKARA) ANKARA - 2011 

5846 Sayılı kanuna göre bu eserin bütün yayın, tercüme ve iktibas hakları Atatürk Araştırma Merkezine aittir. 
Doğumunun 125. yılında Mustafa Kemal Atatürk Uluslararası Sempozyumu (2006 : Ankara) 
Doğumunun 125. yılında Mustafa Kemal Atatürk Uluslararası sempozyumu bilidirileri; Ankara, 
15-18 Mayıs 2006. - Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi, 2011 
924 s, ; 24 cm. -(Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi yayını) 
ISBN: 978-975-16-2388-1 

1. ATATÜRK, MUSTAFA KEMAL, 1881-1938- KONGRELER, V.B. 
2. ATATÜRK, MUSTAFA KEMAL, 1881-1938- SİYASİ VE SOSYAL GÖRÜŞLER - KONGRELER,V.B. 

I.E.a. II. Seri 956.1024092 

KİTAP SATIŞI: 
Atatürk Araştırma Merkezi 
Ziyabey Cad. No: 19 Balgat - Çankaya/Ankara 
Tel: (312) 285 55 12 - 285 65 11 
Belgegeçer : (0.312) 285 65 73 
e-posta : bilgi@atam.gov.tr. 
web : http://www.atam.gov.tr. 
e-mağaza: http://e-magaza.atam.gov.tr 

• Bildiri sahiplerinin unvanları sempozyum sırasındaki unvandır. 
• Bildiriler içinde geçen görüş ve bilgilerden bildiri sahipleri sorumludur. 
• Bildiriler sunuş sırasına göredir. 
ISBN : 978-975-16-2388-1 
İLESAM : 11.06.Y.0150-344 
Baskı : Korza Yay. Basım San. Tic. Ltd. Şti. 
Tel : (0.312) 342 22 08 


İÇİNDEKİLER.,

CUMHURBAKANI SAYIN AHMET NECDET SEZER’İN AÇIŞ KONUŞMASI______________________________________ 1 
BAŞBAKAN SAYIN RECEP TAYYİP ERDOĞAN’IN AÇIŞ KONUŞMASI______________________________________ 7 
PROF.DR. SAYIN SADIK TURAL’IN AÇIŞ KONUŞMASI _____ 13 
PROF. DR. MEHMET SARAY’IN AÇIŞ KONUŞMASI ________ 17 
İSMET İNÖNÜ, ALMAN TELEVİZYONU’NUN ATATÜRK’E VE TÜRK DEVRİMİ’NE İLİŞKİN SORULARINI CEVAPLIYOR 
(BASINIMIZDA BİLİNMEYEN BİR SÖYLEŞİ)Prof. Dr. Utkan KOCATÜRK __ 23 
BATI GÖZÜYLE ATATÜRK Dr. Andrew MANGO __________ 29 
ATATÜRK CUMHURİYETİ’NİN NİTELİĞİ Prof. Dr. Dursun Ali AKBULUT __ 35 
TÜRKİYE CUMHURİYET TARİHİNİN BAŞLICA KAYNAKLARINDA ATATÜRK 
Prof. Dr. Seçil Karal AKGÜN _________________ 45 
ÖZSOY OPERASINDAN SADABAD PAKTINA ATATÜRK’ÜN DIŞ POLİTİKA DEHASI Yrd. Doç. Dr. Gülseren AKALIN ___________ 71 
ATATÜRK’ÜN BÜYÜK NUTUK’UNDA GEÇEN MİLLİ KİMLİKLE İLGİLİ KAVRAM, TERİM VE SÖZ ÖBEKLERİNİN ANALİZİ Dr. Hüseyin AĞCA ______ 83 
ATATÜRK’ÜN YARATTIĞI NAHÇIVAN DOSTLUK KÖPRÜSÜ DEVLETİ Prof. Dr. İsmail HACIYEV • Prof. Dr. Ebülfez AMANOĞLU______________ 89 
CUMHURİYET OLGUSUNUN ATATÜRK’ÜN KİŞİLİĞİNDE ERZURUM’DA ŞEKİLLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Serpil SÜRMELİ_______________ 99 
ATATÜRK İLE YESEVİ’NİN ORTAK DÜŞÜNCE ZEMİNLERİ 
Doç. Dr. Dosay KENCETAY _________________________ 111 
ATATÜRK’Ü DOĞUMUNUN 125. YILINDA KUTLARKEN... ATATÜRK VE DEVRİMİNİN EVRENSEL YÖNÜ Prof. Dr. İsmet GİRİTLİ ____ 119 
ÜLKEMİZE YÖNELİK TEHDİT VE TEHLİKELER KARŞISINDA ATATÜRK’ÜN ÖNERDİĞİ FİKİR VE TEDBİRLER Prof. Dr. S. Esin DERİNSU DAYI ___ 127 
ATATÜRK’ÜN LAİKLİK SİYASETİ VE KIRGIZİSTAN’A YAPTIĞI TESİR 
Doç. Murat KOCABEKOV ______________________ 155 
GAZİ MUSTAFA KEMAL PAŞA’NIN “TÜRK” KAVRAMIYLA ÖZDEŞLEŞMESİ 
Prof. Dr. Tuncer BAYKARA _________________ 159 
TÜRKİYE’DEKİ LAİK ANLAYIŞA İLK KARŞI ÇIKIŞ HAREKETİ VE ONA VERİLEN CEVAPLAR (1923)
 Prof. Dr. Mehmet Akif TURAL __________________ 167 
ESKİ VE YENİ ALİ KEMALLER 
Hulki CEVİZOĞLU _________________________ 177 
TÜRKİYE CUMHURİYETİ’ Nİ KURANLAR NASIL BİR GENÇLİK İSTİYORDU ATATÜRK DÖNEMİ TBMM TUTANAKLARININ VE İLGİLİ DİĞER BELGELERİN ANALİZİ (23 NİSAN 1920-10 KASIM1938)
Dr. Mustafa ÖZCAN_______________________ 183 
TÜRK TARİHİ VE EVRENSEL AÇIDAN ATATÜRK’E BAKIŞ 
Prof. Dr. Abdurrahman ÇAYCI ________________ 203 
ATATÜRK’ÜN AZINLIKLAR HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ 
Prof. Dr. Ramazan TOSUN ___________________________ 211 
ATATÜRK’ÜN AVRASYA ANLAYIŞI VE KIRGIZ-TÜRK İŞBİRLİĞİNİN İLK ON BEŞ YILLIK BİRİKİMLERİ Bahtıgül KALAMBEKOVA_____________ 221 
ATATÜRK’ÜN BAKIŞ AÇISIYLA AZINLIKLAR 
Prof. Dr. Süleyman BEYOĞLU_________________________ 229 
ATATÜRK DÖNEMİNDE YÜKSEK ÖĞRETİMİN YENİDEN DÜZENLENMESİ 
Prof .Dr. Ali ARSLAN____________________ 269 
I. BAKÜ TÜRKOLOJİ KONGRESİ VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK 
Prof. Dr. Celil GARİBOĞLU NAĞIYEV _______ 301 
TEHDİT VE TEHLİKELER KARŞISINDA TÜRK EĞİTİM-ÖĞRETİMİNİN KONUMU VE STRATEJİSİ Prof. Dr. Mustafa KESKİN ______ 309 
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NE YÖNELİK TEHDİT VE TEHLİKELER KARŞISINDA ÇAĞDAŞLAŞMA VE ULUS DEVLET 
Prof. Dr. Abdulkadir YUVALI______________ 319 
ROMANYA TÜRK TOPLUMUNUNMODERNLEŞMESİNDE ATATÜRK VE DEVRİMLERİNİN ETKİSİ 
Mustafa MEHMET______________________ 329 
ATATÜRK VE PONTUS MESELESİ 
Doç. Dr. Yusuf SARINAY _______________________________ 341 
BİR ASKERÎ DEHA OLARAK ATATÜRK’ÜN İLERİ GÖRÜŞLÜLÜĞÜ VE ORDU-MİLLET DAYANIŞMASINA VERDİĞİ ÖNEM 
Dr. Zekeriya TÜRKMEN _________________________ 363 
LAİKLİK VE TÜRK LAİKLİĞİNDEKİ UYGULAMALAR 
Prof. Dr. Ethem Ruhi FIĞLALI ___________________ 383 
ÇİNDE ATATÜRK 
Prof. Dr. Rukiye HACI _________________________ 411 
ATATÜRK’ÜN ASYA SİYASETİ ÜZERİNE BAZI YENİ DÜŞÜNCELER 
Prof. Dr. Seyfullah ÇEVİK___________________ 421 
EVRENSELLİĞİ YAKALAYAN ADAMMUSTAFA KEMAL ATATÜRK 
Prof. Dr. Bayram KODAMAN ____________________ 429 
BİR MİLLİ KİMLİK KONUSU OLARAK ATATÜRK’ÜN “TÜRK TARİHİ VEÖĞRETİMİ”NE DAİR GÖRÜŞ VE UYGULAMALARI 
Prof. Dr. Nuri KÖSTÜKLÜ ______________________ 437 
SOFYA ASKERÎ ATAŞESİ MUSTAFA KEMAL’İN ASKERÎ VE SİYASÎ DEĞERLENDİRMELERİ 
Dr. Ahmet TETİK ________________________ 449 
ATATÜRK’ÜN KÜRESEL YÖNÜ ÜZERİNE 
Dr. Bilâl N. ŞİMŞİR ______________________ 459 
ATATÜRK’S LEGACY FOR TURKEY AND THE WORLD 
Prof. Dr. Stanford J. SHAW________________ 503 
TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NİN TEMEL NİTELİKLERİ VE MİLLİ DEVLETE YÖNELİK TEHDİTLER 
Dr. Ali GÜLER ___________________________ 511 
ATATÜRK’S REFORMS AND THEIR IMPACT ON THE MUSLIM WORLD 
M. Naeem Qureshi ________________________ 523 
ATATÜRK DÖNEMİ MECLİSLERİ (1920-1938) 
İhsan GÜNEŞ __________________________ 543 
ATATÜRK VE DEMOKRASİ 
Prof. Dr. Ergun ÖZBUDUN________________ 565 
DOĞU SINIRININ PEACE MAKER OLARAK BELİRLENMESİNDE USTAFA KEMAL PAŞA (1920-1921) 
Prof. Dr. Enver KONUKÇU________________ 579 
TÜRK DEVRİMİ’NİN EVRENSEL NİTELİĞİ 
Orhan KOLOĞLU ______________________ 615 
MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’ÜN BAZI LİDERLİK ÖZELLİKLERİ 
Prof.Dr.Cemalettin TAŞKIRAN _____________ 629 
ATATÜRK YAŞASAYDI ERMENİ SORUNU GÜNÜMÜZDEKİ GİBİ BİÇİMLENİR MİYDİ? 
Doç. Dr. Esat ARSLAN___________________ 645 
BİR GAZİNİN HATIRATINDAN KURTULUŞ SAVAŞI’NDA ANKARA VE BÜYÜK TAARRUZ 
Prof. Dr. Sadık DEMİRSOY _______________ 663 
ATATÜRK VE DEVRİMLERİNİN DÜNYADA YANKILARI 
Prof. Dr. Yücel ÖZKAYA _________________ 675 
TÜRK ANAYASALARINDA LAİKLİK VE DİNLE İLGLİ HÜKÜMLER 
Prof.Dr.Temuçin Faik ERTAN______________ 685 
1922 YILINDA RUS DENİZALTILARI VASITASIYLA GERÇEKLEŞTİRİLEN RUS-TÜRK TEMASLARI 
Prof. Dr. Dimitri VASİLYEV _______________ 701 
ATATÜRK’ÜN DÜŞÜNCE SİSTEMİNDE ULUSALLIK-EVRENSELLİK DERİNLİĞİ 
Prof. Dr. Zeynep KORKMAZ _____________ 711 
ATATÜRK’ÜN ASKERİ DEHASININ YANSIMALARI YAZDIĞI ESERLER VE NOT DEFTERLERİ 
Dr.Öğ.Alb.Yavuz ÖZGÜLDÜR ____________ 721 
BİR İDEAL OLARAK MİSÂK-I MİLLÎ’NİN İLÂNI VE ANLAMI 
Doç.Dr.Mustafa BUDAK ________________ 733 
1920-1938 DÖNEMİ TÜRK ROMANINDA ATATÜRK VE ANKARA 
Doç. Dr. Nesrin Tağızade-KARACA _______ 745 
ATATÜRK’ÜN EĞİTİM REFORMUNUN TEMEL UNSURLARI VE UYGULANMASI 
Prof. Dr. Yahya AKYÜZ_________________ 773 
MODERNLEŞMENİN EVRENSEL GELİŞİMİ İÇİNDE TÜRKİYE’NİN VE ATATÜRK’ÜN YERİ Prof.Dr.Mustafa ERGÜN ____________ 795 
ATATÜRK’ÜN KADIN HAKLARI REFORMU BM VE AB’DE KADIN HAKLARI İLE İLGİLİ SON GELİŞMELER 
Prof. Dr. Hale ŞIVGIN __________________ 809 
MİLLET VE TÜRK KAVRAMININ TARİHİ GELİŞİMİ VE MUSTAFA KEMAL ATATÜRK’LE ZİRVEYE ERİŞMESİ 
Prof. Dr. Ahmet ÖZGİRAY _______________ 823 
TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN TEMELLERİNİN OLUŞMASINDA ATATÜRK’ÜN GERÇEKÇİ KİŞİLİĞİNİN ROLÜ 
Doç. Dr. Mehmet EVSİLE _______________ 829 
SALTANATTAN CUMHURİYETE MİLLET EGEMENLİĞİ 
Doç. Dr. Adnan SOFUOĞLU______________ 837 
ATATÜRK - İLERİ GÖRÜŞLÜ BÜYÜK BİR AVRUPALI 
Prof. Dr. Kopi KYÇYKU _________________ 857 
ÇAĞINA VE BÖLGESİNE SIĞMAYAN ÖNDER: ATATÜRK 
Mehmet TEKİN_______________________ 865 
TÜRKÇÜLÜK, ATATÜRK 
V. AZ.RBAYCAN Hiday.t ORUCOV ________ 891 
AŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU’NUN ATATÜRK SEVGİSİ 
Hüseyin ÖZER ______________________ 897 
BULGAR BASININDA ATATÜRK VE TÜRK HALKININ ULUSAL KURTULUŞ SAVAŞI (1919-1938) Mümün TAHİR____________ 909 

***

SUNUŞ 

Atatürk, insanlığın sevgisini kazanan tarihte ender rastlanan üstün bir kişilik, büyük bir komutan ve devlet adamıdır. Atatürk, 
“ Beni görmek demek, mutlaka yüzümü görmek değildir. Benim fikirlerimi, benim duygularımı anlıyorsanız ve hissediyorsanız bu kâfidir” ve “Ben ölürsem soylu milletimizin beraber yürüdüğümüz yoldan asla ayrılmayacağına eminim, bununla gönlüm rahat!” sözleri ile Türk milletine olan güvenini göstermiştir. 
Türk milleti de her geçen gün değerini daha çok anladığı Atatürk’ü O’nun büyüklüğüne yaraşır şekilde anmıştır ve anmaya devam etmektedir. Bu çalışma O’nun işaret ettiği şekilde fikirlerini ve eserini ilmi yöntemlerle incelemek ve bu çalışmaların neticelerini milletimize ulaştırmak çabasının bir sonucudur. 

19 Mayıs 2006, Atatürk’ün doğumunun 125.yıldönümüdür. Atatürk, Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasına uzanan sürecin de başlangıcı olan 19 Mayıs’ı doğum günü kabul etmiştir. 19 Mayıs bu yönüyle Atatürk’ün milletiyle özdeşleşmesini en güzel biçimde yansıtan bir gün olarak belleklere kazınmıştır. Türk Milleti Atatürk’ün doğumunu çeşitli etkinliklerle kutlamış, gönülden 
bağlılığını hiç eksilmeyen bir sevgi ve saygıyla büyük bir içtenlikle göstermiş ve göstermektedir. Yerli ve yabancı 84 bilim insanı bildiri sunarak Atatürk ve eseri hakkındaki yeni araştırma ve görüşlerini ortaya koyarak O’nun “hayatta en hakiki murşit ilimdir, fendir” görüşünü yaşatmaktadır. Atatürk Araştırma Merkezi, Atatürk ve eseri hakkındaki çalışmaları yapmaya ve yapanları desteklemeye devam edecektir. 

Bu eser değerli hocamız Prof.Dr.Mehmet Saray’ın Atatürk Araştırma Merkezi Başkanlığı döneminde, 15-18 Mayıs 2006 tarihinde Ankara’da gerçekleştirilen “Doğumunun 125. Yılında Mustafa Kemal Atatürk Uluslararası Sempozyumu” bildirilerinden oluşmaktadır. Kitapta 67 bildiri yer almaktadır. Teslim edilen bildirilerin bu sayıda kalması basımdaki gecikmeyi biraz olsun mazur 
gösterebilir ümidindeyiz. Atatürk’ün ve düşünce sisteminin tüm yönleriyle değerlendirildiği Sempozyum’un gerçekleştirilmesindeki katkılarından dolayı, değerli katılımcılara ve emeği geçenlere teşekkürlerimi sunarım. 

Prof. Dr. Cezmi Eraslan 
Atatürk Araştırma Merkezi Başkanı 

2. Cİ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,

***