NATO’nun Dönüşümü ve Kamu Diplomasisi’nin Artan Rolü BÖLÜM 3
Kapsamlı Yaklaşım Stratejisi ve Kamu Diplomasisi’nin Unsuru Olarak Yumuşak Güç
Anders Fogh Rasmussen’in 2009 yılında NATO Genel Sekreteri olmasından sonra kamu diplomasisi faaliyetleri hız kazanmıştır. NATO’nun yeni stratejik konseptinin merkezinde yer alan “kriz yönetimine kapsamlı yaklaşım” genel bir plan dâhilinde, “her kesimin kendi uzmanlık alanında çalışabileceği daha yakın sivil-asker işbirliği, tüm önemli uluslarararası kuruluşlar ve hükümet dışı örgütler ile her seviyede daha yakın işbirliğine gidilmesi gibi hususların yanı sıra NATO’nun dış dünya ile bağlanırlığının (connectivity) ve bilgi alışverişinin de arttırılmasını hedeflemektedir.”75 NATO Genel Sekreterine göre “Günümüz
dünyasında artık askeri yöntemlerin tüm soruların cevabını verebilmesi mümkün değildir; sorunun sadece bir kısmının çözümüdür. Sert güç, yumuşak güçle birleştirilmediğinde çok fazla işe yaramaz. İleriye gidebilmemizin yegâne yolu diğerleri ile eşgüdümlü ve işbirliği içerisinde hareket etmektir.”76 Afganistan örneğinden yola çıkıldığında, bu ülkede uzun süreli barış ve istikrar sağlanabilmesi için Pakistan, Hindistan, Çin ve Rusya gibi bölge ülkelerinin de çözümün bir parçası haline getirilmesi gerektiği savunulmaktadır.
Rasmussen “içerisinde bulunduğumuz yüzyılda uluslararası güvenliği belirleyecek olan büyük oyuncularla uzun süreli ilişkiler kurabilmek için yatırımlar yapmalıyız. Bu nedenle NATO’nun küresel güvenlik konularının tartışıldığı bir forum olarak kullanılmasını öneriyorum”77 diyerek NATO’nun yeni stratejisinin ipuçlarını vermiştir. Afganistan’da NATO’nun kapsamlı yaklaşım stratejisi çerçevesinde uygulamaya çalıştığı “akıllı güç”ün en önemli örneği ülkenin çeşitli bölgelerine yayılmış bulunan ISAF’a bağlı İl İmar Timleri’dir (Provincial Reconstruction Teams). Yıllardır yaşanan iç savaş, El-Kaide ve Taliban’a karşı yapılan harekat sırasında altyapısı yıkılan ülkenin yeniden yapılandırılması kapsamında, çeşitli ülkelerin katılımıyla, genellikle 60–100 personelden oluşan, Afgan bakanlık yetkilileri ve Birleşmiş Milletler Afganistan’a Yardım Misyonu (United Nations Assistance Mission in Afghanistan-UNAMA) ile sürekli irtibat içerisinde olan bu timler önemli rol oynamaktadır. İl İmar Timleri, bir taraftan bölgelerindeki Afgan milli ordusuna danışmanlık ve eğitim hizmetleri sağlarken, diğer taraftan yerel halk ve örgütlerle birlikte çalışarak altyapı çalışmalarına odaklanmak tadırlar. NATO’nun yumuşak gücüne büyük katkılarda bulunan bu timler NATO’nun Afganistan’daki ve dışarıdaki imajını geliştirerek birden çok amaca hizmet etmektedirler.78
Sonuç
NATO’nun kamu diplomasisi incelenirken egemen devletler tarafından kurulmuş,
hükümetlerararası bir örgüt olduğu gözönünde bulundurulmalıdır. Şimdiye kadar yapılmış olan kamu diplomasisi tanımları açısından bakıldığında, NATO’nun kamu diplomasisinin temel hedefinin NATO dışında kalan ülkelerin kamuoylarına yönelik olması beklenir. Bununla birlikte NATO’nun kamu diplomasisi faaliyetleri büyük ölçüde İttifak’a üye ülkelerin kamuoylarına yöneliktir. Bu açıdan daha çok halkla ilişkiler görünümü vermektedir. Bununla birlikte, NATO bünyesinde oluşturulmuş olan Kamu Diplomasisi Birimi gibi resmi oluşumlar, resmi görevliler ve bizzat NATO Genel Sekreteri ve yardımcıları aracılığı ile kamu diplomasisi faaliyetlerinin sürdürülmesi, kullanılan metodlar ve imaj oluşturma, markalama amaçları açısından sürdürülen faaliyetler kamu diplomasisine daha yakındır.
NATO’nun 60. yıl kutlamalarının ardından, İttifak’ın yeni stratejik konsepti
hakkındaki tartışmalarda da görüldüğü üzere, en önemli konuların başında İttifak’ın gelecekte nasıl bir örgüt olacağı konusu gelmektedir. Bu çerçevede NATO’nun sadece bir savunma ittifakı olmaktan çıkarak bölgesel temelli fakat küresel ölçekte tehditlere karşı sert güç ve yumuşak gücün birleştirilmesinden oluşan “akıllı güç” kullanarak mücadele edebilecek bir “güvenlik kurumu” haline gelmiş olması stratejik dönüşümüne işaret etmektedir. Bu stratejik dönüşüm süreci içerisinde ise akıllı gücün kullanımı büyük ölçüde kamu diplomasisinin başarılı bir şekilde uygulanabilmesine bağlıdır. Bu nedenle NATO’nun yeni kamu diplomasisinin öncelikli hedefi İttifak’a üye ülkelerin kamuoyları olmuştur.
NATO gibi uluslararası bir örgüt tarafından uygulanmaya çalışılan kamu
diplomasisinin en önemli sorunlarından birisi bu alandaki imkân ve kabiliyetlerin ancak üye ülkelerin izin ve destek verdiği ölçüde geliştirilebilmesi ve uygulanabilmesidir. Bu alanda siyasi iradenin ve mali desteğin alınabilmesi için sağlanması gereken koordinasyon kamu diplomasisinden sorumlu olanların önemli zamanını ve enerjisini almaktadır.
Benzer şekilde Kamu diplomasisi stratejilerinin belirlenmesi için gereken istişareler uzun sürebilmektedir. Diğer bir husus, ülke sayısı kadar kamuoyuna hitap etmeye çalışmanın yaratabileceği zorluklardır. NATO içerisinde güvenliğe karşı farklı bakış açıları göz önüne alındığında ortak bir kamu diplomasisi geliştirmenin güçlüğü ortaya çıkmaktadır.
NATO sadece müttefik ülkelerin kamuoylarına yönelik olarak değil, imaj
oluşturma ve markalama açısından yabancı kamuoylarına ve operasyon bölgelerindeki halklara yönelik faaliyetlerde de bulunmaktadır. Tüm bu farklı hedef kitleler göz önüne alındığında NATO kamu diplomasisinin birden çok hedefe yönelik olarak, farklı stratejiler geliştirmesinin ve bunları uygulamasının güçlükleri ortadadır.
NATO’ya üye ülkelerin kamu oylarının yeni stratejik konseptte yer alan tehditlerin bertaraf edilmesi konusunda aktif olarak angaje edilmeleri gerekmektedir. Bir anlamda Stratejik konseptin adında yer alan “aktif angajman” hem NATO’nun dünyanın çeşitli bölgelerindeki tehditlere angaje olması hem de üye ülkelerin kamu oylarını NATO’nun yeni planlarına destek vermek üzere angaje etmesi olarak değerlendirilebilir. Buna ek olarak ortak ülkelerin NATO ile daha çok siyasi angajmanı ve kriz bölgelerindeki halkın NATO’nun operasyonlarına destek vermek üzere teşvik edilmesi NATO kamu diplomasisinin temel amacını oluşturmaktadır.
DİPNOTLAR;
1 Kristin M. Lord, Voices of America: US Public Diplomacy for the 21. Century, Washington D.C, Foreign Policy at Brookings, November 2008, s.1.
2 Edward R. Murrow (1908–1965) Amerika’da kendine özgü, nitelikli habercilik anlayışı ile milyonlarca kişinin kalbinde taht kurmuş bir gazetecidir. Hayatı boyunca doğru ve dürüst haberin peşinde koşmuş bir gazeteci olarak ABD ve Kanada’da haberciliğin kurucusu ve yol göstericisi olarak bilinir.
3 “What is Public Diplomacy?”, http://fletcher.tufts.edu/Murrow/Diplomacy, (Erişim Tarihi 7 Eylül 2011).
4 Hans N. Tuch, Communicating with the World: U. S. Public Diplomacy Overseas, St. Martin’s Press, 1990, s.3.
5 Bkz. Garth S. Jowett ve Victori O’Donnell, Propaganda and Persuasion, 4th edition, Thousand Oaks, Sage Publications, Inc., 2006; Arsev Bektaş, Siyasal Propaganda, İstanbul, Bağlam Yayınları, 2002.
6 Günümüzde bu nabız yoklamalarına örnek olarak PEW Global Attitudes Survey adı altında yapılan kamuoyu yoklamaları gösterilebilir.
7 Jan Melissen, “The New Public Diplomacy: Between Theory and Practice,” Jan Melissen (Der.), The New Public Diplomacy: Soft Power in International Relations, New York, Palgrave Macmillan, 2007, s.3.
8 Ibid.
9 Kamu Diplomasisi disiplinler arası bir alandır; iletişim, uluslararası ilişkiler, gazetecilik, halkla ilişkiler, hukuk, psikoloji, sosyoloji, kamu politikası gibi disiplinleri bünyesinde barındırır. İyi bir kamu diplomasisi üretebilmek için mutlaka bu alanlarda çalışan kişilerin bilgi birikiminden faydalanılması gerekir.
10 Melissen, “The New Public Diplomacy”, s.4.
11 Ibid.
12 Ibid.
13 Joseph S. Nye, Jr., Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York, Public Affairs, 2004.
14 Nancy Snow, “Rethinking Public Diplomacy”, Nancy Snow ve Philip M. Taylor (Der.), Routledge Handbook of Public Diplomacy, New York, Taylor and Francis, 2009, s.3.
15 “Rızaya dayalı hegemonya” kavramını ilk kez Antonio Gramsci’nin Marksist düşünce içerisinde kuramsallaştırdığını ve kavramın uluslararası ilişkilere eleştirel düşüncenin önemli düşünürlerinden Robert Cox tarafından uygulanmış olduğunu belirtmek gerekmektedir. Gramsci’nin hegemonya konusundaki fikirleri için bkz. Steve Jones, Antonio Gramsci, Routledge, Londra ve New York, 2006. Robert Cox için bkz. Martin Griffiths, Fifty Key Thinkers in International Relations, Routledge, Londra ve New York, 1999.
16 Nye, Soft Power, s.31–32.
17 Joseph S. Nye, Jr., Soft Power: The Means to Success in World Politics, Edited transcript, 04/13/04 Carnegie Council Books for Breakfast.
http://www.carnegiecouncil.org/resources/transcripts/4466.html# (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
18 Joseph S. Nye, Jr. “Global Power Shifts”, TED Talks video, TED Global 2010, filme alınış tarihi Temmuz 2010, http://www.ted.com/talks/lang/en/joseph_nye_on_global_power_shifts.html , (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
19 Ibid.
20 Ibid.
21 Joseph S. Nye, Jr., “The Future of American Power: Dominance and Decline in Perspective”,
Foreign Affairs, November/December 2010, s.2-12.
22 Bkz. White Oak Recommendations on Public Diplomacy, http://mountainrunner.us/2009/02/
white_oak_recommendations.html (Erişim Tarihi 9 Eylül 2011).
23 Hillary R. Clinton, Foreign Policy Address at the Council on Foreign Relations, Washington D.C.,
15 Temmuz 2009. http://www.state.gov/secretary/rm/2009a/july/126071.htm (Erişim Tarihi 10 Eylül 2011).
24 Melissen, “The New Public Diplomacy”, s.3–27.
25 Snow, “Rethinking Public Diplmacy”, s.4.
26 Ibid.
27 Edward Djerejian, Changing Minds Winning Peace: A New Strategic Direction for U.S. Public Diplomacy in the Arab and Muslim World, Report of the U.S.
Advisory Group on Public Diplomacy for the Arab and Muslim World, October, 2003.
http://www.publicdiplomacy.org/23.htm (Erişim Tarihi 9 Eylül 2011).
28 Obama Yönetimi döneminde ABD Dışişleri Bakanlığı, Amerikan resmi yardım kuruluşu USAID’i dünyanın bir numaralı gelişme örgütü haline getireceğini açıklamış
ve USAID faaliyetlerine önemli miktarda bütçe ayırmıştır. Bkz. Hillary Rodham Clinton, “Leading through Civilian Power: Redefining American Diplomacy and
Development”, Foreign Affairs, Kasım/Aralık 2010, s.13-24.
29 Gelişen teknoloji ile birlikte yayın ağını çok çeşitli alanlara taşıyan radyo kanalları içerisinde en ünlüleri arasında 43 dilde yayın yaparak 150 milyon kişiye ulaşan BBC (Birleşik Krallık), 45 milyon kişiye ulaşabilen Radio France Internationale sayılabilir.
30 Celeste A. Wallander, “International Assets and Adaptability: NATO After the Cold War”, International Organization, Cilt 54, No. 4, 2000, s.705.
31 Wolfgang Ischinger, “Pax Americana and Pax Europea”, Tod Lindberg (Der.) Beyond Paradise and Power: Europe, America and the Future of a Troubled Partnership, New York, NY, Routledge, 2005, s.84–85.
32 Christian Tuschhoff, “Why NATO is still Relevant”, International Politics, Cilt 40, 2003, s.101.
33 Bu kaygılar ABD’nin Nükleer Denemelerin Yasaklanması Anlaşmasından çekilmesi, Kara Mayınları Sözleşmesi ile ilgili taahhütlerinden vazgeçmesi, Biyolojik ve Kimyasal Silahlar sözleşmesi ile ilgili zorlayıcı protokolü reddetmesi, Uluslararası Ceza Divanı Sözleşmesini imzalamaması, Balistik Füzelere karşı anlaşmadan çekilmesi gibi dış politika davranışları sonucunda daha da derinleşmiştir.
34 Ali S. Wyne, “Public Opinion and Power”, Nancy Snow ve Philip M. Taylor (Der.), Routledge
Handbook of Public Diplomacy, New York, Taylor and Francis, 2009, s.45.
35 Bkz. 2002’den bu yana yapılan, German Marshall Vakfı’na ait Transatlantik Eğilimler anketleri.
36 1949 yılında imzalanan Washington Antlaşması ile kurulan NATO’nun, kurucu ülkeleri
Amerika Birleşik Devletleri, Belçika, Danimarka, Fransa, İngiltere, İzlanda, İtalya, Kanada,
Lüksemburg, Hollanda, Norveç ve Portekiz’dir. Yunanistan ve Türkiye (1952), Batı Almanya
(1955) ve İspanya (1982) NATO’ya Soğuk Savaş dönemi içerisinde katılmışlardır.
37 NATO’nun Libya operasyonu 31 Ekim 2011’de sona ermiştir ve Kaddafi rejimi tek bir müttefik ülke askerinin burnu kanamadan ortadan kaldırılmıştır.
Bu müdahale, Bush yönetiminin Irak’taki başarısızlığından sonra Obama yönetimindeki ABD’nin başarısı olarak görülebilir. Her ne kadar bundan sonra Libya’daki siyasi gelişmeler belirsizliğini korusa da, en azından ABD dünya kamuoyu nezdinde olumsuz puan almamıştır.
38 Jorge Benitez, “NATO’s Center of Gravity: Political Will”, 27 Mayıs 2010,
http://www.atlanticcommunity.org/index/articles/view/NATO’s_Center_of_Gravity%3A__Political_Will (Erişim Tarihi 10 Aralık 2011).
39 Ibid.
40 German Marshall Fund, Transatlantik Eğilimler Anketi, 2007, http://trends.gmfus.org/archives/
transatlantic-trends/2007-2/ (Erişim Tarihi 22 Şubat 2012).
41 German Marshall Fund, Transatlantik Eğilimler Anketi, 2011, http://trends.gmfus.org/
transatlantic-trends/key-findings/ (Erişim Tarihi 22 Şubat 2012).
42 Ibid.
43 Stefanie Babst, “Reinventing NATO’s Public Diplomacy”, Research Paper, NATO Defence
College, Rome, No. 41, Kasım 2008, s.3.
44 NATO Kamu Diplomasisi Genel Sekreter Yardımcısı Vekili Stefanie Babst ile NATO
Karargâhında Video Mülakatı, 22 Haziran 2007,
http://www.nato.int/docu/speech/2007/s070622a.html (Erişim Tarihi 30 Kasım 2011).
45 NATO’nun İstanbul İşbirliği Girişimi için bakınız: Pierre Razoux, What Future for NATO’s
İstanbul Coopearation Initiative, NDC Research Paper, No. 55, Ocak 2010 ve Ashraf Kishk,
The İstanbul Cooperation Initiative Agreement between NATO and Gulf Cooperation Countries-
Obstacles and Propositions, NDC Fellowship Monograph, No. 1, Aralık 2009.
46 Bu faaliyetlerin yönetimini ve koordinasyonunu sağlamak amacıyla Hollanda’da CIMIC
Mükemmeliyet Merkezi oluşturulmuştur. Ayrıntılı bilgi için bkz. http://www.cimic-coe.org/.
47 NATO Enformasyon ve İletişim Programları,
http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_69275.htm (Erişim Tarihi 28 Kasım 2011).
48 İletişim ve Enformasyon Programları, http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_ 69275.htm
(Erişim Tarihi 28 Kasım 2011).
49 Moskova ve Kiev’de enformasyon büroları bulunmaktadır.
50 NATO Public Diplomacy Division, http://www.nato.int/cps/en/natolive/71161.htm , (Erişim
Tarihi 11 Aralık 2011).
51 Stefanie Babst, “Explaining Public Diplomacy,” Kamu Diplomasisi Genel Sekreter Yardımcısı
Vekili Stefanie Babst ile yapılan video görüşmesi, 18 Eylül 2006, http://www.nato.int/docu/
speech/2006/s060918a.htm (Erişim Tarihi 10 Aralık 2011).
52 Babst, “Reinventing Public Diplomacy,” s.4.
53 Benitez, “NATO’s Center of Gravity.”
54 Transatlantik Eğilimler 2007 Raporu, www.transatlantictrends.org.
55 Babst, “Reinventing Public Diplomacy,” s.4-5.
56 Ibid.
57 Ibid.
58 Yazar tarafından eklenmiştir.
59 Kishore Mahbubani, “China, US, Europe, Whose Century?”, The Globalist Interview, 2 Mart 2005,
http://www.theglobalist.com/printStoryId.aspx?StoryId=4406 (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
60 NATO Enformasyon ve İletişim Programları, http://www.nato.int/cps/en/natolive/topics_69275.htm (Erişim Tarihi 28 Kasım 2011).
61 Ibid.
62 NATO Bükreş Zirvesi Deklarasyonu, Paragraf 10,
http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_8443.htm (Erişim Tarihi 9 Aralık 2011).
63 BBC News, “Dutch Cabinet Collapses over Dispute in Afghanistan”,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/8525742.stm (Erişim 12 Aralık 2011).
64 Robert Helbig, “Defining its future, engaging its public: NATO’s new Strategic Concept as a tool for survival”, ISU Conference Paper, 8 Nisan 2011, s.19.
65 Stefanie Babst, “NATO’s New Strategic Concept: Inspired by the masses?,” Turkish Policy Quarterly, Vol. 9, No.1, 2010, s. 61.
66 “NATO’s New Strategic Concept –A Roadmap for the New Strategic Concept,
http://www.nato.int/strategic-concept/roadmap-strategic-concept.html (Erişim Tarihi: 15 Aralık 2011).
67 Raporun içeriği için bkz.
http://www.nato.int/strategic-concept/strategic-concept-report.html (Erişim Tarihi 12 Aralık 2011).
68 Babst, “NATO’s New Strategic Concept”, s. 62–63.
69 Ibid., s. 64.
70 Active Engagement, Modern Defence: Strategic Concept for the Defence and Security of the Members of the North Atlantic Treaty Organisation, Adopted by Heads
of State and Government adopted at the NATO Summit in Lisbon, 19–20 Kasım 2010,
http://www.nato.int/cps/en/natolive/official_texts_68580.htm (Erişim Tarihi 20 Şubat 2012).
71 Trine Flockhart, “After the Strategic Concept: Towards a NATO Version 3.0”, DIIS Report, 2011:06, s.10.
72 Christopher S. Chivvis, Recasting NATO’s Strategic Concept, Arlington V.A., RAND Corporation, 2009, online edition.
73 Flockhart, “After the Strategic Concept”, s.10.
74 Ibid. s.16.
75 NATO Genel Sekreteri Anders Fogh Rasmusssen’in Stratejik Kavram Semineri’nde yaptığı konuşma, Helsinki, Finlandiya, 04 Mart 2010.
http://www.nato.int/cps/en/natolive/opinions_61891.htm (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
76 Ibid.
77 Ibid.
78 Türkiye’nin ISAF’a bağlı olarak Vardak ve Cevizcan illerinde iki adet İl İmar Timi bulunmaktadır. Türkiye bu timler aracılığı ile sivil-asker işbirliğini en üst düzeyde gerçekleştirmektedir.
Afganistan’da bulunan İl İmar Timleri içerisinde bir tek Türk timleri siviller tarafından yönetilmektedir. NATO’nun kendi coğrafyası dışında üstlendiği ilk operasyon olma özelliğini taşıyan ISAF’a, ülkede konuşlanmaya Ocak 2002’de başlamasından itibaren asker gönderen Türkiye, muharebe operasyonlarında yer almayacağını en başından belirtmiştir. Afgan halkı ile özellikle tarihten gelen yakın bağlar, kültür ve din ortaklığı içerisinde olması Türk gücünün ülkede son derece olumlu karşılanmasına sebep olmuştur. Dolayısı ile Afganistan’da NATO’nun güvenilirliğine büyük katkıda bulunması açısından ISAF’a bağlı güçler arasında Türk gücünün özel bir önemi bulunmaktadır. “Riga’ya Giden Yol”, NATO Dergisi, Kış 2006, Özel Kabil Postası
http://www.nato.int/docu/review/2006/issue4/turkish/special.html (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
Kaynakça:
Altunışık, Meliha, “The Possibilities and Limits of Turkey’s Soft Power in the Middle East,”
Insight Turkey, Vol. 10, No.2, 2008, s. 41-54.
Babst, Stefanie, “Explaining Public Diplomacy,” Video Görüşmesi, 18 Eylül 2006, http://
www.nato.int/docu/speech/2006/s060918a.htm (Erişim Tarihi 10 Aralık 2011).
Babst, Stefanie, NATO Karargahında Video Mülakatı, 22 Haziran 2007, http://www.nato.int/
docu/speech/2007/s070622a.html (Erişim Tarihi 30 Kasım 2011).
Babst, Stefanie, “Reinventing NATO’s Public Diplomacy”, Research Paper, NATO Defence
College, Rome, No. 41, Kasım 2008.
Babst, Stefanie, “NATO’s New Strategic Concept: Inspired by the masses?,” Turkish Policy
Quarterly, Vol. 9, No.1, 2010, s. 61-66.
BBC News, “Dutch Cabinet Collapses over Dispute in Afghanistan”, http://news.bbc.co.uk/2/
hi/8525742.stm (Erişim Tarihi 12 Aralık 2011)
Bektaş, Arsev, Siyasal Propaganda. İstanbul, Bağlam Yayınları, 2002.
Benitez, Jorge, “NATO’s Center of Gravity: Political Will,” 27 Mayıs 2010, http://www.
atlantic-community.org/index/articles/view/NATO’s_Center_of_Gravity%3A__
Political_Will (Erişim Tarihi 10 Aralık 2011).
Chivvis, Christopher S., “Recasting NATO’s Strategic Concept,” Arlington V.A., RAND
Corporation, 2009, online edition.
Clinton, Hillary R.,” Leading Through Civilian Power: Redefining American Diplomacy and
Development,” Foreign Affairs, Kasım/Aralık 2010, s.13-24.
Clinton, Hillary R., Foreign Policy Address at the Council on Foreign Relations, Washington
D.C., 15 Temmuz 2009, http://www.state.gov/secretary/rm/2009a/july/126071.htm
(Erişim Tarihi 10 Eylül 2011).
Çolakoğlu,Selçuk, “Türkiye’nin Üyeliğinin 60. yılında NATO.” USAK Gündem, http://www.
usak.org.tr/makale.asp?id=2469 (Erişim Tarihi 15 Aralık 2011).
Djerejian, Edward, “Changing Minds Winning Peace: A New Strategic Direction for U.S.
Public Diplomacy in the Arab and Muslim World,” Report of the U.S. Advisory Group,
Ekim 2003. http://www.publicdiplomacy.org/23.htm (Erişim Tarihi 9 Eylül 2011).
Flockhart, Trine, “After the Strategic Concept: Towards a NATO Version 3.0,” DIIS Report,
2011: 06.
German Marshall Fund, Transatlantik Eğilimler Anketi, 2007, http://trends.gmfus.org/
archives/transatlantic-trends/2007-2/ (Erişim Tarihi 22 Şubat 2012).
German Marshall Fund, Transatlantik Eğilimler Anketi, 2011, http://trends.gmfus.org/
transatlantic-trends/key-findings/ (Erişim Tarihi 22 Şubat 2012).
Griffiths, Martin, Fifty Key Thinkers in International Relations, Routledge, Londra ve New
York, 1999.
Helbig, Robert, “Defining its future, engaging its public: NATO’s New Strategic Concept as a
tool for survival,” ISU Conference Paper, 8 Nisan 2011.
Jones, Steve, Antonio Gramsci, Routledge, Londra ve New York, 2006.
Jowett, Garth S.ve Victori O’Donnell, Propaganda and Persuasion, 4. baskı, Thousand Oaks,
Sage Publications, Inc., 2006.
Ischinger, Wolfgang, “Pax Americana and Pax Europea,” Tod Lindberg (der.) Beyond Paradise
and Power: Europe, America and the Future of a Troubled Partnership, New York, NY:
Routledge, 2005, s. 81-92.
Kishk, Ashraf, “The İstanbul Cooperation Initiative Agreement between NATO and Gulf
Cooperation Countries-Obstacles and Propositions,” NDC Fellowship Monograph, No. 1,
Aralık 2009.
Lord, Kristin M., Voices of America: US Public Diplomacy for the 21. Century, Washington D.C,
Foreign Policy at Brookings, November 2008.
Mahbubani, Kishore, “China, US, Europe, Whose Century?, ” The Globalist Interview, 2 Mart
2005, http://www.theglobalist.com/printStoryId.aspx?StoryId=4406 (Erişim Tarihi 13
Aralık 2011).
Melissen, Jan, “The New Public Diplomacy: Between Theory and Practice,” Jan Melissen
(der.), The New Public Diplomacy: Soft Power in International Relations, New York, Palgrave
Macmillan, 2007, s. 3-27.
NATO Bükreş Zirvesi Deklarasyonu, 3 Nisan 2008, http://www.nato.int/cps/en/natolive/
official_texts_8443.htm, (Erişim Tarihi 9 Aralık 2011).
NATO’s New Strategic Concept –A Roadmap for the New Strategic Concept, 28 Eylül 2010,
http://www.nato.int/strategic-concept/roadmap-strategic-concept.html (Erişim Tarihi:
15 Aralık 2011).
NATO Recommendations for New Strategic Concept, “NATO 2020: Assured Security;
Dynamic Engagement,” 17 Mayıs 2010,
http://www.nato.int/strategic-concept/strategicconcept-report.html (Erişim Tarihi 12 Aralık 2011).
Nye, Jr., Joseph S., Soft Power: The Means to Success in World Politics, New York, Public Affairs,
2004. Nye, Jr., Joseph S., “Global Power Shifts”, TED Talks video, TED Global 2010, filme alınış
tarihi Temmuz 2010,
http://www.ted.com/talks/lang/en/joseph_nye_on_global_power_shifts.html (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
Nye, Jr., Joseph S., “The Future of American Power: Dominance and Decline in Perspective”,
Foreign Affairs, November/December 2010, s. 2-12.
Rasmusssen, Anders Fogh, NATO Genel Sekreteri’nin Stratejik Kavram Semineri’nde yaptığı
konuşma, Helsinki, Finlandiya, 04 Mart 2010. http://www.nato.int/cps/en/natolive/
opinions_61891.htm (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
Razoux, Pierre, “What Future for NATO’s İstanbul Coopearation Initiative”, NDC Research
Paper, No. 55, Ocak 2010.
“Riga’ya Giden Yol,” NATO Dergisi, Kış 2006, Özel Kabil Postası
http://www.nato.int/docu/review/2006/issue4/turkish/special.html (Erişim Tarihi 13 Aralık 2011).
Snow, Nancy, “Rethinking Public Diplomacy,” Nancy Snow ve Philip M. Taylor (der.),
Routledge Handbook of Public Diplomacy, New York, Taylor and Francis, 2009, s. 3-11.
Tuch, Hans N., Communicating with the World: U. S. Public Diplomacy Overseas, St. Martin’s
Press, 1990.
Tuschhoff, Christian, “Why NATO is still relevant,” International Politics, Cilt 40, 2003, s. 101-120.
Wallander, Celeste A., “International Assets and Adaptability: NATO After the Cold War,”
International Organization, Cilt 54, No. 4, 2000, s. 705-735.
White Oak Recommendations on Public Diplomacy,
http://mountainrunner.us/2009/02/white_oak_recommendations.html (Erişim Tarihi 9 Eylül 2011)
Wyne, Ali S., “Public Opinion and Power”, Nancy Snow ve Philip M. Taylor (der.), Routledge Handbook of Public Diplomacy, New York, Taylor and Francis, 2009,
s. 39-49.
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder