COVID-19 SONRASI ULUS AŞIRI AKTÖRLER VE SALGINLAR.,

COVID-19 SONRASI  ULUS AŞIRI AKTÖRLER VE SALGINLAR.,

COVID-19 SONRASI  ULUS AŞIRI AKTÖRLER VE SALGINLAR: DİASPORALAR ÖRNEĞİ VE COVID-19 HASTALIĞI 

Dr. Gallia LINDENSTRAUSS
Ulusal Güvenlik Çalışmaları Enstitüsü Kıdemli Araştırmacısı, İsrail 

SAM Yayınları 
ANTALYA DiPLOMASi FORUMU
COVID-19 Sonrası Dünya: İşbirliği mi Rekabet mi? 

 Diyaspora, Küreselleşme, İşçi Dövizleri, Ulus Aşırı Aktörler,Salgınlar, Diasporalar,Örneği, COVID-19 Hastalığı, 

Uluslararası sistemde yeni bir olgu olmayan diasporalar gibi ulus aşırı aktörlerin önemi 21. yüzyılda artmıştır. 
Küreselleşme dünya çapında diaspora toplumlarının sayısının artmasına ve kaynak ülkelerle temaslarının her zamankinden daha kolay olmasına katkıda bulunmuştur. 
Diasporaların varlığı kaynak ülkelerdeki uzun süreli çatışmalar ve barış girişimleri gibi konularla da bağlantılıdır.1 

Birçok kaynak ülke son yıllarda kendi diaspora toplumlarıyla ilişkilerini geliştirmekte yarar görmüştür.2 

COVID-19’un küreselleşmenin bazı süreçlerini yavaşlatması ve tersine çevirecek olması muhtemelen birçok diaspora toplumunu da etkileyecektir. İlave olarak, salgının ekonomik ve siyasi yansımaları hem kaynak ülkeleri hem de birçok diaspora toplumuna ev sahipliği yapan devletleri etkileyecektir. 

COVID-19 salgını bazı diaspora toplumlarına ev sahibi ülkenin genel nüfusundaki büyüklükleriyle orantısız bir şekilde zarar vermiştir. Fransa ve New York’taki Yahudi diasporaları ile Birleşik Krallık’taki Kıbrıs Rum diasporası bunlara örnektir.3   

Etno-ulusal kimliğin korunmasına yardımcı olan diaspora kurumları bazı toplumlar için bir bulaşma yerine dönüşerek geçici bir tehlike kaynağı haline gelmiştir. Birçok diaspora üyesinin sosyal çevresinin ev sahibi ülkenin diğer vatandaşlarından daha geniş olması sosyal mesafe tedbirleri alınana kadar onları daha büyük bir tehlikeye sokmaktadır. 

Salgının ekonomik yansımalarının bir sonucu olarak diaspora toplumlarının birçok üyesi geçim kaynaklarını kaybetti ve kaynak ülkelerinde yaşayan akrabalarına döviz gönderemez hale geldiler. Bu sadece kişileri ve ailelerini ilgilendiren bir sorun değildir. Bazı zayıf devletlerin ekonomileri kısmen sözkonusu işçi dövizlerine bağımlıdır. Diasporadan gelen paralar bazı devletler için önemli bir döviz kaynağıdır. Bazı diaspora üyelerinin (özellikle yeni göçmenler) uzaktan 
gerçekleştirilemeyen yüksek riskli işlerde çalışmalarından dolayı hastalığa yakalanma riskleri daha yüksektir. COVID-19 salgını yine bazı diaspora üyelerinin kaynak ülkelerindeki akrabalarına para göndermeye devam edebilmek için çalışırken ödedikleri ve ödemeye devam ettikleri kişisel bedeli ve tehlikeyi ortaya koymaktadır. Singapur gibi ülkelerdeki yabancı işçilerin yaşadıkları yerlerde görülen COVID-19 salgınları bu tür tehlikeleri gözler önüne sermektedir.4 

Savaşlar veya doğal afetler gibi ihtiyaç zamanlarında bazı diasporalar para veya tıbbi ekipman göndererek kaynak ülkelerine yardımcı olmaya çalışmışlardır.5 

Türkiye ve İsrail gibi bazı kaynak ülkeler soydaşlarının salgın sırasında ülkelerine 
dönmelerine yardımcı olmak için çaba sarf ederken, Romanya gibi bazı devletler kaynak ülkedeki vatandaşları tehlikeye atmamaları için yurtdışında yaşayan vatandaşlarına yerlerinde kalmaları konusunda uyarmıştır.6 

Bir sonuca varmak için henüz erken olsa da, salgının diasporanın güçlü ve kaynak ülkenin zayıf olduğu durumlarda bazı diaspora toplulukları ile kaynak ülkeleri arasındaki dengeyi değiştirmiş olması mümkündür.7 

Pandemi sırasında bazı diaspora topluluklarının maruz kaldığı orantısız darbe ve ulus devletin gösterdiği direnç bu dengeyi etkilemiş olabilir. 

Diasporalar, ulus aşırı aktörler olarak kaynak ülkelerindeki akrabaları ve arkadaşlarıyla bağlantılarını sürdürmek için dijital araçları kullanmaya nispeten daha alışıktır. COVID-19 salgını dijital araçların kullanımını artırmıştır. Cenaze ve taziyelerin canlı yayınlanması gibi daha önce pek yaygın olmayan uygulamalar ve normal koşullarda bir araya gelme olasılığı düşük olan insanları dünya çapında yakınlaştıran kutlamalar muhtemelen ortadan kalkmayacaktır. 

Dijital araçların kullanımındaki artış, eğitim ve ilişki geliştirme amacıyla yurtdışına seyahat etme ihtiyacının azalmasına neden olabilir. Böylece bazı ülkelerde “beyin göçü” gibi sorunların azaltılmasına yardımcı olabilir. 

Dijital araçlar yaygın olarak kullanılmasına rağmen, kaynak ülkelere yapılan ziyaretler birçok diaspora üyesi için yaygın bir alışkanlıktır. Birçok diaspora üyesi tarafından özellikle ailevi meseleler için istedikleri zaman kaynak ülkelere 
gidip gelebilecekleri varsayılmaktaydı. COVID-19 salgınıyla getirilen seyahat kısıtlamaları bu varsayımın sorgulanmasına yol açmıştır. Buna ek olarak, havayolu seyahati devam edecek olsa bile çok daha pahalılaşacaktır. 

COVID-19 salgını kısa vadede hem kaynak ülkelerde hem de diasporada yaşayanların bulundukları yerde kalıp kalmama konusundaki kararlarını değiştirmiştir. Uzun vadede insanlar yaşam koşullarını iyileştirmek için seyahat etmekten vazgeçmeyecek olsalar da bir-iki yıllık bir süre için planlarını değiştirmiş olmaları özellikle küçük diaspora topluluklarının geleceği konusunda önemli bir etkiye sahip olabilir. Salgından diğerlerine göre daha sert etkilenecek olan ülkeler yabancıların ülkelerine göç etmelerine daha fazla kısıtlamalar getirmesi bazı diaspora topluluklarının gelişmesini etkileyecektir. COVID-19 ve ekonomik etkileri yabancı düşmanlığını artırmıştır. Bazı insanların yabancılar yönelik düşmanca fikirlerini dile getirmekten çekinmemeleri bazı diaspora toplulukları arasında endişeye neden olmaktadır. Göçü düşünen insanlar halihazırda bir diaspora mevcudiyetinin olduğu yere gitme eğilimindedir. 

Büyük şehirler barındırdıkları ekonomik olanaklar nedeniyle yeni göçmenler için caziptir. COVID-19’un birçok yerde şehirlerin gelişiminde değişikliklere neden olması ve bu açıdan da diasporaları etkilemesi beklenmektedir. 

Diasporalar karmaşık uluslararası sistemdeki aktörlerden sadece bir tanesidir. Değişik diasporalar arasında ve diasporaların kendi bünyeleri içinde de önemli farklılıklar vardır. COVID-19’un böyle bir aktör üzerindeki etkilerini takip etmek, uluslararası sistemde meydana gelen ve salgın nedeniyle devam edecek bazı değişikliklerin değerlendirilmesine yardımcı olabilir. 

Henüz göç etmişler tarafından oluşturulan yeni diasporalar kötü yaşam koşulları 
nedeniyle daha savunmasız olabilirler. Yerleşik diasporalar ise sahip olduklarını yaşlıların birçoğunun olası kaybı nedeniyle olumsuz etkilenecektir. Topluluk bilinci, günümüzde daha çok sanal bağlantılara dönüşmüş olsa da, diaspora üyeleri nin mevcut zorlukların üstesinden gelmeleri için bir direnç kaynağı olacaktır. 

DİPNOTLAR 

1. Gabriel Sheffe, Diaspora Politics: At Home Abroad, Cambridge: Cambridge 
University Press, 2003, s. 215-8. 
2. Yaşar Aydın, “The New Turkish Diaspora Policy,” SWP Research Paper, 
2014,https://www.swp-berlin.org/en/publication/the-new-turkishdiaspora-
policy/ 
3. Uriel Heilman, “From New York to Milan, how the Coronavirus is Hitting 
Jewish Communities Worldwide,” Times of Israel, 2020, https://www. 
timesofisrael.com/from-new-york-to-milan-how-coronavirus-is-hittingjewish-
communities-worldwide/; Cnaan Liphshiz, “At least 1,300 French 
Jews have Died of Covid-19,” Jerusalem Post, 2020, https://www.jpost. 
com/diaspora/at-least-1300-french-jews-have-died-of-covid-19-627430; 
Annosh Chakelian, “A Cypriot Tragedy: How Diaspora Deaths Expose 
Britain’s Failings to the World,” 2020, https://www.newstatesman.com/ 
science-tech/coronavirus/2020/05/cypriot-tragedy-how-diaspora-deathsexpose-
britain-s-failings-world 
4. Hillary Leung, “Why Singapore, Once a Model for Coronavirus Response, 
Lost Control of Its Outbreak,” Time, 2020, https://time.com/5824039/ 
singapore-outbreak-migrant-workers/ 
5. IOM, “COVID-19 Analytical Snapshot #31: Diaspora Engagement,” 2020, 
https://www.iom.int/sites/default/files/documents/covid-19_analytical_ 
snapshot_31_-_diaspora_engagement.pdf 
6. Gizem Kolbaşı Muyan, “Closer Transnational Ties During Pandemic: 
Turkey’s Diaspora Engagement Policy,” Daily Sabah, 2020, https:// 
www.dailysabah.com/opinion/op-ed/closer-transnational-ties-duringpandemic-
turkeys-diaspora-engagement-policy; Michal Raz-Chaimovich, 
“El Al is Operating Special Flights to bring Israelis Home from Miami, 
London and Paris,” Globes, 2020, https://en.globes.co.il/en/article-el-al-tooperate-
three-rescue-flights-this-week-1001326652 
7. Tracy Frydberg, “Coronavirus Flipped the Power Dynamics between Israel 
and the Diaspora,” Forward, 2020, https://forward.com/opinion/445036/ 
coronavirus-flipped-the-power-dynamics-between-israel-and-thediaspora/ 

***