İŞİD SONRASI IRAKTA TARTIŞMALI YENİ AKTÖR: HAŞDİ ŞAABİ BÖLÜM 2

İŞİD SONRASI IRAKTA TARTIŞMALI YENİ AKTÖR: HAŞDİ ŞAABİ  BÖLÜM 2

II. HAŞDİ ŞAABİ İÇERİSİNDEKİ Şİİ MİLİS GRUPLAR I6 


Haşdi Şaabi yapısı içerisinde isimleri bilinen 43 grup vardır. Ancak bunların haricinde yerel olan grupların da olabileceğini ifade etmek yerinde olacaktır. Haşdi Şaabi içerisinde dört temel milis grubu ön plana çıkmakla birlikte diğer pek çok milis grubunun bu gruplara bağlılıkları söz konusudur. Bu gruplar içerisinde yer alan milislerin sayılarına ilişkin net rakam vermek mümkün değildir. Bu dört grup içerisindeki milis sayılarının 10 bin ila 25 bin arasında değiştiği söylenmektedir. Bunlar, 

• Bedir Örgütü, 
• Ketaib Hizbullah, 
• Asaib Ehlül Hak, 
• Saray El-Selam’dır. 

Bu gruplar arasında en fazla Bedir Örgütü ve Ketaib Hizbullah’ın milis gücü olduğu söylenmektedir. 

Bu gruplar, Ayetullah Ali El-Sistani’nin fetvası öncesinde de Irak’ta var olan ve 2003 sonrası Irak’ta etkinlik kurmakla birlikte bir kısmı faaliyetlerini donduran 
ya da siyasi alana taşıyan bir kısmı da bu grupların faaliyetlerini durdurmasının ardından kurulan milis gruplardır. Ayrıca Suriye’deki Şiiler için kutsal sayılan yerleri korumak amacıyla kurulduğu söylenen ve Beşşar Esad rejimine destek veren bir kısım Iraklı Şii milis grubu da Haşdi Şaabi yapısı içerisinde yer almaktadır. Bunlar dışında, Ayetullah Ali Sistani’nin fetvası sonrasında kurulan yeni milis gruplar ortaya çıkmıştır. Ancak sadece birkaç grup Irak’ın hemen her bölgesinde aktif pozisyondadır. 

Bunlar aşağıdaki şekilde belirtmek mümkündür: 

• Bedir Örgütü, 
• Ketaib Hizbullah, 
• Asaib Ehlül Hak, 
• Ketaib Seyid Şuheda ve 
• Ketaib İmam Ali. 

Ketaib Seyid Şuheda ve Ketaib İmam Ali gruplarının milis gücü sayısının diğer gruplara göre daha az olsa da etkinlik açısından hemen her çatışma bölgesinde yer aldıkları bilinmektedir. Diğer gruplar ise belirli alanlarda faaliyet göstermekte ve etkinlik kurmaktadır. Vilayet olarak hakimiyetleri de farklılık göstermektedir. Örneğin Bedir Örgütü Şii milis grupları arasında en yaygın oluşum olarak ifade edilmekte, ancak etkinlik alanı daha çok Bağdat’ın kuzeyindeki vilayetler olarak belirtilmektedir. 
Kerbela ve Necef’te Asaib Ehlül Hak ve Saray El-Selam’ın diğer gruplara göre daha güçlü olduğu bilinmektedir. Basra’da daha çok Asaib Ehlül Hak ve Hizbullah’ın etkin olduğu söylenmekle birlikte, Musenna’nın da Asaib Ehlül Hak’ın güçlü olduğu yerler arasında olduğu görülmektedir. 

Ayetullah Ali Sistani’nin fetvası öncesinde Irak’ta var olan yukarıda sözü edilen dört grup da Irak’ta İslami Direniş çatısı altına girmiş ve Haşdi Şaabi ismiyle kurumsal bir kimlik altında toplanmaya çalışmıştır. Haşdi Şaabi yapısını hiçbir grup tek başına kontrol edememekle birlikte, genellikle operasyonlar ortak olarak yürütülmektedir. 
Haşdi Şaabi içerisinde kurumsal bir yapı oluşturulmaya çalışılsa da çatışma alanında her milis grubun kendi bayrağıyla hareket ettiği görülmektedir. 
Milis grupların üyeleri çatısı altında bulundukları milis grubunun lideri ya da komutanının talimatına uymaktadır. Bu nedenle zaman zaman savaş alanında koordinasyon eksikliklerinin ortaya çıktığı bilinmektedir. Haşdi Şaabi içerisinde yer alan gruplar bugüne kadar başta Samarra olmak üzere, Bağdat’ın güneyindeki Curf El-Sakhr, Selahaddin’e bağlı Tuzhurmatu ilçesinin çevre köyleri ve Amirli Nahiyesi, Beled, Anbar’a bağlı Bağdadi bölgesi, Kerkük çevresi (Tazehurmatu, Dakuk) ile son olarak Tikrit’te operasyonlar yürüterek bu bölgeleri kontrol altına almıştır. Haşdi Şaabi yapısı içerisinde yer alan bütün Şii milis grupların bu operasyonlarda yer aldığını söylemek mümkün değildir. Daha önce de ifade edildiği gibi pek çok grup yerel örgütlenmeler halinde kurulmuştur. 

IŞİD’e karşı mücadelenin yerelleşmesi ve çok sayıda grubun ortaya çıkmasının bir strateji olduğu düşünülmektedir. Buradaki ana amaç, sorumluluğun paylaşılması ve hareket esnekliğinin sağlanması olarak ortaya çıkmaktadır. Haşdi Şaabi oluşumu içerisine Sünni Araplar, Hıristiyanlar, Yezidiler ve hatta Feyli (Şii) Kürt grupların dahil edilerek, bir “Şii ordusu” gibi görüntü vermesinden kaçınılmaya çalışılmaktadır. Bununla birlikte dışarıdan bir işgalci güç gibi algılanmasının önüne geçmek için genellikle her oluşumun içerisinden hakim olduğu bölgenin insanlarına yer verildiği söylenmektedir. Ancak Şiiler dışında özellikle Sünniler ve Kürtlerin Haşdi Şaabi oluşumunu “Haşdi Şii” olarak adlandırdıkları ve çok sayıdaki oluşumun Haşdi Şaabi bünyesinde yer almasını çeteleşme ve bir işgal girişimi olarak nitelendirdikleri görülmektedir. Nitekim Haşdi Şaabi içerisindeki bir takım milis yapıların özellikle Sünni halk üzerinde baskı yarattığı ve halka zarar verdiği söylenmektedir. 
Haşdi Şaabi içerisinde yer almasalar bile bazı grupların Haşdi Şaabi adını kullanarak halk üzerinde gayri insani eylemlere giriştiği de dile getirilmektedir. Nitekim Ayetullah Ali Sistani bu duruma ilişkin bir fetva çıkararak hiç kimsenin masum halka zarar vermesinin kabul edilmeyeceğini bildirmiş, ayrıca sivillerin öldürülmemesi, hırsızlık ve soygunculuk yapılmaması, çocuklar, yaşlılar ve kadınlara dikkat edilmesi ve gıda, ilaç, giyecek gibi acil ihtiyaç malzemelerinin paylaşılması konusunda telkinde bulunmuştur.7 

Öte yandan yerel halktaki milislere yönelik olumsuz algının kırılması ve tepkileri engellemek için farklı oluşumların tek bir çatı altında toplanılmasına çalışılmaktadır. 
Böylece milis güçler legalize edilerek kurumsal bir yapı görüntüsü verilmeye çalışılmaktadır. Ancak Haşdi Şaabi içerisinde yer alan her grubun kendi bayrağı 
ile savaşması ve kendisini grup kimliğiyle tanıtması, kurumsal bütünlüğün önüne geçmektedir. 

Burada Haşdi Şaabi içerisinde ön plana çıkan gruplar hakkında bilgi vermek yerinde olacaktır. 

1. Bedir (Tugayları) Örgütü:

1982’de İran’da Abdulaziz El-Hekim tarafından kurulan Irak İslam Yüksek Konseyi (IİYK) bünyesinde askeri ve istihbarat birimi olarak kurulmuş, 
hem Irak-İran savaşında hem de daha sonraki dönemde Saddam Hüseyin rejimine karşı silahlı mücadele yürütmüştür. Oluşumunda İran Devrim Muhafızları’nın büyük etkisi olduğu bilinmektedir. 2008 yılına kadar IİYK’nin askeri kolu olarak faaliyet gösteren Bedir Tugayları IİYK’nın Bedir Tugayları’nın faaliyetlerini askıya aldığını duyurmasıyla, IİYK’den ayrılarak Bedir Örgütü adıyla partileşerek siyasi sürece girmiş ve Irak’ta 
2010 ve 2014 seçimlerinde yer almıştır. 

Bedir Örgütü her ne kadar kendini bir siyasi oluşum olarak gösterse de silahlı birliklerini hiçbir dönemde feshetmediği bilinmektedir. Bedir Örgütü, Irak’ta faaliyetlerini durduran ve daha sonra farklı gruplara bölünen Mehdi Ordusu’yla birlikte en eski Şii milis gücüdür. Sayıları tam olarak bilinmemekle birlikte mevcut durum itibariyle en büyük milis grup olduğu söylenmektedir. Bedir Örgütü’ne bağlı milislerin sayısına ilişkin farklı rakamlar verilse de Bedir Örgütü’nün 20 bin civarında silahlı üyesi olduğu genel olarak kabul görmektedir. 

Bedir Örgütü’nün merkezi Bağdat’ta bulunmakla birlikte diğer pek çok vilayette de büroları vardır. Bedir Örgütü’nün liderliğini Hadi El-Amiri yapmaktadır. 
Hadi ElAmiri’nin, Kasım Süleymani ve Ebu Mehdi El-Mühendis’le birlikte Haşdi Şaabilerin operasyonlarını yürüttüğü bilinmektedir. Hadi El-Amiri, 2014’te 
Haydar El-Abadi tarafından İçişleri Bakanı adayı olarak gösterilse de pek çok kesim tarafından kabul görmemiş ve bakan olamamıştır. Ancak Bedir 
Örgütü içerisinden Muhammed Gabban, İçişleri Bakanlığı görevine getirilmiştir. IŞİD sonrası süreçte Hadi El-Amiri, adı en sık duyulan isimlerden biri olmuştur. 
Özellikle Bağdat ve Bağdat’ın kuzeyinden Musul’a kadar Bedir Örgütü’nün ağırlığı bilinmektedir. Irak’taki en yaygın Şii milis grubunun Bedir Örgütü olduğu bilinmektedir. Irak’ın kuzeyinde Kerkük ve çevresiyle birlikte, Tuzhurmatu, Amirli, Selahaddin ve Diyala bölgelerinde oldukça etkilidir. 
Ayrıca Bedir Örgütü bünyesinde sadece Bağdat’ta bulunan Bedir örgütü siyasi büro başkanı Milletvekili Muhammet Naci Muhammet tarafından yönetilen Musa El-Kazım Alayı bulunmaktadır. Musa El-Kazım Alayının görevi Kazimiye Türbesinin korunması olarak bilinmektedir. Öte yandan Bedir Örgütü’nün özellikle Kerkük ve çevresindeki yapılanmasında Türkmenler önemli derece rol almaktadır. Örneğin Bedir Örgütü’nün Kuzey Sorumlusu Muhammed Mehdi Beyati’nin İnsan Hakları Bakanı olmasıyla birlikte, Yılmaz Şahbaz Bedir Örgütü’nün kuzey sorumlusu olmuştur. Yılmaz Şahbaz aynı zamanda Türkmen Vefa Hareketi’nin başkan yardımcısıdır. Bedir Örgütü’nün Al-Ghadeer adlı bir televizyon kanalı da bulunmaktadır. 

2. Ketaib Hizbullah: 
Ketaib Hizbullah’ın, Irak Hizbullahı’nın silahlı kanadı olduğu bilinmektedir. Ketaib Hizbullah, Lübnan’daki Hizbullah tarafından kurulmuştur. Ketaib Hizbullah’ın, 
Ketaib Seyid Şuheda, Ketaib İmam Ali ve Nucebba isimli gruplarla yakın ilişkisi olduğu bilinmektedir. Ketaib Hizbullah’ın genel komutanı bilinmemekle birlikte Irak Hizbullahı Genel Sekreterliği’ni Vasık Battat yapmaktadır. Vasık Battat’ın 2014 yılının Aralık ayının sonunda Irak’ın doğusunda Uzeym yolunda sahte bir kontrol noktasında öldürüldüğü söylense de, bu haber daha sonrasında yalanlanmıştır. Vasık El-Battat 2013 yılının Şubat ayında “Muhtar Ordusu” isimli bir milis grubu kurduğunu açıklamış, bunun üzerine dönemin Irak Başbakanı Nuri El-Maliki tarafından hakkında tutuklama kararı çıkartılmıştır. İran’ın dini lider Ali Hamaney’e bağlılık yemini eden Vasık El-Battat’ın Sünnilere karşı radikal bir tutum benimsediği bilinmektedir.

8 Özellikle Suudi Arabistan’ı tehdit eden açıklamalarıyla ün kazanmıştır. Vasık El-Battat, Kasım 2013’te Suudi Arabistan’ın kuzeyine yapılan havan saldırılarını Muhtar Ordusu adına üstlenmiştir. IŞİD sonrası dönemde de Ketaib Hizbullah olarak ortaya çıkmıştır. Ketaib Hizbullah’ın operasyonlar komutanının 
Casim Cezayiri olduğu bilinmektedir. Ketaib Hizbullah içerisinde çok sayıda Türkmen’in de yer aldığı bilinmektedir. Özellikle Ketaib Hizbullah’ın 
Irak’ın kuzeyinde ve Kerkük çevresindeki oluşumunda Türkmenler de yer almaktadır. Ketaib Hizbullah, 

“ http://www.kataibhizbollah.com/ ” adlı internet adresini kullanmaktadır. 

3. Asaib Ehlül Hak: Geçmişi Mukteda El-Sadr önderliğindeki Mehdi Ordusu’na day anmaktadır.

Mehdi Ordusu’nun 2008’de faaliyetlerini durdurmasının ardından bu karara karşı çıkan grup tarafından organize edilmiştir.

Grubun liderliğini Kays El-Hazali yapmaktadır. Kays El-Hazali, Muhammed Sadık El-Sadr’ın öğrencisidir. Bu nedenle Lübnan Hizbullahı ile iyi ilişkileri 
vardır (Hasan Nasrallah da Muhammed Sadık El-Sadr’ın öğrencisidir). Kays El-Hazali, Mehdi Ordusu’nun hükümet ile anlaşmasına karşı çıkarak, Mehdi Ordusu’ndan ayrılmış ve Asaib Ehlül Hak grubunu oluşturmuştur. Kays El-Hazali’nin yanı sıra Mehdi Ordusu’nun önemli isimlerinden Muhammed El-Tabatabai, Ekrem El-Kaabi, Laith El-Hazali ve Abdulhadi El-Darraci de Mehdi Ordusu’ndan ayrılarak Kays El-Hazali ile hareket etmiştir. Kays El-Hazali’nin önderliğindeki bu grubun Mehdi Ordusu içerisinde de şahin kanadı temsil ettiği ve Mukteda El-Sadr ile Mehdi Ordusu’nun sistematiği ve yöntemleri konusunda anlaşamadığı bilinmektedir. Nitekim 2008 sonrasında da Asaib Ehlül Hak eylemlerine devam etmiştir. IŞİD’in Haziran 2014 operasyonlarından sonra da IŞİD’le mücadelede etkili bir grup olmuştur. Ancak Asaib Ehlül Hak grubu, diğer gruplara göre daha radikal yöntemleri savunmakta ve şiddetli eylemler yapmaktadır. Bağdat ve çevresinin yanı sıra Diyala, Tuz-hurmatu çevresi ve Irak’ın güneyinde Şiilerin yaşadığı dokuz vilayette de etkili olduğu söylenmektedir. Asaib Ehlül Hak grubunun Irak milliyetçiliğini savunduğu söylenmektedir. Asaib Ehlül Hak, özellikle Şiiler için kutsal sayılan mekanların korunması konusunda önemli görevler üstlenmektedir. Asaib Ehlül Hak grubunun, 

Basra, Necef, Kerbela ve Musenna’da en etkili grup olduğu bilinmektedir. Asaib Ehlül Hak grubuna ait “Al-Ahad” isimli bir televizyon kanalı, Nilesat üzerinden uydu yayını yapmaktadır. Asaib Ehlül Hak grubu “http://www.ahlualhaq.com/” adresi üzerinden sanal medyada yer almaktadır. 

4. Saray El-Selam (Barış Tugayları):

Saray El-Selam, Mehdi Ordusu’ nun yeniden biçimlendirilmiş halidir. Ayetullah Ali El-Sistani’nin IŞİD’e karşı cihat çağrısı yapmasının ardından Mukteda El-Sadr’ın 
önderliğinde Irak’ta dini mabetlerin ve Şii ibadet yerlerinin korunması amacıyla kurulmuştur. Saray El-Selam’ın liderliğini Mukteda El-Sadr yapmakla birlikte 
askeri birimin başında Seyid El-Riyad’ın bulunduğu söylenmektedir. Özellikle Bağdat’ın çevresinde ve Sammara, Necef, Ker-bela gibi Şiiler için kutsal sayılan dini mekanların korunmasında önemli görevler üstlenmiştir. Örneğin Amirli savaşında Amirli’deki İmam Hasan Makamı’nı da Saray El-Selam korumuştur. 
Bununla birlikte belki de Bağdat’ın kaderini değiştiren IŞİD’le Curf El-Sahar (Babil’deki Sünni yerleşim bölgesi) savaşındaki başarısı ile konuşulmak tadır. Ancak Saray El-Selam istikrarsız bir çizgi izlemekte ve bu nedenle tepki toplamaktadır. Mukteda El-Sadr yaptığı açıklamalarla zaman zaman Saray El-Selam grubunun faaliyetlerini durdurduğunu açıklamaktadır. Ancak Saray El-Selam etkinliğine devam etmektedir. 

5. Horasan Tugayları (Ordusu): 

“ Horasani ” olarak da bilinen Horasan Tugaylarının İranlı bir komutan olan Hac Hamid (Ebu Meryem) Ta-kavi tarafından kurulduğu bilinmektedir. Liderinin 
Ali Yasiri olduğu bilinmektedir. Ancak en tanınan ve operasyonları yönlendiren ismi Hamid Cezayiri’dir. 
Aynı zamanda Operasyon Kuvvetleri Komutanı Hac Abu Hasan İbrahimi de Horasan Tugayları içerisinde tanınan bir isimdir. Horasan Tugaylarını 
yönlendiren İranlı Komutanın ise İran asıllı İkbal Pur olduğu söylenmektedir. Horasan Tugayları, İran’ın “Truva atı” olarak da ifade edilmektedir. 
İran, Irak’ta ana aktör olarak Horasan Tugayları’nı kullandığı ve başta eğitim ve lojistik destek olmak üzere Horasan Tugayları üzerinden hareket 
ettiği söylenmektedir. Horasan Tugayları’nı merkezi Süleymaniye’ye bağlı Kadir Kerem’dedir. 
Kadir Kerem, Süleymaniye ve Tuzhurmatu arasında olması nedeniyle lojistik destek üssü olarak kullanılmaktadır. İran’ın Kadir Kerem yolunu kullanarak 
Haşdi Şaabilere yardım ettiği ve buradan destek sağladığı bilinmektedir. İran’ın dini lideri Ali Hameney’e bağlılık bildiren bir gruptur. 

Horasan Tugayları “http://www.alkhorasani.org/” adlı internet sitesinden yayın yapmaktadır. 

6. Ketaib Seyid Şuheda: 

Ketaib Seyid Şuheda’nın Basra’da Bedir Örgütü ve Ketaib Hizbullah tarafından 2013’te Suriye’ de savaşmak için kurulduğu bilinmektedir. 
IŞİD olayları sonrasında Irak’ta ayrı bir grup olarak hareket etmeye başlamıştır. Ketaib Seyid Şuheda’nın liderliğini Hacı Ebu Ala yapmaktadır. Yardımcılığını 
ise Ahmed El-Musevi’nin yaptığı bilinmektedir. Ayrıca Nuri El-Maliki önderliğindeki Kanun Devleti Koalisyonu içerisinde yer alan “Direnişe 
Vefa Partisi”nden Irak Parlamentosu Milletvekili Faleh El-Kazali’nin de Ketaib Seyid Şuheda bünyesinde Amirli’de savaştığı söylenmektedir. 
Zira daha sonra Faleh El-Kazali, Ketaib Seyid Şuheda’nın resmi sözcüsü olarak açıklanmıştır. Ketaib Seyid Şuheda sayıca nispeten az olmasına rağmen 
bütün çatışma alanlarında etkinlik göstermektedir. Ketaib Seyid Şuheda’nın Ketaib Hizbullah ile güçlü ilişkileri olduğu bilinmektedir. İran’ın dini lider Ali Hameney’i önder olarak kabul etmektedir. Ketaib Seyid Şuheda, Ruhullah Musavi Humeyni, Ali Hamaney, Muhammed Bakr El-Sadr, İsrail’e karşı Lübnanlı direniş önderlerinden olan ve 1984’te İsrail tarafından öldürülen Ragıp Harb, Lübnan Hizbullahı’nın silahlı kanadının kurucusu ve İsrail tarafından 1992 yılında öldürülen Abbas El-Musevi ve Hac İmad Mugniye’yi lider olarak kabul ettiğini açıklamaktadır. Arin El-Usud (Aslan Yuvası) Dergisi’ni çıkartmaktadır. 

Ayrıca http://www.saidshuhada.com/ adresi üzerinden internet yayını yapmaktadır. 

7. Ketaib İmam Ali: Ketaib İmam Ali’nin lideri Hac Şibil El-Zaidi’dir. Hac Şibil’ in özellikle Ebu Mehdi El-Mühendis ve Kasım Süleymani ile iyi ilişkileri 
olduğu bilinmekle birlikte, Ketaib Hizbullah’la güçlü bağlantıları vardır. Ketaib İmam Ali özellikle Tuzhurmatu ve çevresinde ana aktör olarak karşımıza çıkmaktadır. 
Ancak bütün çatışma alanlarında yer alan bir gruptur. 

Ketaib İmam Ali,  http://www.kt-im-ali.com/ adlı internet sitesi üzerinden yayın yapmaktadır. 

8. Hareket El-Nucebba: 

Nucebba grubunun lideri ise Şeyh Ekrem ElKaibi’dir. Ekrem El-Kaibi, 2007’ye kadar Mehdi Ordusu’ nun önemli komutanları arasında sayılmaktadır. Mehdi 
Ordusu’nun 2008’de faaliyetlerini durdurmasından sonra Asaib Ehlul Hak içerisine giren Kaibi, daha sonra Irak Hizbullahı’nın bünyesine katılsa da onlardan ayrı olarak hareket etmektedir. 

Bağdat’ın çevresindeki birkaç bölgeyle birlikte Babil ve Samarra etkin olduğu yerler arasındadır. 

Bu grup http://www.alnujaba.org/ adlı internet sitesi üzerinden faaliyetlerini duyurmaktadır. 

9. Ebu Fadıl Abbas Tugayı: 

Ebu Fa dıl Abbas Tugayı’ nın merkezi Hz. Abbas’ ın türbesinin bulunduğu yer olan Kerbela’dadır. Bu nedenle İmam Abbas Tugayı olarak da bilinmektedir. 
Askeri sorumlusu olarak Şeyh Meytem El-Zeydi gösterilmektedir. Hz. Abbas Türbesi’nin sorumluları tarafından kurulduğu ifade edilmektedir. 
Suriye’de Beşşar Esad rejimine destek veren Ebu Fadıl Abbas Tugayı ile yakınlığı bulunmakla birlikte, iki güç de bağımsız hareket etmektedir. 
Özellikle Bağdat ve çevresi ile Selahaddin (Tuzhurmatu ve Amirli) bölgelerinde etkilidir. Amirli’deki idari sorumluluğu Abu Fadıl Abbas üstlenmiştir. 

Bunların dışında yukarıdaki gruplara nazaran daha küçük ve yerel örgütler de bulunmaktadır. Bu örgütleri aşağıdaki gibi belirtmek mümkündür. 

10. Irak Hizbullah Mücahitleri: 

Ketaib Hizbullah’tan farklı olarak Abna’ al-Iraq al-Ghayyara adlı siyasi grubun lideri Abbas El-Muhammedavi tarafından Haziran 2014’ten sonra organize edilmiştir. 


3 CÜ BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR,

***