TÜRKİYE’NİN KIBRIS POLİTİKASI 2009 BÖLÜM 3

TÜRKİYE’NİN KIBRIS POLİTİKASI 2009  BÖLÜM 3

Türkiye’nin Genel Tutumu

Türk yetkililer, 2009 yılında değişik vesilelerle yaptıkları açıklamalarda görüşme sürecine destek verdiklerini açık bir şekilde ifade etmişlerdir. 2004 yılındaki referandumlardan beri Türkiye’nin çözüm sürecine verdiği destek, uluslararası toplum tarafından net şekilde görülmüştür. Dolayısıyla Türkiye, Kıbrıs sorununda ayak sürüyen ve çözümden kaçan taraf olarak görülmekten kurtulmuştur. 

AB üyelik süreci çerçevesinde kendisinden istenilen limanlarını ve havaalanlarını Rum kesimine açmamasından dolayı eleştirilere uğrasa da Türkiye, çözüm konusundaki ısrarıyla daha fazla üzerine gelinmesini engellemiştir. Başbakan Erdoğan, Yunanistan Başbakanı Yorgo Papandreu’ya bir mektup yazarak Kıbrıs konusunda birlikte çalışmayı önermiştir.81 Türk tarafının bu samimiyeti karşısında karşı tarafın isteksizliği ve başka konuları gündeme getirerek Türk tarafını masadan kaçmaya teşvik etmesi, AB ve BM başta olmak üzere uluslararası çevreler tarafından yeterince ciddiye alınmamıştır. 

Kıbrıs sorununun çözümü, AK Parti hükümetiyle birlikte bölgesel ve küresel bir aktör olma hedefini uygulamaya çalışan Türkiye için birçok açıdan önem taşımaktadır. AK Parti liderlerinin Kıbrıs sorunuyla yakından ilgilenmişler. Bütün komşularla sorunları çözme, etrafında bir güvenlik çemberi oluşturma ve etrafındaki çevrenin özellikleri ve değerlerini engelleyici olmaktan çıkarıp artı değer haline dönüştürme yaklaşımı Kıbrıs sorununun da çözümünü, en azından olumsuz etkisinin ortadan kaldırılmasını, gerektirmektedir. 

Türkiye, yumuşak gücüyle komşuları açısından cazip güç haline gelirken, AB’yle ilişkilerinden ayrı olarak Doğu Akdeniz’i bir istikrar havzası haline dönüştürdüğün de ve AB ile ilişkilerinde ilerleme sağlayıp tam üyelik yolunu iyice açtığında bölgesel, hatta küresel güç olmanın yolunu açacaktır.82 Kıbrıs sorununun çözümünün ve Türk-Yunan sorunlarının halledilmesinin hem Doğu Akdeniz’in 
istikrara kavuşturulmasıyla hem de Türkiye-AB ilişkileriyle bağlantısının olduğu açıktır. Türkiye, Kıbrıs sorununu çözdüğünde ya da çözüm için samimi çaba gösterdiğini ispatladığında genel dış politikasında ayağına dolanan bir engelden kurtulacak, AB üyelik sürecinin en önemli engelini ortadan kaldıracak ve uluslararası toplumda yumuşak gücüyle hareket eden bir güç olarak moral konumunu ve prestijini güçlendirecektir.83

Kıbrıs sorununun çözümü, Türkiye’nin AB ile NATO arasındaki işbirliğini engelleyen devlet olmaktan çıkması açısından da önemlidir. AB ile NATO arasındaki işbirliğini düzenleyen Berlin Plus anlaşmalarına göre Kıbrıs’ın iki taraf arasındaki toplantılara katılmasına izin verilmemektedir. Türkiye de Berlin Plus kapsamına girmeyen olaylarda AB’nin NATO’nun askeri imkânlarından faydalanmasına izin vermemektedir. Türkiye, AB ile NATO arasındaki kurumsal işbirliğinin Berlin Plus düzenlemelerine dayandırılmasını savunurken, 
AB bütün işbirliği çabalarının bu düzenlemeler çerçevesinde yapılmasına gerek olmadığını ileri sürmektedir. AB, Türkiye’nin, NATO’nun Barış için Ortaklık projesine dâhil olmayan Kıbrıs’ın AB ile NATO arasındaki kurumsal işbirliğinin parçası olmasına itiraz etmemesini istemektedir. Türkiye’nin Kıbrıs’ın AB-NATO toplantılarına katılmasını veto etmesine karşın Rum Yönetimi de Türkiye’nin 
Avrupa Savunma Ajansına katılmasını ve AB ile herhangi bir güvenlik anlaşmasını imzalamasını engellemektedir.84 Bu şekilde Rumları NATO dışında tutsa da kendisi AB’yle ilişkilerinde bir fiyat ödemek durumunda kaldığı için sorunun çözümü Türkiye bakımından önem taşımaktadır.

Türkiye’nin bölgesel ve küresel güç olma yolunda Kıbrıs’ta ciddi fedakârlıklarda bulunacağını söylemek pek mümkün değildir. Dış ve iç politikasının birçok yönünü ilgilendiren hayati bir konuda basit hesaplarla kolay tavizler veren bir ülkenin hem kendisini büyük güç olarak görmekte güçlük çekeceği hem de başka güçlerin gözünde büyük güç muamelesi görmeyeceği açıktır. AK Parti iktidarının dış politika uygulayıcıları, sorunu tek başına bir engel ya da vazgeçilmez bir ulusal dava olarak görmek yerine Türkiye’nin Balkanlar, Kafkaslar, Orta Asya, Orta Doğu, Avrupa ve Amerika bağlantılarını ve ilişkilerini birlikte değerlendir mekte, bu bağlantıları birbirleriyle ilişkilendirmekte ve hamlelerini genel dış politikaları çerçevesinde belirlemektedirler. Bu bağlamda Türkiye’nin Kıbrıs sorunundaki aktifliği, genel dış politikasındaki aktifliğin bir parçasıdır. Değişik alanlardaki adımlarıyla Türkiye’nin düşmanlarını azaltan ve Türkiye’nin uluslararası alandaki etkisini ve gücünü artıran AK Parti iktidarı, Kıbrıs sorununda da Türkiye’nin gücünü artırmanın yollarını aramaktadır. 

Bunun için AK Parti’li karar vericiler, Kıbrıs sorununda federal bir çözüm istediklerinin göstergesi olarak görüşme sürecine ikincil hedefi olarak destek verirken birincil hedef olarak iki devletli çözüm planını zorunlu hale getirmenin hesabını yapmakta, en kötü olasılıkla da bir Tayvan modelini üçüncü seçenek olarak yedekte tutmaktadırlar.85 

Bu genel çerçeve içerisinde 2009 yılında Türk tarafını görüşmelerde dikkatli bir şekilde masada tutarken sorunla ve bölgesel politikayla ilgili kırmızı çizgileri korumaya çalışmak ve sürdürülebilir bir anlaşmaya destek vermek Türkiye’nin çıkarları bakımından mantıklı gözükmüştür. Bu düşünceye ek olarak Türk yetkililer, Türk tarafının ve Türkiye’nin temel çıkarlarına aykırı bir metin ortaya çıkarılamayacağını, ortaya çıkacak Türk tarafının çıkarlarını belli derecede gözetecek çözümün Türkiye’nin AB yolunu açacağını ve oldukça yüksek bir ihtimal olan Rumların böyle bir çözümü reddetmelerinin uluslararası toplumu Türk tarafına çevireceğini hesap etmişlerdir.86 

Bu düşüncelere dayanan Türk tutumunun, Rumları uzlaşmaz taraf düşürünceye kadar devam etmesi beklenmektedir.

Görüşmeler boyunca Türk yetkililerin üzerinde durduğu temel hususlar, BM tarafından da kabul edilmiş olan siyasi eşitlik, gerçek anlamda iki kesimlilik ve eşit statüde iki kurucu devletten oluşacak yeni ortaklıktır. Bunun anlamı, kuzeyde mutlak Türk egemenliğinin korunması, Türkiye kökenli KKTC vatandaşlarının büyük bir bölümünün adada kalması ve devletin her kademesinde Türklerin Rumlarla eşit siyasi statüde dönüşümlü olarak yer almasıdır. Türk yetkililer, ulaşılacak çözüm çerçevesinde garantör ülke olarak sorumluluklarını yerine getirmeye devam edeceklerini söyleyerek bunun engelliyici değil, tarafların işini kolaylaştırıcı, onlara katkı sağlayıcı bir unsur olduğuna işaret etmişlerdir.87 Türk yetkililerin gözünde karşı taraf taktik oyalamalar içine girmekte, zaman kazanmaya çalışmakta, Türk halkını izolasyon ve ambargoyla köşeye sıkıştırma hevesine düşmekte, Türk halkını asimile etme hayali kurmakta ve sorun çerçevesinde Türkiye üzerinde AB baskısı oluşturmaya çabalamaktadır. Türkiye’nin böyle bir tuzağa düşmesi, karşı tarafın kendi projesini empoze etmesine izin vermesi ve sorun yüzünden AB’yi ya da AB üyeliği için Kıbrıs’taki haklarını gözden çıkarması mümkün değildir. 

Bu bağlamda Türkiye üzerinde oynanan oyunlar, baskılar ve oyalama taktikleri işe yaramayacaktır. Eğer karşı taraf da stratejik bir tercih olarak gerçek ve kapsamlı barış istiyorsa bunun geciktirilmeden en kısa sürede gerçekleştirilmesi (örneğin referandumların 2009 yılı içinde yapılması) ve sürecin ucunun açık bırakılmaması gerekir. Kıbrıs sorunu Yunanistan’ı da kapsayacak şekilde Doğu Akdeniz’de bir barış, refah ve özgürlük alanının oluşması çerçevesinde değerlendirildiğinde çözümünün bütün bölge devletlerine ciddi kayıplar getireceği karşı tarafça da görülmelidir. Statükonun sürmesi, başta Kıbrıs Türkünün ambargo ve izolasyona tabi tutulmasına ve Rum tarafının sahip olduğu haklardan faydalanamamasına neden olması yüzünden kabul edilmesi mümkün değildir.88

Türk yetkililer, Rum tarafının görüşmeleri ağırdan alması ve Türk tarafına yönelik kötü niyetli girişimlerde bulunması karşısında zaman zaman sert çıkışlar yapmışlar ve Türkiye’nin ve Kıbrıs Türklerinin çıkarlarının zedelenmesine izin vermeyeceklerini ilan etmişlerdir. Bu konudaki en sert çıkış, Kasım ayı içerisinde KKTC’nin bağımsızlık törenlerinde konuşan Başbakan Yardımcısı Cemil Çiçek’ten 
gelmiştir. Çiçek, Kıbrıs sorununu Türkiye’nin AB politikasının önüne koyarak “ya Kıbrıs ya AB” diyenlere Türkiye’nin sonsuza kadar 

Kıbrıs Türkünü tercih ederek cevap vereceğini söylemiştir.89 

Mevcut  görüşmelerin son fırsat olduğuna yönelik mesaj verme çerçevesinde 
de AB Başmüzakerecisi Egemen Bağış, 2010 Nisanına kadar Kıbrıs sorununda olumlu gelişme olmaması halinde daha sonra kapsamlı bir çözüm beklemenin saflık olacağını belirtirken,90 Başbakan Erdoğan BM Genel Kurulunda yaptığı konuşmada Türkiye’nin sonuçsuz görüşmelere daha fazla tolerans gösteremeyeceğini söylemiş ve bir anlamda 2010 ilkbaharına kadar anlaşma ortaya çıkmazsa bir daha görüşme olmayacağını ve önceliği KKTC’nin tanınmasına vereceklerini ima etmiştir.91 Zaten KKTC’nin uluslararası alanda çok daha etkin bir şekilde tanıtımı, ofislerinin açılması ve bütün uluslararası forumlarda temsil edilmesi Türk yetkililerin gündeminde bir öncelik olarak bulunmaktadır.92 23-25 Mayıs 2009 tarihleri arasında Şam’da gerçekleştirilen İslam Dışişleri Bakanları Konferansında Türkiye’nin etkisiyle Kıbrıs sorunuyla ilgili alınan karar bu konuda örnek olarak verilebilir. Kararda Kıbrıs Türklerinin maruz kaldığı kısıtlamaların uluslararası toplum tarafından ortadan kaldırılmasının önemine dikkat çekilmiş ve söz konusu kısıtlamaların kaldırılması hususunda 
İKÖ üyesi devletlerin Kıbrıs Türkleri ile işbirliği içinde olması ve İKÖ üyesi ülkelerle KKTC arasında üst düzey ziyaretlerin, kültürel ve sportif faaliyetlerin gerçekleştirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.93

Kıbrıs Sorununda AB Bağlantısı ve Türkiye

AB, 2009 görüşme sürecinde yetkililerinin ağzından yaptığı açıklamalarda BM’nin çözümle ilgili genel parametrelerini kabul ettiğini ortaya koymuştur. Örneğin Avrupa Komisyonunun Genişlemeden Sorumlu Komiseri Olli Rehn, 13 Şubat’ta yaptığı basın toplantısında Kıbrıs’ta siyasi eşitliğe dayalı iki bölgeli, iki toplumlu federasyonu desteklediklerini ve görüşmelere tam destek verdiklerini açıklamıştır.94 
Bu şekilde BM’nin öngördüğü Kıbrıs Cumhuriyeti’nin günümüzdeki üniter devlet yapısını ortadan kaldıran model, 2009’da da AB’nin politikası olmaya devam etmiştir. Ancak AB’nin Kıbrıs problemindeki siyasi perspektifini yansıtan bu politika, AB’nin Kıbrıs’la ilgili hukukun üstünlüğü ve konuların hukuki çerçevede sonuca bağlanması yaklaşımına ters düşmektedir.95 Bu yüzden 2009’da da AB 
kurumları genelde Türk tarafını görüşmeden soğutucu ve görüşme sürecine zarar verici kararlar almaya ve tutumlar takınmaya devam etmişler ve Türk tarafına yönelik izolasyonları kaldırmaya bir türlü yanaşmamışlar dır.

AB yetkilileri, BM parametreleri çerçevesinde çözüm bulunması çabalarına destek verirlerken kendilerinin sorunla ilgili bir çözüm önerisi olmadığını ve sorunu çözme işinin tamamen Kıbrıslılara kalmış bir şey olduğunu özellikle vurgulamışlar,96 çözümle dolaylı alakalı konularda açıklama yapmışlardır. AB Komisyon Başkan Yardımcısı Günter Verheugen, AB üyeliğinin avantajlarından yararlanmanın Kıbrıslı Türklerin hakkı olduğunu söyledikten sonra AB’nin sorunda arabulucu veya hakem olarak hareket edemeyeceğini, ihtiyaç 
duyulması ve istenmesi halinde sadece yardım, destek ve tavsiye verebileceğini vurgulamıştır.97 Rehn ise yukarıda değinilen basın toplantısında Birleşmiş Kıbrıs’ın AB’de tek bir ses olarak konuşmasının esas olduğuna dikkat çektikten sonra AB Komisyonunun görüşmelerde ele alınan AB ile ilgili konularda yasal ve teknik destek sunmaya hazır olduğunu belirtmiştir. Rehn’in, çözümün AB müktesebatıyla birebir uyuşması gerektiği ve AB’nin ulaşılan kapsamlı çözüme uyum sağlayacağı yönündeki sözleri ise görüşmelerde taraflar arasında sorun yaratan önemli bir konuyla alakalıydı. Çözümün AB müktesebatıyla uyuşmasının sağlanması halinde Kıbrıslı Türklerin yeni sistemdeki konumu tehlikeye girecektir. AB’nin ulaşılan çözümü birincil hukuku haline getirerek ona kendisini uydurması ise Rumların kabul etmediği bir şeydir. 

Kıbrıs’ı üye yaparak Kıbrıs sorununu daha karmaşık hale getiren ve Türkiye’nin adaylık sürecine yeni unsurlar dâhil eden AB, bu genel tutumuna paralel davranışları 2009’da da sergilemeye devam etmiştir. AB’nin 2004 Aralık ayında Türkiye ile tam üyelik görüşmelerinin Ekim 2005’te başlamasını kararlaştırmasından sonra Türkiye, Ankara Anlaşmasına yeni üye devletlerin de dâhil olmasını sağlayacak ve dolayısıyla onlarla diğer üyelerle sahip olunan gümrük birliği dâhil ilişkileri kuracak Ek Protokolü, 29 Temmuz 2005’te onayının 
Rum yönetimini tanıma anlamına gelmeyeceği çekincesiyle imzalamıştı. Ancak sonraki dönemde Türk tarafına 2004 referandumlarında gösterdikleri uzlaşmacı tutumdan dolayı verilen, ambargoların ve izolasyonların kaldırılması sözü AB tarafından uygulanmayınca Türkiye de onayladığı protokolü uygulamaya koymadı. Bir başka deyişle Türkiye, 1987 yılından beri gerçekleştirdiği uygulamayı devam ettirerek limanlarını ve havaalanlarını Rum yönetimine açmadı ve mallarının kendi ülkesinde doğrudan satılmasına izin vermedi. Diğer taraftan Güney Kıbrıs’ın gümrük birliği kapsamındaki malları, Türkiye’ye herhangi bir gümrük vergisi veya miktar kısıtlamasına tabi olmadan dolaylı yoldan zaten girebilmekteydi. 

11 Aralık 2006’da AB Konseyi, Türkiye’ye karşı gümrük birliği ile ilişkili 8 müzakere faslını askıya aldı, Ek Protokol uygulanmadan bu fasıllarının hiçbirinin müzakereye açılmamasını ve hiçbir faslın geçici olarak dahi kapatılmamasını kararlaştırdı ve Avrupa Komisyonuna, Türkiye’nin ek protokol ve limanlar konusundaki uygulamalarını 3 yıl boyunca izleyerek 2009 Aralık ayında Konseye bir rapor sunması talimatını verdi.98

2009 yılında AB, her vesileyle Türkiye’ye Ek Protokolle ilgili yükümlülüklerini hatırlatmaya devam etmiştir. Rum kesimi de hukukun kendi yanlarında olduğunu düşünerek hem Türk tarafına sert mesajlar göndermiş hem de AB’den hukuka uyarak Türkiye üzerinde baskı uygulamasını beklemiştir. Rum yetkililer, sürekli olarak yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde Türkiye’yle görüşmelerde fasılların açılmayacağı, Türkiye’nin üyelik sürecinin normal şekilde ilerlemeyeceği ve son tahlilde Türkiye’nin AB üyesi olamayacağı yönündeki uyarılarını değişik şekillerde uluslararası toplumun gündemine taşımışlardır. Rum lider Hristofyas, Ekim ayındaki bir açıklamasında Türkiye’nin riyakâr tavrını sürdürüp yükümlülüklerini yerine getirmemeye devam etmesi halinde üyelik sürecinin engelsiz olamayacağını herkesin idrak etmesi gerektiğini belirtmiştir.99 Hristofyas, Kasım ayı sonuna doğru da AB üyesi 26 ülkenin hükümet ve devlet başkanlarına mektup göndererek AB yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda Türkiye’nin üyelik sürecine karşı olduklarını ifade etmiştir.100

2006 yılında karşı bir hamle olarak Kıbrıs eylem planını açıklayan ve bir takvim çerçevesinde malların, kişilerin ve hizmetlerin serbest dolaşımına getirilen tüm kısıtlamaların karşılıklı olarak kaldırılmasını öneren Türkiye,101 bununla Ek Protokolü uygulayabilmesi için AB Bakanlar Konseyinin 26 Nisan 2004’te aldığı Kuzey Kıbrıs’a uygulanan izolasyonların kaldırılması kararını uygulamaya koyması gerektiğini vurgulamış oluyordu. Türk yetkililer 2009 yılında yaptıkları açıklamalarda Türk limanlarının Rum kesimine açılması konusunun Kıbrıs sorununun bütünü içinde değerlendirilmesi gerektiğini belirtmişler ve KKTC’ye uluslararası toplumun, BM’nin ve AB’nin yaptığı taahhütlerle ilgili hiçbir adım atılmazken Türkiye’ye zorla adım attırmaya çalışmanın adil olmadığını vurgulamışlardır. 
Türkiye’ye göre, parça teklifler ve parça çözümler ne Kıbrıs sorununun nihai olarak halledilmesini sağlayacak ne de Türkiye’nin AB üyeliğini gözeterek Kıbrıs’ta geri adım atmasının yolunu açacaktır. 

Zaten Türkiye’nin AB sürecinin, kendi doğası içinde ve Türkiye’ye verilen taahhütler, yerleşmiş gelenekler ve teamüller içinde yürümesi gereken bir süreç iken Kıbrıs sorunuyla alakalandırılması başlı başına bir hatadır.102 

Kıbrıslı Türk yetkililer de Ek Protokolün sadece Türkiye’nin AB yükümlülükleri konusunda ele alınabilecek bir konu olmadığına, aynı zamanda Kıbrıs sorunuyla doğrudan ilişkili olduğuna işaret ederek AB’nin Kıbrıs’a yönelik Doğrudan Ticaret Tüzüğünü rafa kaldırdığı ve Kıbrıslı Türklere yönelik izolasyonları devam ettirdiği bir dönemde Türkiye’nin limanlarını tek taraflı tavizle Rum kesimine açmasının mümkün olmadığını belirtmişlerdir.103 Nisan ayında başbakan olan UBP lideri Derviş Eroğlu ise daha ileri giderek ambargo ve izolasyonlar kaldırılsa da Kıbrıs’ta bir anlaşma olmadan limanların açılmaması gerektiğini, çünkü bu talebin karşılanması halinde arkasından Rumların ticaret ataşeliği, konsolosluk ve büyükelçilik açma, hatta tanınma taleplerinin geleceğini, tanıma olduktan sonra da görüşmelerin hiçbir anlamının kalmayacağını vurgulamıştır.104

2009 Aralık ayında AB Bakanlar Konseyi toplandığında 3 sene önceden öngörüldüğü şekilde Komisyon tarafından hazırlanan ve Türkiye’nin Ek Protokol yükümlülükleri konusunu da ele alan İlerleme Raporu gündeme alınmıştır. Raporda Türkiye’nin Ek Protokolden kaynaklanan sorumluluklarıyla ilgili değerlendirmelerde bulunmaya devam edileceği ve Türkiye’nin Güney Kıbrıs üzerindeki engellemeleri kaldırmadıkça 2006 sonunda dondurulan başlıklarda müktesebatı yerine getirmiş sayılmayacağı vurgulanmaktaydı. 

Türkiye’nin Ek Protokolü uygulamaması halinde bir yaptırımla karşılaşabileceği yönünde uyarı içermeyen rapor, daha önce düşünüldüğünün aksine 2009’u bir son tarih olarak görmemiş oluyordu.105 Raporda ayrıca Türkiye’nin Kıbrıs görüşmelerine süren desteğiyle ilgili olumlu görüşler yer alıyordu. AB Dışişleri Bakanları da raporun genel eğilimine uyarak Ek Protokolün uygulanmamasının olumsuzluğuna atıfta bulunmuşlar, Türkiye’nin çözüm görüşmelerine vereceği katkının önemine değinmişler, fakat herhangi bir yaptırım kararı almamışlar dır.106 

AB, böyle bir tutum takınırken muhtemelen Ek Protokol konusunun görüşmeleri olumsuz yönde etkilemesini istememiş ve zaten iyice durma noktasına gelmiş olan Türkiye-AB ilişkilerinde çok daha derin bir kriz yaratmanın mantıklı olmadığını düşünmüştür.107 Ancak Rum yönetimi Türkiye’ye yaptırım kararı alınmamasından rahatsız olmuştur.108

Ek Protokol dışında Mart ayında Avrupa Parlamentosu Türkiye raportörü Hollandalı Hıristiyan Demokrat Ria Omen-Rujten’in hazırladığı ve AP Genel Kurulunda 528 lehte ve 52 aleyhte oyla kabul edilen rapor, Türk tarafında rahatsızlık yaratmıştır. Türk tarafına göre, raporda çözümden önce Türkiye’nin adadan asker çekmesinin ve Rum kesimiyle ticari ilişkilerini düzenlemesinin istenmesi, görüşmelerden verim alınamamasının nedeni olarak Türk tarafının gösterilmesi ve kayıp şahıslar konusunda Türkiye’nin sorumlu tutulması 
kabul edilemez niteliktedir. Çünkü adada barış ve istikrar sağlayan ve Kıbrıs Türklerinin yaşamını koruyan Türk askeridir. Asıl Rumlar BM çözüm parametreleri dışında öneriler sunarak sürece zora sokmaktadır.109 

Kayıplar şahıslar konusunda ise Rumların 1974 Temmuzunda başlattığı krizin devamında her iki tarafta istenmeyen kayıplar ortaya çıkmıştır. Diğer taraftan raporda Kıbrıs barış görüşmeleri sürecine destek verilmesi, ortaya çıkacak anlaşmada bazı derogasyonlar olabileceğinin ifade edilmesi ve Olli Rehn’in Türkiye’nin görüşme sürecini aktif bir şekilde desteklemeye devam ettiğini açıklaması110 Türk tarafında memnuniyet uyandırmıştır.Burada Kıbrıs Türklerinin dışlanmışlık hissine kapılmalarına neden olan AB tavrının bazı somut örneklerine kısaca değinmek gerekmektedir. Avrupa Parlamentosu seçimlerinde Kıbrıslı Türkler için ayrılmış iki sandalye çözüm sürecinin devam ettiği dönemde boş bırakılması gerekirken Rumlar tarafından doldurulmuş, böylece Kıbrıslı  Türklerin hakları AB’nin izniyle Rumlar tarafından gasp edilmiştir.111 

Kıbrıs Türk Hava Yollarının İngiltere ile Kuzey Kıbrıs arasında doğrudan uçuşların başlaması için Londra’daki Yüksek Mahkemeye yaptığı başvuru reddedilmiştir. Diğer taraftan Girne Amerikan Üniversitesi’nin İngiltere’nin Kent bölgesinde Canterbury kampüsünü açması, kampüsün İngiliz Yüksek Öğretim Akreditasyon Kurumuna üye olması ve böylece üniversitenin vereceği diplomaların tüm AB ülkelerinde tanınacağı gerçeği çerçevesinde KKTC diplomalarına uygulanan kısıtlamaların aşılmış olması112 izolasyonlardan bıkan Kıbrıs Türkleri açısında olumlu bir gelişme olarak ortaya çıkmıştır.

Kıbrıslı Türkleri asıl ilgilendiren izolasyonların kaldırılması konusunda ise AB olumlu bir adım atmamıştır. İzolasyonların kaldırılmasına yönelik Yeşil Hat Düzenlemesi AB Konseyi tarafından Nisan 2004’te oluşturulmuş ve Şubat 2005’te revize edilmişti. Bunun amacı, Kıbrıs Türklerinin ekonomik izolasyonunu gevşetmek, adanın ekonomik açıdan bütünleşmesine katkıda bulunmak ve taraflar arasında köprüler oluşturarak ve adada olumlu bir siyasi atmosferin ortaya çıkmasını sağlayarak sorunun kapsamlı bir çözüme kavuşturulmasının 
yolunu açmaktı. Avrupa Komisyonun düzenleme önermesindeki temel amaç hem Yeşil Hat boyunca toplumlar arasında serbest ticaretin gerçekleştirilmesini hem de Kıbrıs Türklerinin AB piyasalarına doğrudan mal satışının serbestleştirilmesini sağlamaktı. Rumlar Türk toplumunu ekonomik açıdan kendilerine bağlama ve uzun vadede asimile etme hedefleri çerçevesinde birinci hususa destek verirlerken ikincisine kesin bir şekilde karşı çıktılar. Bu şekilde Kıbrıslı Türkler, Rumların Kıbrıs sorununun siyasi boyutlarını göz ardı ederek kapsamlı çözüm görüşmelerini işlevsiz hale getirme niyetlerinin farkına vardıkları için güneyle ticaret yapma konusunda istekli olmadılar.113 

  Diğer taraftan AB de kendi hukuki düzenlemeleri ve Rum muhalefeti sebebiyle bir türlü doğrudan ticaret düzenlemesini uygulamaya koyamadı ve Türklerde derin hayal kırıklığı yarattı. Türkiye de AB’yle gümrük birliği yüzünden Kıbrıs Türk tarafı menşeli mallara üçüncü ülke malı muamelesi uygulamak durumunda kaldı.114 2009 sonu itibariyle Türklerin ekonomik ve her alandaki izolasyonu 
geçmişte olduğu gibi varlığını korumaktaydı. 


4. CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR.,,

***