SEÇİM İTTİFAKLARI BÖLÜM 6

SEÇİM İTTİFAKLARI  BÖLÜM 6

Taban Barajından kastedilen şudur: 

Eğer bir parti herhangi bir ittifaka dahil olarak seçime giderse milletvekili çıkarabilmesi için tek başına en az yüzde 3 (yüzde 4 ya da 5 de olabilir) oy alması gerekir. 

Böylece meclisin çok parçalı bir parti sistemine doğru gitmesi önlenmiş olur. 

Bölünmüş parti yapılarının hakim olduğu siyasal sistemlerde ittifakların yaygınlaşması iki yönlü bir sonuç doğurmaktadır. Bir taraftan küçük partiler ittifaklar üzerinden sistemde belirli bir etki düzeyine ulaştığı için bu temsilde adalet açısından olumlu bir sonuç ortaya çıkarırken diğer taraftan ittifaklar küçük partileri sistemde bazen kilit bir konuma taşıdığı için bölünmüş parti sistemini daimi hale getirmektedir. Ya da küçük partilerin içinde yaşanan her çatışma o partilerin de bölünmesini cesaretlendirmektedir. 

Uzun dönem tek parti iktidarının yaşandığı ülkelerde ya da hakim parti sistemlerinde seçim öncesi ittifaklar genellikle mevcut hakim partiye karşı yapılır. 
Buradaki amaç birçok partinin birleşerek tek parti iktidarını değiştirecek bir güce sahip olduklarını göstererek seçmenlerin oy tercihini etkilemeye çalışmaktır. 
Böylece sandığa gitmeyen seçmenler de umutlanarak motive olurlar.

Seçmen davranışına etkisi açısından seçim ittifaklarına bakıldığında birkaç hususun altını çizmek gerekir. Küçük partilerin ve onların seçmenlerinin oylarının sistemde önemli hale gelmesi bu partilerin seçmenlerinin oy verme motivasyonu artırmaktadır. Özellikle seçim barajı bulunan ülkelerde partiler bir platform altında birleşerek seçime gittiğinde seçmenler oylarının boşa gitmeyeceğini düşünerek oy vermeye yönlenmektedir. 

Eğer seçim ittifakları, sadece seçim öncesi ile sınırlı kalmayıp seçim sonrasında hükümeti kurmaya yönelik bir protokolü de içermekteyse yine küçük partilerin 
iktidar ortağı olma durumu, o partilerin seçmen tabanlarının seçim çalışmalarına katılımını ve oy verme motivasyonunu olumlu etkilemektedir.

16 Nisan 2017 Anayasa değişikliği referandumu Türkiye siyasal sistemine etki edecek birçok farklı dinamiği beraberinde getirmiştir. 
Bunlardan biri de seçim ittifaklarının partiler için bir gereklilik haline gelmesidir. Hem başkanlık hem de parlamenter sistemde görülen seçim ittifaklarının 
seçim öncesi ve sonrasını kapsayacak şekilde farklı modelleri bulunmaktadır. Seçim öncesi ittifaklar partilerin seçimde iş birliği yaparak siyasal kazanımlarını 
maksimize etmeleri esasına dayanırken seçim sonrası ittifaklar ise partilerin hükümet kurma sürecindeki iş birliğini içermektedir. Seçim ittifakları Türkiye’de 
parti sisteminin iki bloklu bir yapıya kavuşması sonucunu doğuracaktır. Bu blokların oluşmasında partiler arasındaki ideolojik uyum ve hakim partiye karşı konumlanma önemli bir faktör olacaktır.

Bu çerçeveden hareketle söz konusu analizde ilk etapta hem dünya örnekleri hem de Türkiye’de seçim ittifaklarında ön plana çıkan hususlar ele alınmaktadır. 
Daha sonrasında seçim ittifaklarının temel dinamiklerine değinilerek bunun seçmen davranışına etkisine ve avantaj ile dezavantajlarına odaklanılmaktadır. Bir sonraki bölümde başkanlık, yarı başkanlık ve parlamenter sistemlerde seçim ittifakları örnek ülke deneyimleri üzerinden değerlendirilmektedir. Analizin sonuç bölümünde ise seçim ittifaklarının Türkiye siyasetinin geleceğine yönelik muhtemel etkileri tartışılmaktadır. Bu analizde dünyadaki örnekleri üzerinden seçim ittifakları değerlendirilmekte ve Türkiye’de konuyla ilgili olarak yapılan tartışmalara katkı sağlamak amaçlanmaktadır.

DİPNOTLAR;

1. Sona Nadenichek Golder, “Pre-Electoral Coalition Formation in Parliamentary Democracies”, British Journal of Political Science, Cilt: 36, Sayı: 2, (2006), s. 210.
2. Csaba Nikolenyi, “The Institutional Regulations of Electoral Coalitions in Post-Communist Democracies”, ECPR, Reykjavik, İzlanda, (2011), s. 3-4.
3. Nikolenyi, “The Institutional Regulations of Electoral Coalitions in Post-Communist Democracies”, s. 14.
4. Pippa Norris, “Choosing Electoral Systems: Proportional, Majoritarian, and Mixed Systems”, International Political Science Review, Cilt: 18, (1997), s. 297-312.
5. Donald Horowitz, A Democratic South Africa: Constitutional Engineering in A Divided Society, (Kaliforniya Üniversitesi Yayınları, Berkeley: 1991), s. 172.
6. Horowitz, A Democratic South Africa: Constitutional Engineering in A Divided Society, s. 172.
7. Arend Lijphart, Electoral Systems and Party Systems: A Study of Twenty Seven Democracies 1945-1990, (Oxford Üniversitesi Yayınları, New York: 1994), s. 134.
8. Golder, “Pre-Electoral Coalition Formation in Parliamentary Democracies”, s. 211.
9. Siddhartha Bandyopadhyay, Kalyan Chatterjee ve Tomas Sjöström, “Pre-Electoral Coalitions and Post-Election Bargaining”, Quarterly Journal of Political Science, 
    Cilt: 6, Sayı: 1, (2011), s. 4.
10. “Coalitions: A Guide for Political Parties”, The National Democratic Institute & The Oslo Center for Peace and Human Rights, (2015), s. 14.
11. Euncheol Shin, A Model of Pre-Electoral Coalition Formation, (California Institute of Technology, Pasadena: 2016), s. 2.
12. Bandyopadhyay, Chatterjee ve Sjöström, “Pre-Electoral Coalitions and Post-Election Bargaining”, s. 1.
13. Bandyopadhyay, Chatterjee ve Sjöström, “Pre-Electoral Coalitions and Post-Election Bargaining”, s. 26.
14. Bandyopadhyay, Chatterjee ve Sjöström, “Pre-Electoral Coalitions and Post-Election Bargaining”, s. 2.
15. Shin, A Model of Pre-Electoral Coalition Formation, s. 4. 
16. Shin, A Model of Pre-Electoral Coalition Formation, s. 3.
17. Nikolenyi, “The Institutional Regulations of Electoral Coalitions in Post-Communist Democracies”, s. 17.
18. Arend Lijphart, “Unequal Participation: Democracy’s Unresolved Dilemma”, The American Political Science Review, Cilt: 91, Sayı: 1, (1997), s. 1-2.
19. Erik R. Tillman, “Pre-Electoral Coalitions and Voter Turnout”, Party Politics, Cilt: 21, Sayı: 5, (2015), s. 1.
20. Tillman, “Pre-Electoral Coalitions and Voter Turnout”, s. 1.
21. Andre Blais ve Agnieszka Dobrzynska, “Turnout in Electoral Democracies”, European Journal of Political Research, Cilt: 33, Sayı: 2, (Mart 1998), s. 241. 
22. Blais ve Dobrzynska, “Turnout in Electoral Democracies”, s. 239.
23. Blais ve Dobrzynska, “Turnout in Electoral Democracies”, s. 242.
24. Blais ve Dobrzynska, “Turnout in Electoral Democracies”, s. 243.
25. Raimondas Ibenskas, “Understanding Pre-Electoral Coalitions in Central and Eastern Europe”, British Journal of Political Science, Cilt: 46, 
      Sayı: 4, (2016), s. 743-744.
26. Ibenskas, “Understanding Pre-Electoral Coalitions in Central and Eastern Europe”, s. 750.
27. Adam Habib ve Rupert Taylor, “Political Alliances and Parliamentary Opposition: Post-Apartheid South Africa”, Democratization, Cilt: 8, Sayı: 1, (2001), s. 14.
28. Marisa Kellam, “Why Pre-Electoral Coalitions in Presidential Systems?”, British Journal of Political Science, Cilt: 47, Sayı: 2, (2015), s. 403.
29. Jae-Jae Spoon ve Karleen Jones West, “Alone or Together? How Institutions Affect Party Entry in Presidential Elections in Europe and South America”, 
      Party Politics, Cilt: 21, Sayı: 3, (2015), s. 394.
30. Karleen Jones West ve Jae-Jae Spoon, “Coordination and Presidential Coattails: Do Parties’ Presidential Entry Strategies Affect Legislative 
Vote Share?”, Party Politics, Cilt: 23, Sayı: 5, (2017), s. 579.
31. West ve Spoon, “Coordination and Presidential Coattails”, s. 580.
32. West ve Spoon, “Coordination and Presidential Coattails”, s. 579.
33. Norris, “Choosing Electoral Systems: Proportional, Majoritarian, and Mixed Systems”, s. 297-312.
34. Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Başkanlık Sistemi: ABD, Arjantin, Azerbaycan, Brezilya ve Nijerya Örnekleri, (TBMM Yayınları, Ankara: 2017), s. 138-139.
35. “Coalitions: A Guide for Political Parties”, s. 18.
36. “What is the Pacto por México?”, Americas Society/Council of the Americas, 
       http://www.as-coa.org/articles/explainer-what-pacto-por-m%C3%A9xico, (Erişim tarihi: 22 Ocak 2018).
37. “Coalitions: A Guide for Political Parties”, s. 26.
38. “Coalitions: A Guide for Political Parties”, s. 26.
39. “Coalitions: A Guide for Political Parties”, s. 26.
40. “2014 Political-Electoral Reform in Mexico”, Tribunal Electoral del Poder Judicial de la Federación, s. 13.
41. “2014 Political-Electoral Reform in Mexico”, s. 13.
42. Brezilya Seçim Kanunu, madde 6, fıkra 2. 
43. Sona Nadenichek Golder, “The Logic of Pre-Electoral Coalition Formation”, (Doktora Tezi, New York Üniversitesi, 2004), s. 130.
44. Golder, “The Logic of Pre-Electoral Coalition Formation”, s. 132-133.
45. Golder, “The Logic of Pre-Electoral Coalition Formation”, s. 136.
46. Golder, “The Logic of Pre-Electoral Coalition Formation”, s. 139.
47. Golder, “The Logic of Pre-Electoral Coalition Formation”, s. 140.
48. Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri: Yarı-Başkanlık Sistemi: Fransa, Polonya ve Rusya Örnekleri, (TBMM Yayınları, Ankara: 2017), s. 68-70.
49. George Tsebelis, “Nested Games: The Cohesion of French Electoral Coalitions”, British Journal of Political Science, Cilt: 18, Sayı: 2, (1988), s. 145-170.
50. Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri, s. 68-70.
51. Karşılaştırmalı Hükümet Sistemleri, s. 68-70.
52. Tsebelis, “Nested Games: The Cohesion of French Electoral Coalitions”, s. 145-170.
53. Golder, “Pre-Electoral Coalition Formation in Parliamentary Democracies”, s. 193.
54. Golder, “Pre-Electoral Coalition Formation in Parliamentary Democracies”, s. 194.
55. John Huber, Rationalizing Parliament: Legislative Institutions and Party Politics in France, 
     (Cambridge Üniversitesi Yayınları, New York: 1996), s. 185.
56. Golder, “Pre-Electoral Coalition Formation in Parliamentary Democracies”, s. 196.
57. William Roberts Clark ve Matt Golder, “Rehabilitating Duverger’s Theory: Testing the Mechanical and Strategic Modifying 
      Effects of Electoral Laws”, Comparative Political Studies, Cilt: 39, Sayı: 6, (2006), s. 694.
58. Alessandro Chiaramonte, “The Unfinished Story of Electoral Reforms in Italy”, Contemporary Italian Politics, Cilt: 7, Sayı: 1, (2015), s. 10-26.
59. Chiaramonte, “The Unfinished Story of Electoral Reforms in Italy”, s. 10-26.
60. Chiaramonte, “The Unfinished Story of Electoral Reforms in Italy”. 
61. Roberto D’Alimonte, “The Italian Elections of February 2013: The End of the Second Republic?”, Contemporary Italian Politics, Cilt: 5, 
     Sayı: 2, (2013), s. 113-129.
62. Carlo Fusaro, “Party System Developments and Electoral Legislation in Italy (1948-2009)”, Bulletin of Italian Politics, Cilt: 1, Sayı: 1, (2009), s. 49-68.
63. Chiaramonte, “The Unfinished Story of Electoral Reforms in Italy”.
64. D’Alimonte, “The Italian Elections of February 2013: The End of the Second Republic?”.
65. Schubert Thomas,“Coalition Statements in German Federal Election Campaigns: Are They a Preliminary Stage of Coalition 
Formation or Strategic-Tactical Campaign Instruments?”,
https://www.tu-hemnitz.de/phil/politik/pspi/pdf/Schubert_Coalition%20Statements%202009.pdf, (Erişim tarihi: 19 Ocak 2018).
66. Thomas, “Coalition Statements in German Federal Election Campaigns”, s. 2.
67. Thomas, “Coalition Statements in German Federal Election Campaigns”, s. 7.
68. Thomas, “Coalition Statements in German Federal Election Campaigns”, s. 8.

ANKARA • İSTANBUL • WASHINGTON D.C. • KAHİRE 
www.setav.org
Uygulama: Hasan Suat Olgun
Baskı: Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul
SETA | SİYASET, EKONOMİ VE TOPLUM ARAŞTIRMALARI VAKFI
Nenehatun Cd. No: 66 GOP Çankaya 06700 Ankara TÜRKİYE
Tel: +90 312 551 21 00 | Faks: +90 312 551 21 90
www.setav.org | 
info@setav.org | 
@setavakfi

SETA | İstanbul
Defterdar Mh. Savaklar Cd. Ayvansaray Kavşağı No: 41-43
Eyüp İstanbul TÜRKİYE
Tel: +90 212 395 11 00 | Faks: +90 212 395 11 11

SETA | Washington D.C. 
1025 Connecticut Avenue, N.W., Suite 1106 
Washington D.C., 20036 USA
Tel: 202-223-9885 | Faks: 202-223-6099
www.setadc.org | info@setadc.org | @setadc

SETA | Kahire
21 Fahmi Street Bab al Luq Abdeen Flat No: 19 Cairo EGYPT
Tel: 00202 279 56866 | 00202 279 56985 | @setakahire

SETAV KAYNAK,

http://setav.org/assets/uploads/2018/02/232.-SEÇİM-İTTİFAKLARI.pdf


***