Türklük Bilinci ve Atatürkçülük

Türklük  Bilinci ve Atatürkçülük

Vural Savaş


Yabancılar Atatürk’ü Nasıl Değerlendiriyor,

Yazıma dört yabancı bilim ve devlet adamının Atatürk ve Atatürkçülük hakkında söyledikleriyle başlamak istiyorum. 

Arnold Toynbee şöyle diyor:

“Bir an için tahayyül ediniz ki: Batı dünyasındaki rönesans, reformasyon, bilim ve düşünce ihtilali, Fransız İnkılabı ve Sanayi Devrimi’ni, Atatürk, bir insan ömrüne sığdırmıştır.”

Prof. Dr. Herbert Melzig’in görüşleri ise şöyle:

“Büyük Yunan filozofu Platon’un ‘Krallar filozof olsa ve filozoflar kralların tahtına otursaydı.’ şeklindeki dileği, iki bin yıllık tarihte gerçekleşmedi. Halbuki, 20. Yüzyılda ilk defa olarak Atatürk’ün şahsında Platon’un istediği gibi, kelimenin tam anlamıyla bunu görmekteyiz. O, dahi bir fikir adamı olarak milletin, yani Türk milletinin mukadderatını ele almış ve bu milliyetle atıldığı Kurtuluş Savaşı, bu milletin medeni durumunu değiştirmiş bir inkılap ve diğer milletlerin haklarını da koruyan barış ile insanlığa muhteşem bir örnek vermiştir.

Prof. Dr. Ahmet Taner Kışlalı, 21.10.2000 tarihinde Cumhuriyet Gazetesi’nde yeniden yayınlanan “Hangi Tarih” başlıklı makalesinde şunları yazıyor:

“Şu sözler daha çok yeni... Prof. Justin McCarty’e ait:

‘Atatürk olmasaydı, Türk belki Özbekistan’da olurdu, ama Trakya va Anadolu’da kalmazdı. 100 yılda tüm civar büyük coğrafyadan sürülmüş ve katledilmiş Türkler’in Konya Ovası’ndan sürülmeleri ve atılmaları ne kadar sürerdi sanıyorsunuz?’ ve Amerikalı tarihçi devam ediyor:

‘Ne Türk ne de Türkiye kalırdı. Mustafa Kemal sadece ülkeyi kurtarmadı; Türk neslini de kurtardı.’ Amerikalı tarihçinin kanıtlara dayanarak çizdiği tablo çok açık.

19. Yüzyılın başlarından 20. Yüzyılın başlarına kadar, Balkanlar’dan Kafkaslar’a kadar 5 milyon 60 bin Türk öldürülmüş, 5 milyon 381 bini de sürgün edilmiş, yerinden, yurdundan olmuş. Peki bu vahşet ne zamana kadar sürmüş? Yanıtını Prof. McCarty çok net veriyor:

‘Türk bağımsızlık savaşında birşey oldu ve plan artık yürümedi. Yunanlılar bozguna uğrayınca, kaçarken her yanı yaktılar, yıktılar, herkesi öldürdüler. Amerikan Elçisi ve Amerikan kaynakları bu olayı doğruluyorlar. Sadece batıda Rumlar tarafından bir milyonun üzerinde Türk öldürüldü, 1.2 milyonu da sürgüne zorlandı.’ Ve ekliyor:

‘Çok kötü bir yüzyıl olmuştur. Müslüman ülkesi yok edilmiştir. 1800-1922 arasında Yunanlılar 950 bin göçmen, 320 bin ölü verdiler. Ermeniler 910 bin göçmen ve 580 bin ölü verdi. Oysa aynı dönemde 5 milyondan fazlası da öldü.’ Sonuç?

‘Bu ibret tablosunun karşısında, kim suçlu diye sormak gerekiyor. Mustafa Kemal’in itildiği Konya Ovası’nı gözler önüne getirin. Bir yüzyılda nereden nereye gelinmiş. Ben size diyorum ki, Atatürk olmasaydı, Türk kalmazdı.’ Ve konuşmasını noktalarken şöyle diyor:

‘Yüzyıllık tarihte Türkler hakkındaki yalanların iki kaynağı var. Misyonerler ve İngilizler, propaganda büroları aracılığıyla, bugün bile inanılan yalanlar yayıyorlar. Benim söylediklerimi bir Türk söylese, kimse inanmaz. İnsanlar dışarıda Türkler’e karşı önyargılılar.’

Robert Kolej Mütevelli Heyeti Üyesi, Harvard’da tarih öğrenimi görmüş Nick Ludington, Kemalizm hakkındaki düşüncelerini şöyle ifade ediyor:

“Ülkeler başarıya birleştirici efsaneler yardımıyla ulaşırlar. ABD’nin Amerikan Devrimi ve George Washington’u, Fransız Devrimi ve Fransız kültür kavramı, İngilizler’in Magna Carta ile Kraliyet Ailesi, Yunanistan’ın demokrasinin doğduğu yer efsaneleri örneklerdir. Türkiye’yi birleştiren efsane ise, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşu ve Kemal Atatürk’tür. Bunlarsız Türkiye dağılabilir.

Kimileri İslam’ı Kemalizm yerine koyarak birleştirici yapmak istiyor. Bu Türkiye’yi nereye götürür? Milliyet üstü islami ümmete ve böylece Türkiye Cumhuriyeti’nin sonuna. Başkaları özellikle ‘ikinci cumhuriyetçiler’ Kemalizm yerine Batı Kültürü’nü koymak istiyorlar. Bunu yaptıkları taktirde, ortaya bir Anadolu İsveç’i çıkarmak isterken, büyük bir olasılıkla Türkiye kargaşa içinde kalır. Atatürk’ün Kemalizm prensiplerinin çoğu hala geçerliliğini korumaktadır. Kemalizm ile ilgili sorun, daha ziyade laiklik prensibi ile ilgili görülmektedir. Bu prensip muhtemelen Türkiye’nin İran ya da Afganistan gibi karanlık çağlara gitmesini önler. Tüm Kemalist prensiplerden en önemlisidir. Kemalist prensipte kişinin diniyle ilgili kişisel uygulamalarında sınır yoktur. Devlet ülkenin hakim dini olan islam altyapısının muhafazasında aktif rol oynar. Siyasetçilerin sadece Anayasa’nın gerekli kıldığı laik cumhuriyet esaslarını kabul etmeleri gerekir. 

Aynı sınırlamalar ABD’de köktenci Hıristiyanlara da uygulanmaktadır. Türkiye’de din özgürlüğüne karşı en ağır saldırıcılar Kemalistler değildir. Söz konusu saldırılar, kendi kökten dinci görüşlerini halka zorla kabul ettirmek isteyen siyasi islamcılardır. 

Sonuç olarak;  Dünyada çok az ülkenin Atatürk gibi bir milli kahramanı var. Bu imajı yok etmek son derece büyük hata olur.”[1]

Türk Toplumunu Ümmetlik ten Çıkarıp Millet Yapan Atatürk

Batılı bilim ve devlet adamlarının, yukarıda özetlediğim görüşleri Atatürk’ü nasıl anladığım ve yorumladığım konusunda ipuçları verebilir. Ben bu gün daha güncel bir konuyu gündeme getirmeye çalışacağım. Şöyle bir görüş, bugünlerde ısrarla vurgulanıyor: Atatürk ve Atatürkçüler, Jakoben bir anlayışla devleti ön plana çıkardılar. Birey, ikinci plana itildi. Halbuki gerçek demokrasilerde birey herşeyden önemlidir. Devletin öncelikli görevi, bireyin hak ve özgürlüklerini korumaktır. Günümüzde Atatürkçüler, sınırlı ve Jakoben özgürlük anlayışlarıyla, hem ülkemizdeki çağdaş demokratik yaşamın sürdürülmesinde ve hem de AB’ye girişimizde en büyük engeli oluşturuyorlar. Bu görüşün sahipleri, Atatürk’ü ve eserini en az anlayan kişilerdir. Aslında onlar cumhuriyetin kazanımlarını yok etmek istiyorlar. Türk toplumunu ümmet toplumu olmaktan çıkarıp “ulus” yapan; vatandaşlarımızı “kul” olmaktan çıkarıp, çağdaş bireyler yapmaya çalışan Atatürk ve Atatürkçülerdir. Nüfusumuzun çoğunluğunu oluşturan “Türkler” bile, kendi yurtlarında, yöneticilerce daimi olarak aşağılanıp ezilmekten, Atatürk ilkelerine dayanan cumhuriyet idaresi sayesinde kurtarabilmişlerdir. 

Cumhuriyet Öncesi Türk Kadını

Atatürk’ün daha iyi anlaşılmasında çok büyük önem taşıdığı için bu hususları açıklığa kavuşturmaya çalışacağım. Nüfusumuzun yarısını oluşturan kadınlarımız, cumhuriyet idaresinden önce bir gün bile saygın bireyler olabilmişler miydi acaba?

Falih Rıfkı Atay, cumhuriyetten önceki dönemin Osmanlı kadınını şöyle anlatıyor: “Osmanlı toplumunda kadın taassuba karşı devletin başlıca tavizi idi. Taassup için ahlak, ırz; ırz da bilhassa kadın demekti. İstanbul’da kadınların ırzından yalnız kocaları, ana babaları sorumlu değil idiler. Bütün mahalle halkı, aile halkını kontrol ederdi... Sokakta herkes kadın kıyafetine karışmak hakkını kendinde görürdü. Yüzler, kollar, bacaklar iyice kapanmalı, çarşaflar vücut biçimini hiç sezdirmemeli, peçeler bir süs değil tam bir örtü olmalı idi... Harp, pahalılık gibi hadiseler olduğu veya idare aleyhine dedikodular arttığı vakit, hemen kadın kılığı günün meselesi haline gelirdi. Kadın erkekle bir arabaya binemezdi. Vapurlarda, tramvaylarda, muhallebici dükkanlarında kadın yerleri perde veya kafesle erkek yerinden ayrılmıştı. Gezinti, mesire yerlerine kadar her yerde harem kısmı vardı... 1908 Meşrutiyet’inden sonra dahi, mesela kız mekteplerinde edebiyat hocası harem ağası idi... Birinci Dünya Harbi bozgunu üzerine Enver Paşa, halk arasındaki dedikoduları durdurmak için kadın tavizine girişti. Çarşafların ayakların hangi noktasına kadar ineceğini tesbit etmek üzere bir komisyon bile kurulmuştu. Bir gün bir polis müdürü Ada otellerinden birinde bir karı kocanın beraber oturduklarını duyunca, bizzat otele giderek kadını sokağa atmıştı... Mütareke gazeteleri okununca, Osmanlı Saltanatı’nın sanki kadınlar yüzünden batmış olduğunu zannedersiniz. Mondros’ta teslim olmuşuz; kadına hücum, düşman donanmaları İstanbul Limanı’na demirlemişler; kadına hücum, hazine dar, o ay maaş çıkmamış, kadına hücum.”[2]

Necip Mirkelamoğlu, geçen yılın Eylül ayında, her Türk aydınının okuması gerektiğine inandığım “Atatürkçü Düşünce ve Uygulamada Din ve Laiklik” adlı muhteşem eserini yayınladı. Bu eserde; Falih Rıfkı Atay’ın yazdıkları şöyle değerlendiriliyor:

“İşte Mustafa Kemal, şeriatın bu, Osmanlı kadınını, laik cumhuriyetin Türk kadını haline getirerek, onu erkekle eşit haklara kavuşturarak ikinci sınıf bir mahluk, nefis körelten bir esire olmaktan çıkarıp, toplumun hür, aydın, aktif, onurlu bir üyesi yapacaktı. Kolağası rütbesindeki ilk gerçek çağlarından itbaren, bu inancı bir iman halinde ruhunda saklayıp, dimağında yaşattığı zaten bilinmektedir. 1925 yılında, geleceği müjdeleyen bir konuşmasında bu hususta şunları söylemişti:

“Bir sosyal toplum, bir millet, erkek ve kadın denilen iki cins insandan oluşmuştur. Kabil midir ki, bir kitlenin bir parçasını ileri götürelim, diğerini müsamaha edelim de kitlenin bütünü ilerleyebilsin? Mümkün müdür ki, bir toplumun yarısı topraklara zincirli kaldıkça, diğer kısmı semalara yükselebilsin?

1923 yılı Nisan’ında yapılacak seçimlere hazırlık olarak, kaç kişilik nüfusa bir milletvekili düşecek hesabı yapılırken, nüfus belirlemesi yapılmış, fakat Osmanlı’dan intikal eden, kadınları insan adletmeyen zihniyet, bu sayımda kadınları hiç sayarak nüfus tesbitine almamıştır. Mustafa Kemal, toplumdaki statüsü bu durumda olan kadının ayaklarındaki zinciri kırmış: “Hususi Hukuk” alanında, Medeni Kanunla; “Kamu Hukuku” bakımından da 1930’da Belediye Meclislerine, 1934’te ise TBMM’ne seçme seçilme haklarını veren yasal ve anayasal hükümlerle ona laik cumhuriyetin şerefli vatandaşı olmanın onur ve gururunu kazandırmıştır.”[3]

Osmanlı’da Aşağılanan Türk Milleti

Necip Mirkelamoğlu aynı adlı eserinde, Türkler’in durumunu şöyle açıklığa kavuşturuyor:“Fuat Köprülü konferanslarında ve kitabında tarihi bir realite olarak, bir Osmanlı İmparatorluğu bulunmakla beraber, bir Osmanlı ırkı, hatta bir Osmanlı kavminin mevcut olmadığını, Osmanlı kelimesininin etnik değil, politik bir terim olduğunu, Anadolu’ya müslüman olarak Selçuklularla beraber ve onların bir parçası olarak geldiğini, din değişimi şekliyle müslüman olan Hıristiyanlar’ın abartılacak bir sayıda olmadıklarını, Osmanlı halkının Selçuklular gibi Asya’dan Oğuz boyundan kopup gelen bir Türk kitlesi olduğunu bilgi, belge ve delilleriyle ortaya koymuş bulunmaktadır.

Bizim de katıldığımız gerçek şudur: Osmanlı Devleti’ni kuran, başlangıcından sonuna kadar her türlü zahmetini, eziyetini çekip, uğrunda can verip kan akıtarak, her türlü maddi ve manevi fedakarlıklarla asırlarca onu omuzlarında taşıyan, zaferlerin gerçek sahibi, yenilgili ve hicranlı günlerin masum ve mazlum tebaası öz be öz Türk halkıdır. Ne var ki, aynı sözleri padişahların büyük çoğunluğunun, sadrazamların, vezir, ümera ve ulemanın, saray ve enderun aristokrasisinin, kapıkulu taifesinin pek büyük çoğunlukları için söylememiz mümkün değldir. Bu tanıma giren zümrede hiçbir gün ve zaman Türklük ruhu ve mensubiyet duygusu belirmemiş, ifade olunmamıştır. Özellikle Fatih’ten sonra ben Türk’üm diyen bir padişah sesi duyulmamıştır. Bu aristokrat zümre Türk halkını yalnız can, kan ve mal vergileri için hatırlamışlar, onun dışında Türk olmayı bir hakaret, aşağılama ve utanç vesilesi saymışlardır. Osmanlı idaresinde Türk halkı, bir millet ruhu ve şuuru ile beslenmemiş, Araplar’ın imtiyazlı bulunduğu bir ümmet kişisizliğine eriyip gitmiştir.”[4]

“Yavuz Sultan Selim’in Halifeliği devraldığı 1517’den itibaren Araplar, Osmanlı hayatı boyunca Arapların bu üstün ve gözde durumları devam etmiştir. Abdülhamit, geleneksel Osmanlı zihniyet ve siyasetini daha da belirgin bir hale getirerek, Araplara son derece yakınlık gösteren ve güven duyan bir tutum göstermiştir. Sadaret makamına getirdiği Tunuslu Hayrettin Paşa Arap olmamakla beraber, Arap kültürüyle yetiştiği için Türkçe bilmezdi. Saraydan kendisine yazılan yazılar Arapça yazılır, Türkçe’ye tercüme edilirdi. Devletin resmi dilinin bile Arapça’ya çevrilmesi düşünülmüş, mukavemet görülünce vazgeçilmişti. Devlet yıllıklarında İmparatorluğun vilayetlerinin sıralanmasında Edirne ilinden başlanılmakta iken, Abdülhamit, Hicaz vilayetini başa geçirmiş, arkasından bütün Arap vilayetleri sayıldıktan sonra diğerine geçilmişti. Arap vilayetleri, birinci sınıf vilayetler sayılmış, bunların valilerine diğerlerinden farklı ve daha fazla maaş verilmiştir.”[5]

Kadın Sultanlar Bile Türk Değil

Bu konuda Hüsnü Merdanoğlu’nun, “Atatürkçü Düşüncenin Evrenselliği” adlı eserinde yazdıkları çok ilginç:

“Bütün kadın sultanlar, bütün padişah anaları, hep yabancı ırklardan alınan köle kadınlardan geldiler. Hanedanda bu kan yabancılığı Osmanlı İmparatorluğu’nun son padişahına kadar devam etti. Henüz kuruluş dönemi olan 1466 yılında yapılan bir derlemede, ‘Türk iti şehre gelince farisice ürür.’ denilmektedir.”[6]

Yine bir Osmanlı şairi olan Nef’i ise “Tanrı, Türk’e irfan çeşmesini yasaklamıştır.” demiştir.

Divan-ı Hümayun yazarlarından Hafız Ahmet Çelebi 1499 yılında yazdığı şiirinde; “Baban da olsa Türk’ü öldür” nakaratını kullanmakta, üstelik bu sözün Hz. Muhammet’e ait olduğunu vurgulamaktadır. Sadece bir kıtasını yineleyelim:

Sakın Türk’ü insan sanma,
Bin an bile olsa Türk’le birlikte olma,
Türk eline şeker alsa o şeker zehir olur.
Türk’ün başını kesenken sakın gam yeme,
Baban da olsa Türk’ü öldür.

Fatih Sultan Mehmet bile, Otlukbeli Savaşı’ndan dönerken, elinde bıçak olan birisine ne yaptığını sorduğunda öldürülen Türkmenler’in kulaklarını keserek küpelerini topladığını öğrenmiş ve işine devam et demiştir. 

Kuyucu Murat Paşa:“ Vurun Şu Pis Türk’ün Başini ”
Hırvat kökenli Sadrazam Kuyucu Murat Paşa döneminde, 155 bin insan doğranmış ya da diri diri kuyulara doldurulmuştur. Aman dileyen insanlara Kuyucu Murat Paşa’nın yanıtı; “Vurun şu pis Türk’ün başını” olmuştur. Cellatların bile öldürmeye kıyamadığı çocuğu atından inerek öldüren Kuyucu Murat, Osmanlı’nın yetkilisi, öldürülen çocuk da Anadolu’nun evladı Türk’tür. Osmanlı tarihçisi Naima “Tarih”inde Türkler için; “nadan” yani kaba Türk, idraksiz Türk, hilekâr Türk ifadesini kullanmaktadır.

1912 yılnda Sebiürreşat Dergisinde çıkan bir yazıda “Türk” kelimesinin kullanılması, dinsizlik, kafirlik sayılıyordu. “Türk Hükümeti”, “Türk Ordusu”, “Türk Ülkesi” deyimlerinin Osmanlı halkı üzerinde rahatsızlık yarattığı biliniyordu. 1913 tarihli “Mecmuai Ebuzziya” Dergisi’nin 94. sayısında: “Bizim Türklüğümüz sembolizmden başka birşey değildir. Bizler, yani Türkler müslümanlık içinde erimişizdir. Türk falan değil, sadece Müslümanız” denilmektedir. 

Üniversitede profesörlük de yapmış olan Ahmet Naim, 1913 yılında yazdığı “İslamda Davai Kavmiye” adlı kitabında, Türk’e karşı savaş açmış ve “Türk’ün geçmişini bilmesine ve öğrenmesine lüzum ve ihtiyaç yok, gerekli olan şeriatı öğrenmektir.” demiştir. 

1919-1920 yıllarında Şeyhülislamlık görevine getirilmiş ve padişahla birlikte ülkeden kaçmak zorunda kalmış olan Mustafa Sabri Efendi ise, Türk’e Türklük benliğini vermek isteyenlere “soysuzlar” yakıştırmasında bulunmuştur. İstanbul alındıktan sonra Osmanlı yönetiminde devletin en yüksek yargı yürütme organları Türk’e kapalı tutulmuş, devlet adamlarının yetiştirildiği Enderun Okulları’na Türkler alınmamışlardır.[7]

Türk, Kaba ve Yabani Demekti
İsterseniz biraz da görgü tanıklarından dinleyelim:

Falih Rıfkı Atay “ Batış Yılları ” adlı eserinde şunları yazıyor: 

“Kendime ilk defa ne zaman Türk dediğimi pek hatırlamıyorum. Bizim çocukluğumuzda Türk kaba ve yabani demekti. İslam Ümmetinden ve Osmanlı idik. İlmihallerde baş dersimiz; ‘din ile milliyetin bir olduğunu öğrenmekti.’ Vatan sözü yasaktı. Onu ben büyüyüp de Namık Kemal’i okuduğum günlerde kitapta gördüm. Kulağımla ancak Meşrutiyet’te duydum. Padişah kulları idik. Okul çıkışlarında sıraya girer, Padişahım çok yaşa diye bağırırdık. Beyoğlu’nda bir İstanbul’lu Türk yerliliğini kolayca hisseder. Dükkanlardan çoğu Türkçe’den başka dille konuşmayınca ancak tenezzül eder. Yan sokaklardan bazılarının adları Fransızca’dır ve Fransızca yazılmıştır. ‘Büyük Klüp’ün adı; Cerlced Orient’tir. Dili Fransızca’dır. Karşı Türkler’inde Türkçe konuştukları pek duyulmaz. Bu Tanzimat tipi Batılı ile, bugünkü Batılı Türk arasında hiçbir benzerlik aramayınız. O Türklüğünden utana, Türklüğünü saklayan bir alafrangadır. Bir göbek, çoğu iki, nihayet üç göbek öncesi Anadolu’nun bir kasaba veya köyünden çıkan bu Türkler, saraya yahut Bab-ı Ali’ye çıkınca ilk işleri soylarında, soyadlarında unutmak olur. Okullarda da Arab’a Arap, Arnavut’a Arnavut, Rum’a Rum fakat kendimize Osmanlı derdik.”

“Vallahi Türk Değilim”

Ziya Gökalp “ Türkçülüğün Esasları ” adlı eserinde şu bilgileri veriyor:

“Bu milletin yakın zamana kadar kendisine mahsus bir adı bile yoktu. Tanzimatçılar ona “Sen yalnız Osmanlısın. Sakın başka milletlere bakarak sen de milli bir ad isteme. Milli bir ad istediğin dakikada Osmanlı İmparatorluğu’nun yıkılmasına sebep olursun.” demişlerdi. Zavallı Türk vatanımı kaybederim korkusu ile, vallahi Türk değilim. Osmanlılık’tan başka hiçbir içtimai zümreye mensup değilim demeye mecbur edilmişti.”[8]

“Osmanlı İmparatorluğu genişledikçe, yüzlerce milletleri siyasi dairesine aldıkça idare edenlerle idare olunanlar iki ayrı sınıf haline giriyorlardı. İdare eden bütün kozmopolitler Osmanlı sınıfını, idare edilen Türkler de Türk sınıfını teşkil ediyorlardı. Bu iki sınıf birbirini sevmezdi. Osmanlı sınıfı kendini millet-i hakime (egemen ulus) suretinde görür, idare ettiği Türkler’e millet-i mahkure (aşağı ulus) nazarı ile bakardı. Osmanlı Türk’e daima ‘Eşek Türk’ derdi. Türkler arasında kızılbaşlılığın ortaya çıkışı bile bu ayrılıkla izah olunabilir. O tarihteki halk şeyhleri, Türkler’in o zamanki ezilmişliğini, vaktiyle Ehl-i Beyt’in uğramış olduğu ezilmişliğe benzetiyorlardı.”[9]

Şair Fuzuli, bir şiirinin son beytinde şöyle diyor:

Fuzuli, 
Gökten yere insen sana yer yok
Yürü var gel, ya Arap’tan ya Acem’den

“ Türk’den de Paşa Olur Mu? ”

Ahmet Vefik Paşa (1825-1891) Bursa valisi iken(1880) ilçeleri teftişe çıkar. 

Bursa o zaman İmparatorluğun türlü yörelerinden gelmiş olan göçmenlerin iskan edildiği bir bölgedir. Paşa uğradığı bir ilçede, sohbet ederken etnik kökenlerini soruyor, aldığı cevaplar, konuştuklarının Çerkez, Arnavut, Boşnak, Gürcü vb. olduklarını gösteriyor. Sorduğu soruya utanarak, cevap vermek istemeyen bir ihtiyara, üsteleyerek, hangi milletten olduğunu ısrarla söyletmek isteyince, o bir kabahat ifşa edermiş gibi ürkek, titrek bir sesle “Ben Türk’üm efendim” diyor. bunun üzerine Paşa, ‘Niçin sıkılıyor, saklıyorsun? Türk olmak kabahat mi? Bak ben de Türk’üm’ diyor. O titrek ihtiyar birden canlanarak, ‘Sahi sen de Türk müsün? Demek Türk’ten Paşa da oluyormuş ha diye sevinçle karışık hayret ifade edince, Vefik Paşa “Paşa da kim oluyormuş, padişah da Türk, Padişah” diye haykırıyor. Sonra, İmparatorluğun iki dertli ihtiyarı sakallarını ıslatan yaşlar birbirine karışarak, sarılıp, Türk’ün hazin kaderi için ağlaşıyorlar.[10]

Türklere Avrupa’da  “Şempanze” Deniyordu
Birinci Dünya Savaşı sonrası, bir avuç kişi yurt dışında özgürlük arıyorlardı. Onlardan birisi Yakup Kadri Karaosmanoğlu, o günlerin koşullarını, şu duygusal satırlarla günümüze aktarmaktadırlar. 

“Bir Mayıs sonu, ya da bir Haziran başı idi. Bağımsız fakat bütün kalbiyle ittifak devletlerinin zaferini kutlayan bir Avrupa şehrinde başım eğik, gözlerim yaşlı dolaşıyordum. Yüreğim bir derin uçurum, kafam bir cehennemdir. Gün geçmiyor ki, bir mağazada, bir lokantada Türk olduğum anlaşılınca acı bir alay edilme veya ağır bir hakaretle karşılaşmayayım. Lakabımız; ‘Makak’tı (Bir çeşit şempanze maymunu türü). Gönül verdiğimiz genç kızlar Türklüğümüzü sezince bizden iğrenip kaçıyordu. İşte o şehrin bu cehennem atmosferi içinde, bir gün yılgın ve çekingen dolaşırken, gözlerim ansızın bir gazete satıcısının sergisinde, bir sürü gazete adı ve başlıkları arasında, iri harflerle dizilmiş şu satırlara ilişiverdi:

Bir Türk generali itilaf kuvvetlerine karşı yeniden harbe hazırlanıyor.” Titreyerek gazeteyi aldım. Yürekten okuyorum; ‘Mustafa Kemal Paşa isminde bir Türk generali’”[11]

Atatürk Türklük Şuuruna Nasıl Erdi

Atatürk bir hatırasını şöyle anlatıyor: 

“Şair Mehmet Emin Yurdakul’un ilk defa Manastır Askeri İdadisi’nde “Ben Türküm. Dinim, cinsim uludur” mısrai ile başlayan manzumesinde, bana ilk gençliğimin gururunu tattıran, ilk manayı bulmuştum. Fakat ben asıl, orduya ilk katıldığım günlerde bir Arap binbaşının “Kavm-i Necip evladına sen nasıl kötü muamele yaparsın” diye tokatladığı bir Anadolu çocuğunun iki damla göz yaşlarıda Türklük şuuruna erdim. Onda gördüm ve kuvvetle duydum. Ondan sonra Türklük benim esen kaynağım, er derin övünç menbaımoldu. Benim hayatta yegane fahrim, servetim, Türklükten başka birşey değildir.”[12]

“ Türkler Avrupa’nın Gecikmiş Milleti ”

Deutsche Welle (Almanya’nın Sesi) Radyosu’nda müdürlük yapan; Dietrich Schlegel şöyle diyor:

“Atatürk’ün temel ilkelerinden biri de Türkler’e kendi kimliklerini vermekti. Bu Türkler’e Osmanlı veya değişik etnik gruplardan oluşmuş herhangi bir insan yığını olmadıklarını, aksine Türk kimliği taşıdıklarını ve Türk olduklarını telkin etmeyi amaçlıyordu. Atatürk Türkler’in nereden geldikleri konusunda, belki de biraz katı olan, birtakım fikirler geliştirmişti. Fakat burada da Almanlar’la bir karşılaştırmada bulunmak istiyorum. Bir Alman kültür sosyoloğu ve filozofu, 1920’li yıllarda ‘Gecikmiş Millet’ adlı bir kitap yazmıştı. Bu kitabın adına dayanarak, Türkler’i birçok kez, ‘Avrupa’nın en gecikmiş milleti’ olarak nitelendirdi. Osmanlı İmparatorluğu egemenliği altında yaşamış olan Yunan, Romen ve Bulgar milletleri eşit haklara sahip olma süreçlerini ve yeniden milli doğuşlarını 19. yüzyıldan, 20. yüzyılın başına kadar tamamlamışlardı. Fakat Türkler, ancak Birinci Dünya Savaşı sırasında ve sonrasında ‘Türk’ kimliklerine kavuşmuşlardır. 

Geçmiş yüzyılda Jön Türkler’in kendilerine bilinçli olarak Türk demelerinden önce, Türk benlik duygusu yoktu. Atatürk Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra, kendi topraklarında geri kalan insanlara ‘Türk’ demeyi amaçlamıştı. Benim anlayışıma göre, Atatürk bunu etnik anlamda söylemiştir. Çünkü O, Türkiye’de pek çok etnik grubun yaşadığını biliyordu. Atatürk, bu konuyu ‘yurttaş’ kavramı olarak ele aldı. Sanırım Atatürk’ün temel fikri, yurttaş ve ulusal yurttaş kavramlarını birleştirmekti. Bu Türkler’de derin izler bırakmıştır. Avrupa’da, Türkler kadar büyük milli gururları olan çok az sayıda millet tanıyorum.”[13]

Alfons De Lamartine’nin “Osmanlı Tarihi”ni Türkçe’ye çeviren “Editörler Grubu”nun konu ile ilgili düşüncelerine değinelim: 

“Bütün imparatorluklarda bir egemen millet vardır. O tarihlerde Avusturya İmparatorluğu’nda Alman Milleti, Rusya’da Doğu Slav ırkı, İngiltere Topluluğu’nda İngiliz Milleti ve hatta ABD’de de Anglo-Sakson unsuru egemen durumdaydı. İşte bütün bu devletlerin varlıkları ve güçleri bu egemen milletlerin önderliğinde gelişip sürdü... Üç kıtaya yayılan bir imparatorlukta egemen bir ırktan güç alınmaması topluluklar arasında disiplinden eser bırakmadığı gibi, dayanışma mevhumunu da yok etmişti. Böylece devletin yapısı demokrasiye hazırlıklı olmadığı için, büyüklü küçüklü politik depremlere karşı direnemezdi.” [14]

Atatürk’ü Anlamak Yetmez

Yazıma İlhan Selçuk’un 27.10.1998 tarihli Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlanan “Gel de şaşma” başlıklı makalesiyle son vermek istiyorum:

“Yıl 1920 Arap İngiliz’le birleşmiş Ermeni Rus’la birleşmiş Doğu Anadolu’yu kana boyamış,
Rum, Yunan’la, Yunan İngiliz’le birleşmiş Batı Anadolu’yu ele geçirmiş...
Ülkenin mahvolmadık, yıkılmadık, yanmadık, kan dökülmedik, kül olmadık hiçbir yeri kalmamış...
Kalan ne?
Elde avuçta İstanbul, İzmir bile yok
Anadolu’nun 6-7 milyon nüfuslu en yoksul bölümüyle %95’i okuma yazma bilmez, yorgun, yoksul, bitkin, ezik bir halk...
Nasıl kurtulmuşuz?
Şaşıp kalıyorum...
Yunan’ı nasıl denize döküp, hizaya getirmişiz, İngiliz’i İstanbul’dan nasıl çıkarmışız, dünyanın süper güçleriyle nasıl masaya oturmuşuz?...
İnanılır gibi değil...

Sakın rüya olmasın?...

Yıl 1923...
Anadolu’da 10-11 milyon savaş artığı insan yaşıyor, hastalıklı, aç bilaç, parasız.
%95’i elifi görse mertek sanacak kadar alfabesiz.

Ne yapacaksın?
Demokrasi yap!
Nasıl yapacaksın?

Yeni bir binyıla girerken Nurcu tarikatının ardına bu kadar adam takılmışken, 1923’ün yanmış, yıkılmış Anadolu’sunda nasıl demokrasi yapacaksın? ... Komşunun komşuyu boğazladığı iç savaşlardan, Anadolu’yu mezbahaya döndüren dış savaşlardan yeni çıkmışsın. Fabrikan yok, işçin yok, doktorun yok, uzmanın yok, tüccarın yok, öğretmenin yok, mimarın yok, suyun yok, yolun yok, barajın yok, elektiriğin yok, kadınların çarşafla, çuvala giriyor, erkeğin dört kart karı alıyor, yurttaşlık yasası yok, üniversiten yok, banka yok, burjuva yok, proleterya yok, ihracatçı yok, ithalatçı yok, sermayen yok...

Kalkın bakalım...
Nasıl kalkınacaksın?...

Sermayesiz ekonomik kalkınmanın, yumurtasız omletten ne farkı var?...
Mustafa Kemal kuşağı ne yapmış?
Yöneticiler devletçiliğe neden ve nasıl sarılmış?
Türkler bankacılığı nasıl öğrenmiş? Merkez Bankası 1930’a değin neden açılmamış?

Özel sektör nasıl oluşturulmuş?
Yeni devlet nasıl kurulmuş?...

Çağdaş öğretime nasıl geçilmiş?... 1920’de, 10-11 milyon nüfusun %95’i alfabesizken, savaş artığı bir toplumla okuma yazma seferberliği nasıl açılmış?
Kitaplıklarında kitap yokken, ulusal kütüphane nasıl kurulmuş?
Okullarda tarih kitabı bile yokken, tarih nasıl yazılmış?
Yok olmanın kuyusundan çıkıp, var olmanın doruğuna nasıl tırmanılmış?...
Yunan’lı ile dostluk nasıl yapıldı?...
Avrupa’da saygınlık nasıl kazanılmış?...

Şaşıp kalıyorum...

Yeni bir binyıla girerken 65 milyonluk Türkiye’nin haline bakıyorum. 
Hiçbir şeyimiz yokken neler yapmışız; her şeyimiz varken neler yapmıyoruz?
Bir de bu ortamda Mustafa Kemal’e saldıranlara bakıyorum.”

Siz de bakın. Atatürk’ü anlamak yetmez. Cumhuriyetimize saldıranların ne yapmak istediklerini anlayamazsak, cumhuriyetimizi koruyamayız. 

DİPNOTLAR

1. Kışlalı, Mehmet Ali, “ABD ve Kemalizm” 22 Eylül 2000, Radikal Gazetesi

2. ATAY Falih Rıfkı, Çankaya Mustafa Kemal'in Çankaya'sı, Bateş Bayilik Teşkilatı AŞ, 1998, sf. 409 

3. MİRKELAMOĞLU Necip, Atatürkçü Düşünce ve Uygulamada Din ve Laiklik, ÇEV Yayınları, 1999 

4. age sf. 163-164 

5. age sf. 349-350 

6. MERDANOĞLU Hüsnü, Atatürkçü Düşüncenin Evrenselliği 

7. MERDANOĞLU Hüsnü, Atatürkçü Düşüncenin Evrenselliği sf. 137 

8. GÖKALP Ziya, Türkçülüğün Esasları, Toker Yayınları, 1999, sf. 34 

9. age sf. 49 

10. Türk ve Türklük, Türk Standartları Enstitüsü, sf. 238; MİRKELAMOĞLU Necip, age, sf. 97 

11. Karaosmanoğlu Yakup Kadri, Atatürk, İletişim Yayınevi; 1991, sf. 24 

12. Türk ve Türklük, Türk Standartları Enstitüsü, sf. 19 

13. OZANKAYA Özer, Dünya Düşünürleri Gözüyle Atatürk ve Cumhuriyeti, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2000, sf. 87 

14. De LAMARTINE Alfons, Osmanlı Tarihi Cilt 2, Sabah Yayınları, sf. 1028 

http://www.turksolu.com.tr/ileri/03/savas3.htm

..