BATI ŞERİA DUVARI ve ULUSLARARASI HUKUK BÖLÜM 2
ABD.de Barasch ve Qadir tarafından, ABD.nin ulusal güvenlik çıkarları ile Batı Şeria Duvarı.nın bağlantısı üzerine iddialı bir makale kaleme alınmıştır. Öyle ki,
tamamlanacak bir duvar projesinin Filistinlilerin yaşantısını iyice zora sokacağı ve şiddete yönelten faktörleri arttıracağından bahsedilmiştir.
Makalenin çıkarımlarına göre, artan şiddetle İslam-i Cihad ve Hamas gibi gruplar güçlenecek, barış beklentileri boşa çıkacak ve uluslararası terör hareketleri tetiklenebilecek tir. Yine ABD, Afganistan ve Irak olmak üzere Ortadoğudaki demokratik hükümetlerin gelişimine önem vermektedir. 2002 Yol Haritası, şiddetin sona ermesi, yerleşim faaliyetlerinin durdurulması ve barış müzakerelerine geri dönülmesi ABD için önemlidir. Batı Şeria Duvarı ile ABD.nin bu gayretlerinin sekteye uğratılmaması gerekmektedir. Ayrıca İsrail.in Filistin topraklarını işgali ile ABD.nin Irak.taki konumunun ilişkilendirilmesi ABD.yi rahatsız etmektedir. Bu sebeple Filistinlilerin ve Müslümanların ABD.ye tepki göstermesi, ABD için istenmeyen bir durum olacaktır. Duvarın bu gibi sonuçlar doğurması halinde olası ABD müdahalesinden bahsedilmektedir.17 Kuşkusuz bu makalede bahsedilen müdahale kavramı ABD.nin İsrail.e karşı herhangi bir fiili eylemini kastetmemektedir. Ancak ABD.nin İsrail üzerindeki nüfuzu düşünülecek olursa bu müdahalenin anlamı İsrail.in bölgesel ve uluslararası politikalarına karşı bir engelleme, sınırlama ya da etkileme olacağı tahmin edilebilir.
ABD.de sert politikalarıyla bilinen Bush hükümeti dahi duvarın inşası konusunda Yol Haritası.nın zarar görebileceği kaygısıyla, İsrail.e uyarılarda bulunmuştur. Duvar inşasının başladığı yıl 29 Haziran.da ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice İsrail Başbakanı Ariel Şaron.a, duvarın durumunun “sorunlu” olduğunu ve gelecekteki Filistin Devleti.nin sınırlarına İsrail.in de facto müdahalesinden endişe duyduklarını belirtmiştir.18
Görüldüğü gibi İsrail.in inşa ettiği bu yapıya ABD de koşulsuz destek vermemektedir. İsrail.in güvenlik kaygılarını göz önüne alırken, kendi çıkarlarını
zedeleyecek bir durumda elini taşın altına koymaktan çekinmeyeceğini açıkça belirtmektedir.
4. ULUSLARARASI HUKUK VE BATI ŞERİA DUVARI
Dünya kamuoyunun genel kanısı, duvar inşasının uluslararası hukuku ve insan haklarını ihlal ettiği yönündedir.
İsrail.in duvar inşasıyla, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi ile garanti altına alınan hakları çiğnediği belirtilmektedir. Çünkü bu
duvar ile Filistinlilerin serbest dolaşım hakkı, çalışma hakkı, mülkiyet hakkı, sağlık ve eğitim hizmetlerine ulaşma hakkı engellenmektedir. Bu beyanname her ne kadar hukuki bağlayıcılığa sahip olmayan bir bildiri olarak kalmış olsa da, birçok hükmü milletlerarası teamüli hukuk haline gelmiştir. Birçok devlet bildiriyi anayasasına geçirmiştir. Yine bildirinin maddeleri iki ya da çok taraflı antlaşmalara geçirilmiştir.19
İsrail BM üyesi bir devlet olmasına rağmen bu haklara riayet etmemektedir.
Duvar inşasının başlamasıyla Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Adalet Divanı süreç içinde konuya birçok kez müdahil olmuşlardır. 14 Ekim 2003 tarihinde BM
Güvenlik Konseyi, Filistin sorunu da dâhil olmak üzere Ortadoğu.nun durumunu görüşmek üzere Arap Ligi.nin teklifiyle Suriye önderliğinde toplanmıştır.
Toplantıdan çıkan sonuç İsrail.in işgalci konumda olduğu topraklardaki duvar inşasının illegal ve uluslararası hukuka aykırı olduğu yönündedir. Filistin temsilcisi Nasser Al-Kidwa bu işgal sebebiyle hayatını kaybeden Filistinlilerden, İsrail.in işlediği savaş suçlarından, duvarın bitimiyle İsrail.in yüksek orandaki toprak ilhakından, yerleşimlerin gayri-meşruluğundan bahsetmiştir. İsrail temsilcisi ise Filistinlilerin terör eylemleri sebebiyle kendi vatandaşlarının da öldüğünü ve onları korumakla yükümlü olduklarını belirtmiştir. İsrail.in duvar inşasına başlarken gönülsüz olduğunu, buna Yaser Arafat ve Filistin Hükümeti.nin terörü bitirmek yerine, bunu politika aracı olarak kullanmalarının sebep olduğunu anlatmıştır. Suriyeli temsilci ise, İsrailli temsilcinin duvarın inşa edildiği yerlerden bahsetmeyerek toprak ilhakının üstünü örtmeye çalıştığını söylemiş ve İsrail hükümetini barış sürecini baltalamakla suçlamıştır. Konsey Başkanı ABD.li temsilci ise Filistin.in durumundan hiç bahsetmeden İsrail.in terörizme karşı kendisini savunmakta haklı olduğunu ve son 3 yılda çok fazla suikasta uğradığını söyleyerek, taraflara Yol Haritası.na uymaları gerektiğini hatırlatmıştır.20 Karar 10 oy almasına rağmen, ABD.nin vetosu sebebiyle onaylanmamıştır.
Buna rağmen, 21 Ekim 2003 tarihli BM Genel Kurulu duvar inşasının aleyhinde bir karar almıştır. Bu karara göre; güç kullanılarak toprak kazanımının kabul
edilemezliği teyit edilmiş, barışın temini için İsrail ve Filistin.in bölgede güvenli ve belirli sınırlar dâhilinde yaşama gerekliliği tekrar edilmiş, şiddet, terörizm ve yıkım hareketleri, bombalı suikastler kınanmış, bölgedeki şiddetin acilen durdurulmasına vurgu yapılmış, duvar inşasının devamı halinde bölgede iki devletli gelecek projesinin tehlikeye düşmesinden duyulan endişe belirtilmiş, İsrail.in 1949 Cenevre Konvansiyonu.na saygı duyma gerekliliği tekrarlanmış ve “de facto” toprak ilhakı ile işgal edilmiş bölgelerdeki yerleşimlerin Filistinlilerin yaşamını zorlaştırdığı bildirilmiştir. Karara göre İsrail, işgal ettiği Filistin topraklarındaki uluslararası hukuk karşısında gayrimeşru sayılan duvar inşaatını durduracak ve inşa ettiği kısımları yıkacaktır. Yol Haritası.nda belirtilen sorumluluklarını göz ardı etmeyecektir.21 Bu karara 144 evet, 4 ret oyu gelmiştir. Ret oylarından biri ABD.ye aittir. Bu kararın ardından, BM Genel Sekreteri Kofi Annan.dan bir rapor
hazırlanması istenmiştir. Annan, duvar ile Yeşil Hat arasında kalan bölgenin durumundan endişe duyduğunu belirtmiştir. Her iki tarafın da Yol Haritası.na
uymasının istendiği bir dönemde duvar inşaatının sürece zarar vereceğini vurgulamıştır. Ayrıca, İsrail 1967 sınırlarına riayet etmeyip, kuzeyde 93 mil
ilerleyerek inşa ettiği bu duvarla uluslararası hukuku ihlal etmekte ve Filistinlilerin insan haklarını da çiğnemektedir. Rapora göre uzun vadeli barış çabaları da zarar görmektedir.22
Duvarın inşa süreci devam ederken, konunun tartışılması BM sınırları içinde kalmamış ve Uluslararası Adalet Divanı.na da götürülmüştür. İsrail duvar inşasının gerekçesinin savunma amaçlı ve İsrail.i korumak için olduğunu belirtmekte ve meselenin sadece İsrail.in yetkisi dâhilinde olduğunu ifade etmektedir. Ancak duvar inşasının açıkça üzerinde hâkimiyetin tartışmalı olduğu bir toprak parçasıyla doğrudan ilgili olması23 İsrail.in değil, uluslararası hukukun elini güçlendirmektedir.
8 Aralık 2003.te BM Genel Kurulu, BM Şartı Madde 96 hükmünce, mahkeme statüsünün 65. maddesine göre, Uluslararası Adalet Divanı.ndan acilen şu soru
doğrultusunda tavsiye görüşü istenmesine karar vermiştir: İsrail tarafından, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere işgal edilmiş Filistin topraklarında inşası sürmekte olan duvarın Genel Sekreterlik raporunda belirtilen, uluslararası hukuk prensipleri ve teamüllerine göre, 1949 Dördüncü Cenevre Konvansiyonu ve ilgili Güvenlik Konseyi ve Genel Kurul kararları göz önünde bulundurularak yasal durumu nedir?24
Mahkeme, BM Genel Kurulu.nun talebi üzerine duvarın yasal durumunu araştırmıştır. Uluslararası Adalet Divanı, işgal edilmiş Filistin toprakları üzerindeki duvar hakkında 9 Temmuz 2004 tarihinde verdiği tavsiye niteliğindeki karar ile duvarın inşasının uluslararası hukuka aykırı olduğuna hükmetmiştir. İsrailin vatandaşlarını koruma hakkına da değinilerek, askeri ve ulusal güvenlik gerekçesiyle böyle bir duvarın inşasının meşrulaştırılamayacağı belirtilmiştir.
Karara göre duvar, Filistin topraklarının ilhakı anlamına gelmekte, Filistinlilerin özerklik haklarına engel teşkil etmektedir. Kararda ayrıca duvar inşasına son
verilmesi, işgal bölgesindeki duvarların yıkılması ve zarar görenlere de tazminat ödenmesi gerektiğine vurgu yapılmıştır. Adalet Divanı.na göre BM Genel Kurulu
ve Güvenlik Konseyi İsrail.e yaptırım uygulamalıdır. İsrail, Filistin halkının kendi kaderini tayin etme hakkına ve uluslararası insan haklarına riayet etmelidir.25
20 Temmuz 2004 tarihinde BM Genel Kurulu, Uluslararası Adalet Divanı tarafından verilen bu kararı onaylamıştır. Karara 10 ülke çekimser, 6 ülke ret oyu verirken 150 oyla kabul edilmiştir. Genel Kurul, Doğu Kudüs.ün etrafını ve içini kapsayan işgal altındaki Filistin topraklarında inşası süren yasadışı duvarın
tanınmaması konusunda üyelere yükümlülüklerini hatırlatmıştır. Ayrıca bu tür yasadışı eylemlere katkı sağlayacak yardım ve destekleri de yapmamaları
konusunda uyarmıştır.26
2003 yılı Eylül sonlarında Güney Afrikalı hukuk profesörü John Dugard, BM İnsan Hakları Komisyonu adına bölgede araştırma yapmak üzere görevlendirilmiş tir. Temmuz ayı sonlarında Dugard.ın bölgede yaptığı incelemeler sonucu hazırladığı rapora göre, duvarın uluslararası toplum tarafından kınanması gereken “illegal toprak ilhakı” ile eş değer bir eylem olduğu belirtilmiştir. Rapora göre, İsrail duvar inşasını geçici bir güvenlik tedbiri olarak nitelendirse de, aslında Filistin topraklarını sessizce ilhak etmektedir. Yapının; bomba suikastçılarının Filistin bölgesinden geçişini durdurduğunu söyleyen İsrail, bu rapordaki bulguları “tek taraflı, oldukça siyasi, ön yargılı” bulduğunu belirtmiştir. İsrail Başbakanı Şaron çitin ikinci etabının, iki Yahudi yerleşimi etrafından, Batı Şeria.nın içine doğru inşa edileceğini açıklamıştır. Filistinliler bu duvarı, 210.000 Filistinli.yi İsrail ile duvar arasında yaşamaya mahkûm ettiği için “Berlin Duvarı” olarak tanımlamaktadır.27
Yine bir BM İnsan Hakları Raportörü bu rapora atıfta bulunmuş ve bu duvarın sadece Yahudi yerleşim birimlerini koruma altına aldığını, Filistin topraklarına el
koyduğunu ve İsrail.in kendi kendine sınır belirlediğine dikkat çekmiştir. Ayrıca Filistinlilerin serbest dolaşım hakkı ve ticareti engellenmekte, bu bağlamda işsizlik artmakta, sağlık koşulları da kötüye gitmektedir. Rapora göre İsrail.in güvenlik endişeleri anlayışla karşılanabilir, ancak terörle mücadele adına insan hakları da çiğnenemez.
İsrail.in bu eylemleriyle üyesi olduğu 1949 Cenevre Konvansiyonu.nu da ihlal ettiği BM tarafından belirtilmektedir. Cenevre Sözleşmeleri, uluslararası insancıl
hukukun, savaş ortamında insan haklarını koruyabilmesi için hazırlanmıştır. İnsan haklarının geliştirilebilmesi için kuşkusuz, devletlerin egemenlikleri bütün insanlık yararına kısıtlanabilir.28 Dördüncü Cenevre Konvansiyonu.nun 147. maddesi askeri nedenler gerekçe gösterilerek kapsamlı bir mülk yıkımının ve bu mülklere el koymanın meşrulaştırılamayacağını belirtmektedir.29 Ancak İsrail duvarın inşasıyla Filistinlilerin yaşama hakkına zarar vermekte ve bu sözleşmeleri de göz ardı etmektedir.
SONUÇ
Bugün Birleşmiş Milletler Örgütü, dünya barışını korumak ve uluslararası alanda işbirliğini sağlamak adına kurulmuş olan en yüksek mekanizmadır. Uluslararası
alanda kuvvet kullanımını yasaklayan ilk antlaşma da BM Sözleşmesi.dir.
Uluslararası Adalet Divanı BM.nin etkili yargı organıdır ve uluslararası uyuşmazlıklarda taraf olan ülkelerin başvurduğu son merciidir. BM İnsan Hakları
Sözleşmesi tüm dünya insanlığını kapsayıcı evrensel bir önemi haizdir. Savaş zamanında sivillerin korunmasına ilişkin Dördüncü Cenevre Sözleşmesi de 1949
yılında tüm dünya devletleri tarafından imzalanmıştır.
Ancak, İsrail bugün bu mekanizmalara, onların uyarılarına ve yaptırımlarına gözünü ve kulaklarını kapatmış durumdadır. Ne BM Genel Kurulu.nun yaptırım
kararları İsrail.i etkilemiş, ne de insan hakları ihlalleri konusunda suçlanması duvar inşasını durdurmasına yetmiştir… Filistin.e yıllardır verdiği zararlar kimi zaman kınama bildirilerinin ötesine geçememiş, bu ülkenin hataları ABD, AB gibi dış güçlerin mali yardımlarıyla telafi edilmeye çalışılmıştır. İsrail bir nevi dünyayı
karşısına almakta ve ihlallerine son vermemektedir.
Günümüze dek uygulanan yaptırımlar İsrail.i pek etkilememiş olsa da, BM üyeleri bu konuda daha fazla görüşmeli, Uluslararası Adalet Divanı etkili kararlar alarak İsrail.i vazgeçirme yolunu kullanmalıdır. Hukukun üstünlüğü ve uygulanabilirliği doğrudan istişareler ile İsrail hükümetine anlatılmalı ve İsrail
Devletinin de bir BM kararıyla kurulduğu unutturulmamalıdır.
Tek başına devletler ya da uluslararası hukuk mahkemeleri değil, uluslararası toplum da, yaşanan insan hakları ihlaline sessiz kalmamalıdır.
DİPNOTLAR;
1 http://tr.wikipedia.org/wiki/Berlin_Duvar%C4%B1
2 “Berlin Duvarı Yıkıldı Ama Utanç Duvarı Büyüyor”, 07.11.2009,
http://www.dunyabulteni.net/news_detail.php?id=94923, (erişim 04.09.2010).
3 Selçuk Gültaşlı, “Berlin Duvarı Yerini Zihinlerdeki Duvarlara Bıraktı”, 09.11.2009,
http://www.zaman.com.tr/wap.do?method=getHaber&haberno=913481&bolumno=3&altbolumno=&sirano=1&sayfa, (erişim 04.09.2010).
4 “Duvar ören ülkeler kervanına ABD.den sonra Suudi Arabistan da eklendi”, 18.11.2007,
http://www.tumgazeteler.com/?a=2371119, (erişim 04.09.2010).
5 “Mahalleleri paylaşılmış kent: Belfast”, 20.07.2005,
http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/333402.asp, (erişim 04.09. 2010).
6 “İsrail, Batı Şeria.dan sonra Mısır sınırına da duvar örüyor”, 12.01. 2010, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=938999&title=israil-bati-seriadan-sonra-misir-
sinirina-da-duvar-oruyor, (erişim 04.09. 2010).
7 Richard Rogers and Anat Ben-David, “Coming to Terms. A conflict analysis of the usage, in official and unofficial sources, of „security fence,. „apartheid wall, and other terms for the
structure between Israel and the Palestinian Territories”, 2005,
http://www.govcom.org/publications/full_list/ben-david_rogers_coming_to_terms_2oct.pdf, (erişim 18.07. 2010).
8 “What is the West Bank Barrier?”, 15.09.2005,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3111159.stm, (erişim 18.07. 2010).
9 “Special Report on the West Bank Security Barrier”, By UNRWA, July 17, 2003,
http://www.miftah.org/PrinterF.cfm?DocId=2197, (erişim 20.07. 2010).
10 “İsrail, Kudüs Duvarını Onayladı”, 11.07.2005, http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2005/07/050711_westbank_wall.shtml, (erişim 20.07. 2010).
11 “Security Wall to encircle Palestinian Village Walajeh”, The Jerusalem Post, 13.07. 2010,
http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=181252, (erişim 20.07. 2010).
12 United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UNOCHA), United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the
Near East (UNRWA), July 2008,
http://www.ochaopt.org/documents/Barrier_Report_July_2008.pdf, (erişim 22.07. 2010).
13 “Israel's „separation barrier. in the occupied West Bank: Human Rights and International Humanitarian Law consequences”, A Human Rights Watch Briefing Paper, Human Rights
Watch, February 2004, http://www.hrw.org/english/docs/2004/02/20/isrlpa7581_txt.htm, (erişim 19.07.10).
14 Deborah Pike, “Sharon's Wall and the Dialectics of Inside/Outside”, Borderlands e-journal, Volume 5, Number 3, 2006,
http://www.borderlands.net.au/vol5no3_2006/pike_sharonswall.htm, (erişim 18.08. 2010).
15 Israel Ministry of Foreign Affairs,
http://securityfence.mfa.gov.il/mfm/web/main/missionhome.asp?MissionID=45187&, (erişim 19.07. 2010).
16 “HCJ 2056/04 Beit Sourik Village Council v”., Israel Ministry of Foreign Affairs, The
Government of Israel, 30.06.2004,
http://www.mfa.gov.il/MFA/Government/Law/Legal+Issues+and+Rulings/Judgment+of+the+HCJ+regarding+the+Separation+Fence+-+Abstract+30-Jun-2004.htm,
( Erişim 21.07. 2010 ).
17 Daniel B. Barasch and Lala R. Qadir, “US National Security Interests and the West Bank Separation Barrier”, John F. Kennedy School of Government, April 8th 2004,
http://www.hks.harvard.edu/cchrp/pdf/danlala.pdf, (erişim 19.07. 2010).
18 Catherine Cook, “Israel.s Wall Not Really About Security”, (8/03), The Middle East Research and Information Project,
http://www.merip.org/newspaper_opeds/oped_cook080503.html, (erişim 18.08. 2010).
19 Aslan Gündüz, Milletlerarası Hukuk, Beta Basım A.Ş., 5. Bası, İstanbul, Kasım 2003, s. 271.
20 United Nations Security Council 4841st Meeting (AM), Press Release SC/7895,14.10.2003,
http://www.un.org/News/Press/docs/2003/sc7895.doc.htm, (erişim 21.07. 2010).
21 United Nations General Assembly, Resolution ES-10/13 21 October 2003,
http://www.un.int/palestine/docs/res_es10_13.pdf, (erişim 20.07. 2010).
22 “Kofi Annan calls on Israel to take down barrier”, 28.11.2003,
http://edition.cnn.com/2003/WORLD/meast/11/28/mideast.sharon/, (erişim 20.07. 2010).
23 “İsrail Duvarı hukuka uygun mu?”, Stratejik Araştırmalar Merkezi,
http://www.tumgazeteler.com/?a=68573, (erişim 02.09. 2010).
24 United Nations General Assembly, Resolution A/RES/ES-10/14 12 December 2003,
http://domino.un.org/UNISPAL.NSF/0/f953b744269b9b7485256e1500776dca?OpenDocument, (erişim 20.07. 2010).
25 International Court of Justice, Summary 2004/2, 9 July 2004
http://www.icjcij.org/docket/files/131/1677.pdf, (erişim 19.07. 2010).
26 United Nations General Assembly Plenary Tenth Emergency Special Session 27th Meeting (PM & Night), Press Release GA/10248, 20.07.2004,
http://www.pfcmc.com/News/Press/docs/2004/ga10248.doc.htm, 21.07. 2010.
27 “Israel.s West Bank Barrier „illegal.”, 30.09.2003,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3152828.stm, (erişim 20.07. 2010).
28 Şeref Ünal, Uluslararası Hukuk, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005, s. 293.
29 Jean Shaoul, “Why Israel boycotted the International Court hearing on West Bank wall”, March 28th, 2004,
http://stopthewall.org/cgi-bin/engine/exec/view.cgi/1/441, ( Erişim 30.08. 2010 ).
KAYNAKLAR
Kitaplar;
GÜNDÜZ, Aslan, Milletlerarası Hukuk, Beta Basım A.Ş., 5. Bası, İstanbul, Kasım 2003
ÜNAL, Şeref, Uluslararası Hukuk, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005
İnternet Kaynakları;
BARASCH, Daniel B. and LALA R. Qadir, “US National Security Interests and
the West Bank Separation Barrier”, John F. Kennedy School of Government,
April 8th 2004, http://www.hks.harvard.edu/cchrp/pdf/danlala.pdf, ( Erişim 19.07. 2010 )
COOK, Catherine, “Israel.s Wall Not Really About Security”, (8/03), The Middle
East Research and Information Project,
http://www.merip.org/newspaper_opeds/oped_cook080503.html, ( Erişim 18.08. 2010)
GÜLTAŞLI, Selçuk, “Berlin Duvarı Yerini Zihinlerdeki Duvarlara Bıraktı”, 09.11.2009,
http://www.zaman.com.tr/wap.do?method=getHaber&haberno=913481&bolumno=3&altbolumno=&sirano=1&sayfa, ( Erişim 04.09. 2010 )
PİKE, Deborah, “Sharon's Wall and the Dialectics of Inside/Outside”, Borderlands e-journal, Volume 5, Number 3, 2006,
http://www.borderlands.net.au/vol5no3_2006/pike_sharonswall.htm, ( Erişim 18.08. 2010 )
ROGERS, Richard and BEN-DAVİD, Anat, “Coming to Terms. A conflict analysis
of the usage, in official and unofficial sources, of „security fence,. „apartheid wall,
and other terms for the structure between Israel and the Palestinian Territories”,
2005,http://www.govcom.org/publications/full_list/bendavid_rogers_coming_to_terms_2oct.pdf, ( Erişim 18.07. 2010 )
SHAOUL, Jean, “Why Israel boycotted the International Court hearing on West Bank wall”, March 28th, 2004,
http://stopthewall.org/cgi-bin/engine/exec/view.cgi/1/441, ( Erişim 30.08. 2010 )
“International Court of Justice”, Summary 2004/2, 9 July 2004,
http://www.icjcij.org/docket/files/131/1677.pdf, ( Erişim 19.07. 2010 )
Israel Ministry of Foreign Affairs,
http://securityfence.mfa.gov.il/mfm/web/main/missionhome.asp?MissionID=45187&, ( Erişim 19.07. 2010 )
“HCJ 2056/04 Beit Sourik Village Council v.” İsrael Ministry of Foreign Affairs,
The Government of Israel, 30.06.2004,
http://www.mfa.gov.il/MFA/Government/Law/Legal+Issues+and+Rulings/Judgment+of+the+HCJ+regarding+the+Separation+Fence+-+Abstract+30-Jun-2004.htm, ( Erişim 21.07. 2010 )
“Berlin Duvarı Yıkıldı Ama Utanç Duvarı Büyüyor”, 07.11.2009,
http://www.dunyabulteni.net/news_detail.php?id=94923,
( Erişim 04.09. 2010 )
“Israel.s West Bank Barrier „illegal.”, 30.09.2003,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3152828.stm, ( Erişim 20.07. 2010 )
“Israel's „separation barrier. in the occupied West Bank: Human Rights and
International Humanitarian Law consequences”, A Human Rights Watch Briefing
Paper, Human Rights Watch, February 2004,
http://www.hrw.org/english/docs/2004/02/20/isrlpa7581_txt.htm, ( Erişim 19.07. 2010 )
“İsrail, Kudüs Duvarını Onayladı”, 11.07.2005,
http://www.bbc.co.uk/turkish/news/story/2005/07/050711_westbank_wall.shtml, ( Erişim 20.07. 2010 )
“İsrail Duvarı hukuka uygun mu?”, Stratejik Araştırmalar Merkezi,
http://www.tumgazeteler.com/?a=68573, ( Erişim 02.09. 2010 )
“Kofi Annan calls on Israel to take down barrier”, 28.11.2003,
http://edition.cnn.com/2003/WORLD/meast/11/28/mideast.sharon/, ( Erişim 20.07. 2010 )
“Mahalleleri paylaşılmış kent: Belfast”, 20.07.2005.,
http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/333402.asp, ( Erişim 04.09.2010 )
“Security Wall to encircle Palestinian Village Walajeh”, The Jerusalem Post, 13.07.2010,
http://www.jpost.com/Israel/Article.aspx?id=181252, ( Erişim 20.07.2010 )
“Special Report on the West Bank Security Barrier”, By UNRWA, July 17, 2003,
http://www.miftah.org/PrinterF.cfm?DocId=2197, ( Erişim 20.07. 2010 )
United Nations Security Council, 4841st Meeting (AM), Press Release SC/7895,
14.10.2003, http://www.un.org/News/Press/docs/2003/sc7895.doc.htm, ( Erişim 21.07. 2010 )
United Nations General Assembly, Resolution ES-10/13, 21 October 2003,
http://www.un.int/palestine/docs/res_es10_13.pdf, ( Erişim 20.07. 2010 )
United Nations General Assembly Resolution A/RES/ES-10/14, 12 December 2003,
http://domino.un.org/UNISPAL.NSF/0/f953b744269b9b7485256e1500776dca?OpenDocument, ( Erişim 20.07. 2010 )
United Nations General Assembly, Plenary Tenth Emergency Special Session 27th Meeting (PM & Night), Press Release GA/10248, 20.07.2004,
http://www.pfcmc.com/News/Press/docs/2004/ga10248.doc.htm, ( Erişim 21.07. 2010 )
United Nations Office for the Coordination of Humanitarian Affairs (UNOCHA), United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East
(UNRWA), July 2008, http://www.ochaopt.org/documents/Barrier_Report_July_2008.pdf, ( Erişim 22.07. 2010 )
“What is the West Bank Barrier?”, 15.09.2005,
http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/3111159.stm, ( Erişim 18.07. 2010 )
***
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder