28 ŞUBAT 1997 ASKERİ DARBESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNE ETKİLERİ., BÖLÜM 48

28 ŞUBAT 1997 ASKERİ DARBESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNE ETKİLERİ., BÖLÜM 48

Cumhuriyet Tarihi, Demokrasi, Darbe, Post Modern Darbe, Eğitim, 28 Şubat 1997 Askeri Darbesi,İsmail GÜLMEZ, Yrd. Doç. Dr. Yavuz ÖZDEMİR,
Aczimendi, Fadime Şahin, Fadıl Akgündüz , Hüsamettin Cindoruk, Mesut Yılmaz, Tevhid-i Tedrisat Kanunu,Zaviye ve Medreseler, İmamhatip Liseleri,

Türkiye'de darbe kültürünün sona erdirilmesi amacıyla Milli Eğitim Bakanlığı ve 
Yükseköğretim Kurulu Başkanlığınca okullarda ve üniversitelerle, askeri okullarda, 
sivil ve demokratik bir anlayışın geliştirilmesi için kişi hak ve hürriyetleri, demokrasi ve insan hakları kavramlarının geniş şekilde işlenmesi hususunda Milli Eğitim müfredatında gerekli değişikliklerin yapılması, mevcut ders kitaplarında yer alan metinlerin demokrasi ve insan hakları açısından yeni baştan gözden geçirilmesi, darbeci zihniyetin izlerini taşıyan unsurların tamamen çıkarılması için bir çalışma başlatılması gerekmektedir. Geleceğimizin teminatı olan gençlerimizin, üniversitelerde, demokratik, çağdaş, özgürlükçü bir anlayışla yetiştirilmesi için Yükseköğretim Kurulu Başkanlığının günün şartlarına uygun şekilde yeniden yapılandırılmasıyla ilgili çalışmalara destek verilmesi ve bununla ilgili çalışmaların yapılması gerekmektedir (Komisyon, 2012, 514-516). 
 

KAYNAKÇA 

Kitaplar: 
Ahmad, F.(1996). Demokrasi sürecinde türkiye (1945-1980). İstanbul: Hil Yayıncılık. 
Ahmad, F.(2007). Modern türkiye’nin oluşumu. İstanbul: Kaynak Yayınları. 
Akel, A. (1999). Erbakan ve generaller. (1.Basım). İstanbul: Şura Yayınları. 
Akgün, B. (2007). Türkiye'de partiler sistemi ve siyasal güven. Ankara: Nobel Yayınları. 
Akgün, S. (1983). “Tevhid-i tedrisat”,cumhuriyet döneminde eğitim. İstanbul. 
Akın, K. (2000). Milli nizam’dan 28 şubat’a olay adam Erbakan. İstanbul: Birey Yayıncılık. İstanbul 
Akpınar, H. (2006). 28 Şubat post modern darbenin öyküsü. İstanbul: Birharf Yayınları. 
Akpınar, H.(2001). 28 Şubat post modern darbenin öyküsü. (1. Baskı). Ankara: Ümit Yayıncılık. 
Aksoy, E. (2000). 28 Şubat’tan balgat’a mücahit. Ankara: Ümit Yayıncılık. 
Akşin, S. (2001). Jön türkler ve ittihat ve terakki. Ankara: İmge Kitabevi. 
Akşin, S. (2006). Ana çizgileriyle türkiye’nin yakın tarihi. (6. Baskı). Ankara: İmaj Yayıncılık. 
Aktaş, E. (2011). 12 Eylül 1980 askeri darbesi ve tarih öğretimine etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 
Erzurum. 
Akyaz, D. (2002). Askeri müdahalelerin orduya etkisi hiyerarşi dışı örgütlenmeden emir komuta zincirine. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Akyol, A. (1987). Önce ve sonra eğitim. İstanbul: Çalışyüksel Ofset Basımevi 
Akyüz, Y. (1999). Türk eğitim tarihi (Başlangıçtan 1999’a). (7. Baskı). İstanbul: Alfa Yayınları. 
Akyüz, Y. (2012).Türk eğitim tarihi. (23.Baskı).Ankara: Pegem Akademi Yayınları. 
Albayrak, M. (2008), Başörtüsünün 40 yıllık serüveni. Samsun: Erol Ofset. 
Altan, M. (2006). Darbelerin ekonomisi. İstanbul: Hemen Kitap. 
Altuğ, K. ( 2002 ). Demokrasinin yaralı yılları. Ankara: Tekin Yayınevi. 
Altun, A. (1995). Türkiye’de Gazetecilik ve gazeteciler. Ankara: Çağdaş Gazeteciler Derneği Yayınları. 
Arcayürek, C. (2003). 28 Şubat’a ilk adım. Ankara: Bilgi Yayınevi. 
Arikan, N. (2010). Siyasal propaganda açısından televizyon haber programları (örnek olay: 28 şubat sürecinde arena programı). 
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 
Aslan, E. (1995). “Devrim tarihi ders kitapları”. Tarih öğretimi ve ders kitapları-Buca Sempozyumu. (Yay. Haz.: Salih Özbaran). 
İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 
Ateş, T. (1999). Üniversiteler: Bitmeyen şarkı. Ankara: Ümit Yayıncılık. 
Avdan, K. (2006). Rejim ve müdahale babayiğitler. İstanbul: Çeşit Yayıncılık. 
Ayhan, H. (1999). Türkiye’de din eğitimi. İstanbul: MÜIF Vakfı Yayınları 
Bahçekapılı, M. (2012). Türkiye’de din eğitiminin dönüşümü raporu (1997-2012). İlke İlim Kültür Eğitim Derneği. İlke Yayınları:1, İlke Raporları:1, İstanbul. 
Balcı, A. (2002). İlköğretim okullarının sosyal etkilerinin değerlendirilmesi araştırılması, Ankara: MEB Yayınları. 
Balcı, A. (2011). Türkiye’de militarist devlet söylemi. Ankara: Kadim Yayınları. 
Balcı, M. (2000). MGK ve demokrasi (hukuk-ordu-siyaset). İstanbul: Yöneliş Yayınları. 
Basaran, E. (1993). Türkiye eğitim sistemi. Ankara: Gül Yayınları. 
Baş, M. (2001). Sekiz yıllık ilköğretim uygulamasında taşıma merkezi kabul edilen ilköğretim okullarının sorunu, bolu ili örneği. 
Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. 
Başgöz, İ. (1999). Türkiye’nin eğitim çıkmazı. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. 
Başkaya, F. (1999). “Yediyüz, osmanlı beyliğinden 28 şubat’a”, bir devlet geleneğinin anatomisi. Ankara: Ütopya Yayınları. 
Başoğlu, M. (2007). Sivil olmayan sivil toplum. (Editör: Birey Yayıncılık). İstanbul: Birey Yayıncılık. 
Baykam, B. (2011). Ordu satranç oynarken. İstanbul: Piramit Yayıncılık. 
Bayramoğlu, A. (1996). “Türkiye’de askeri otorite-sivil otorite ilişkilerinin tesisi (1920-1927 Dönemi)”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, 
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 
Bayramoğlu, A. (2007). 28 Şubat bir müdahalenin güncesi. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Bayramoğlu, A. “Asker ve siyaset”. (Der.: Ahmet İnsel-Ali Bayramoğlu). Bir zümre, bir parti türkiye’de ordu. İstanbul: Birikim Yayınları. 
Baytok, T. Erkaya, G.(2001). Bir asker bir diplomat. İstanbul: Doğan Kitapçılık. 
Berkes, N. (2011). Türkiye’de çağdaşlaşma. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. 
Bican, M. (2012). 28 Şubat’ta devrilmek. (1.Baskı). İstanbul: Truva Yayınları. 
Binbaşıoğlu, C. (2009). Başlangıçtan günümüze türk eğitim tarihi. Ankara: Anı Yayınları. 
Birand, M. A., Yıldız R. (2012). Son darbe: 28 Şubat. İstanbul: Doğan Kitap. 
Black, C. E. (1989). Çağdaşlaşmanın itici güçleri. (Çev: M. Fatih Gümüş). Ankara: 
Verso Yayınları. 
Bora, T. (2002). Modern türkiye’de siyasi düşünce Cilt 3. Modernleşme ve batıcılık. 
Editör: Uygur Kocabaşoğlu (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayıncılık. 
Bölügiray, N. (1994). Doruktaki irtica. İstanbul: Tekin Yayın Dağıtım. 
Bölügiray, N. (1999). 28 Şubat süreci I. İstanbul: Tekin Yayınevi. 
Bölügiray, N. (2001). Sokaktaki asker (Bir sıkıyönetim komutanının 12 eylül anıları). İstanbul: Tekin Yayınevi. 
Burçak, R. S. (1998). Türkiye’de askeri müdahalelerin düşündürdükleri. Ankara: Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksekokulu Matbaası. 
Bülent, T. (1999). Türkiye’de demokratik standartların yükseltilmesi. İstanbul: TÜSİAD Yayınları. 
Cengiz, C. (2011). Çıktık açık alınla, İstanbul: Timaş Yayınları. 
Cevizoğlu, H. (2001). “28 Şubat” bir hükümet nasıl devrildi?, Ankara: Ceviz Kabuğu Yayınları. 
Cevizoğlu, H. (2001). Generalinden 28 şubat itirafı: post modern darbe. Ankara: Ceviz Kabuğu Yayınlar. 
Cizre, Ü. (1999). Türk ordusunun siyasi özerkliği, muktedirlerin siyaseti: merkez sağ. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Cizre, Ü. (2001). “Egemen ideoloji ve türk silahlı kuvvetleri”. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Cizre, Ü. (2002). AP-Ordu ilişkileri, İstanbul: İletişim Yayınları. 
Cizre, Ü. (2005). Muktedirlerin siyaseti, merkez sağ-ordu-islamcılık. (2.Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları. 
Coşkun, O. (2000) “Milli güvenlik kavramı ve türkiye cumhuriyeti’nde milli güvenlik kurulu ve milli güvenlik kurulu genel sekreterliği”. 
Yayınlanmamış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Ankara. 
Çağrıcı, M. (2002). Kur’an kursları, diyanet islam ansiklopedisi, (Cilt-.26) Ankara. 
Çandar, C. (2001). 28 Şubat post modern darbe geçidinde (1996-2000) Çıktık açık alınla, İstanbul: Timaş Yayınları. 
Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin demokrasi tarihi (3. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi. 
Çelik, N. (2004). 28 Şubat ve irtica tehdidi. Ankara: Sinemis Yayınları. 
Çelik, S. (2008). Devlet ve asker. İstanbul: Salyangoz Yayınları. 
Çelik, S. (2008). Devlet ve asker. İstanbul: Salyangoz Yayınları. 
Çetinkaya, T. (2005). En uzun şubat. İzmir: Kaynak Kitaplığı. 
Çizmeli, Ş. (2010). Menderes? demokrasi yıldızı? (3. Baskı). Ankara: Arkadaş Yayınevi. 
Daver, B. (1993). Siyaset bilimine giriş, siyasal kitabevi. (5. Baskı). Ankara. 
Değirmenci, A. (2011). 28 Şubat’ın çözülen kadroları. İstanbul: Ravza Yayıncılık. 
Deniz, M. (2001). Millî eğitim şûralarının tarihçesi ve eğitim politikalarına etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal 
Bilimler Enstitüsü, Isparta. 
Develioğlu, F. (2004). Osmanlıca-türkçe ansiklopedik lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları. 
Dinçsoy, Ö. (1995). Türk eğitim sistemi. Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları. 
Doğan, A. (2006). 1997 Yılından sonraki dönemde imam-hatip liselerindeki gelişmeler (Adana örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Çukurova 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. 
Doğan, M. (1990). Türkiye’de darbeler ve müdahaleler, siyasî sistem. Ankara: Rehber Yayıncılık. 
Donat, Y. (1999). Öncesi ve sonrasıyla 28 şubat. Ankara: Bilgi Yayınevi. 
Duman, T. (1991). Türkiye’de ortaöğretime öğretmen yetiştirme. İstanbul: MEB Yayınları. 
Dursun, D. (2001). Demokrasi sorunu ve türk demokrasisi. İstanbul: Şehir Yayınları. 
Ensaroğlu, Y. (2005). “28 Şubat’la darbe kurumsallaştı”, Son klasik darbe-12 eylül söyleşileri, (Haz. : Seyfi Öngider). İstanbul: Aykırı Yayıncılık. 
Erdoğan, M. (1993). Anayasacılık, parlamentarizm, silahlı kuvvetler. Ankara: Siyasal Kitabevi. 
Erdoğan, M. (1999). 28 Şubat süreci. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. 
Erdoğan, M. (2003). Türkiye’de anayasalar ve siyaset. Ankara: Liberte Yayınları. 
Erdoğan, M. (2007). “28 Şubat Darbesi”. 28 Şubat post modern bir darbenin sosyal ve siyasal analizi. İstanbul: Birey Yayıncılık. 
Erdoğan, M. (2009). Liberalizm, demokrasi ve türkiye modeli. İstanbul: Plato Film Yayınları. 
Erdoğan, M. (2012). 28 Şubat günlüğü post-modern darbenin anatomisi. Ankara: Orion Kitabevi. 
Ergün, M. (1997). Atatürk devri türk eğitimi. Ankara: Ocak Yayınları. 
Erinç, O. (1996). Medya ile politika. İstanbul: Çağdaş Yayınları. 
Erkan, Y. (2004). Medya güvenlik kurulu. Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayınları. 
Erol, Ö. L. (2003). Asker-devrim darbe.(II. Cilt). İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları. 
Ezgi, G. (2012). Demokrasi ters şeritte. Ankara: Şule Yayınları. 
Fincancıoğlu, Y. (2000). Demirel demokrasinin duraklama yılları. İstanbul: Büke Yayınları. 
Gemalmaz, M. S. (2005), Türk Kıyafet hukuku ve türban (tarihçe-ideoloji-mevzuat- içtihat- siyaset). İstanbul: Legal Yayıncılık. 
Genç, R. (2005). Türkiye’yi lâikleştiren yasalar. Ankara: AAMY. 
Gök, Fatma. (1995). “Eğitim Sisteminin Yapısı, Krizi ve Eğitim İdeolojisi”, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi Cilt 12, İstanbul: İletişim Yayınları. 
Gökaçtı, Mehmet Ali (2005), Türkiye’de Din Eğitimi ve İmam-Hatipler, İletişim Yayınları, İstanbul 2005. 
Göktaş, H. (1996). Kışladan anayasaya ordu siyasi kültürde tsk’nin yeri. İstanbul: Metis Yayınları. 
Güler, A. ( 2001 ). Asker partisi ne istiyor?. İstanbul: Nazım Kitaplığı. 
Güler, İ. (2005). Tarihin toplumdaki işlevi ve öğretimi. İstanbul: Elif Kitabevi. 
Gümüşoğlu, F. (2005). Kemalist toplum modeli ve ülkü dergisi: İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları. 
Gürses, E. (2009). Türk siyasal hayatında milli güvenlik kurulu’nun yeri: 28 şubat süreci örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal 
Bilimler Enstitüsü, Ankara. 
Güven, İ. (2000). Türkiye’de devlet, eğitim ve ideoloji. Ankara: Siyasal Kitabevi. 
Hale, W. (1996). Türkiye’de ordu ve siyaset 1789’dan günümüze. (Çev. : Ahmet Fethi). İstanbul: Hil Yayın 
Hale, W.(1996). 1789’dan günümüze türkiye’de ordu ve siyaset. (1.Baskı). İstanbul: Hil Yayınları. 
Hallı, R. (1972). Türkiye Cumhuriyeti’nde Ayaklanmalar (1924-1938). Ankara: Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları. 
Heper, M. (1973). Modernleşme ve bürokrasi. Ankara: Sevinç Matbaası. 
Heper, M. (1977). Türk kamu bürokrasisinde gelenekçilik ve modernleşme. ( 1. Baskı). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları. 
Heper, M. (2006). Türkiye’de devlet geleneği. ( 2. Baskı). Ankara: Doğu Batı Yayınları. 
Hongur, A. (2006). 28 Şubat sürecinde ordu, medya ve siyasal iktidar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü, Ankara. 
Hongur, A. (2006). 28 Şubat sürecinde ordu, medya ve siyasal iktidar. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü, Ankara. 
Huntington, S., P. (2004). Asker ve devlet. İstanbul: Salyangoz Yayınları. 
Ilıcak, N. (2001). Sert adımlarla her yer inlesin 28 şubat’ın perde arkası. İstanbul: Timaş Yayınları. 
Ilıcak, N. (2013). Demokrasiye ince ayar. (1.Baskı). İstanbul: Doğan Yayıncılık 
İba, Ş. (1998). Ordu devlet siyaset. İstanbul: Çiviyazıları Yayınevi. 
İba, Ş. (1999). Milli güvenlik devleti. İstanbul: Çiviyazıları Yayınevi. 
İnal, K. (2004). Eğitim ve iktidar türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi değerler. (1.Baskı). Ankara: Ütopya Yayınevi. 
İnan, A. (1998). Medeni bilgiler ve mustafa kemal atatürk’ün el yazıları. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. 
İnsel, A. (2009). Türkiye toplumunun bunalımı. İstanbul: Birikim Yayınları. 
İnsel, A., Bayramoğlu, A. (2009). Bir zümre, bir parti türkiye’de ordu. (1.Baskı). İstanbul: Birikim Yayınları. 
John, W.M. (2000). Post modern sosyal analiz ve sosyal eleştiri.(Çev. Hüsamettin Arslan).İstanbul: Paradigma Yayınları. 
Kafesoğlu, İ. (2008). Türk-islam sentezi. İstanbul: Ötüken Yayınları. 
Kahraman, H.B. (2002). Postmodernite ile modernite arasında türkiye. (1.Baskı).İstanbul: Everest yayınları. 
Kantarcıoğlu, S. (1998). Türkiye cumhuriyeti hükümet programlarında kültür. (3. Baskı). Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları. 
Kapani, M. (1992). Politika bilimine giriş. (6. Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi. 
Kaplan, İ. (2000). Türkiye’de milli eğitim ideolojisi, İstanbul: İletişim Yayınları. 
Karahan, Ö. (2013). 28 Şubat üniversitesi. Konya: Tebeşir Yayınları. 
Karalı, H. (2005). Medya imparatorluğu, ihtilâller, ihaleler ve 28 şubat’ın kutsal ittifakı. İstanbul: Truva Yayınları. 
Karataepe, Ş. (1999). Darbeler, anayasalar ve modernleşme. İstanbul: İz Yayıncılık. 
Karatepe, Ş. (1997). Tek parti dönemi. İstanbul: İz Yayıncılık. 
Karpat, H. K. (2010). Osmanlı’dan günümüze asker ve siyaset. İstanbul: Timaş Yayınları. 
Karpat, H.K. (1967). Türk demokrasi tarihi. İstanbul: İstanbul Matbaası. 
Kaya, Y. K. (1999), İnsan yetiştirme düzenimize yeni bir bakı. Ankara: Bilim Yayınları. 
Kayalı, K. (2000). Ordu ve siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Kazan, Ş. (2003). Refah gerçeği.(III. Cilt). Ankara: Keşif Yayınları. 
Kazan, Ş. (2013). 28 Şubat Post modern bir darbenin anatomisi. Ankara: MGV Yayınları. 
Keyder, Ç. (2001). Türkiye’de devlet ve sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Kızıltaş, E. (2007). Bir çeşit turnusol kâğıdı olarak 28 Şubat. İstanbul:(Editör: Birey Yayıncılık) 
Kili, S. (2006). Türk devrim tarihi (10. Baskı). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları Kitap). (1.Baskı). Düşünce Yayınları. İstanbul,2011. 
Kocabaş, S. (1997). Refahyol hükümeti’nin perde arkası. İstanbul: Vatan Yayınları. 
Kocabaş, S. (1998). Post modern darbe süreci 28 şubat’a doping, şubat-mart 1998 sendromları. İstanbul: Vatan Yayınları. 
Kocabaş, S. (1999). 2000’e girerken olaylarla türkiye’nin çıkmazları 1998-1999. Kayseri: Vatan Yayınları. 
Koçer, H. A. (1992). Türkiye’de modern eğitimin doğuşu ve gelişimi. İstanbul: MEB Yayınları. 
Koçer, H.A. (1987). Türkiye’de modem eğitimin doğuşu. Ankara: Uzman Yayınları. 
Kongar, E. (1976). İmparatorluktan günümüze türkiye’nin toplumsal yapısı. İstanbul: Er-Tu Matbaası. 
Kongar, E. (1981). Toplumsal değişme kuramları ve türkiye gerçeği. (1. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi. 
Kongar, E. (1995). Toplumsal değişme kuramları ve türkiye gerçeği.( 6. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi. 
Kongar, E. (1998). Türkiye’nin toplumsal yapısı. (Cilt. I-II). İstanbul: Remzi Kitabevi. 
Kongar, E. (2000). 28 Şubat ve demokrasi. (1.Basım). İstanbul: Remzi Kitabevi. 
Kongar, E. (2002). Demokrasi ve vampirler. İstanbul: Remzi Kitabevi, 
Kongar, E. (2002). Türkiye’de toplumsal siyaset. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Kongar, E. (2003). 21. Yüzyılda türkiye. İstanbul: Remzi Kitabevi. 
Kongar, E. (2004). 21.Yüzyılda türkiye: 2000’li yıllarda türkiye'nin toplumsal yapısı. (35.Basım).İstanbul: Remzi Kitabevi. 
Korkmaz, T. (2007). Ankara washington hattı-amerikan iktidarının sonu. İstanbul: Timaş Yayınları. 
Köstüklü, N. (1999). Sosyal bilimler ve tarih öğretimi. Konya: Çizgi Kitapevi. 
Kurtuluş, K. (2012).Ordu ve siyaset. (5.baskı). İstanbul: İletişim Yayınları. 
Lewis, B. (2004). Modern türkiye’nin doğuşu. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi. 
Lewis, B. (2007). Demokrasinin türkiye serüveni. (Çev. : Hamdi Aydoğan-Esra Ermert) İstanbul: YKY. 
Manaz, Dr. A. (2005). Dünya’da ve türkiye’de siyasal islamcılık. Ankara: Ayraç Yayınları. 
MEB, XV. Milli Eğitim Şûrası, İstanbul 1996. 
MEB, XVI. Millî Eğitim Şûrası, Ankara 1999. 
Mert, K. (1999). Sekiz yıllık kesintisiz zorunlu ilköğretim uygulaması konusunda öğretmen görüşleri (Niğde il örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. 
Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde. 
Okuyucu, M. (2001). Zorunlu sekiz yıllık kesintisiz eğitim ilk uygulanışı ve problemleri (Diyarbakır silvan örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya. 
Opçin, T. ( 2004 ). Şubat uzar bin yıl olur. İstanbul: Selis Kitapları. 
Orakoğlu, B. (2003). Deşifre “Darbeyi rapor ettim”. İstanbul: Timaş Yayınları. 
Ozankaya, Ö. (1996). Cumhuriyet çınarı. Ankara: İmge Kitapevi. 
Öcal, M. (2011a). Osmanlı’dan günümüze türkiye’de din eğitimi (Mukaddime 
Öke, M. K. (2002). Din-ordu gerilimi-küresel toplumda dışlanan demokrasi. İstanbul: Alfa Yayınları. 
Özbaran, S. (2005). Tarih, tarihçi ve toplum. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 
Özcan, F. (2012). 4+4+4 imam-hatip tüm tartışmaların odağı okul, din öğretiminde toplumsal uzlaşma. (1.Baskı). İstanbul: Toplumsal Yayıncılık. 
Özdağ, Ü. (1991). Ordu siyaset ilişkisi, atatürk-inönü dönemleri. İstanbul: İmge Yayınevi. 
Özdağ, Ü. (2004). Menderes döneminde ordu siyaset ilişkileri ve 27 mayıs ihtilali. İstanbul: Boyut Yayıncılık. 
Özdağ, Ü. (2006). Atatürk ve inönü dönemlerinde ordu-siyaset ilişkileri. İstanbul: Bilgeoğuz Yayınları. 
Özdağ, Ü. (2011). İkinci tek parti dönemi (2. Baskı). Ankara: Kripto Yayınları. 
Özdemir, H. (1991). Sivil cumhuriyet. İstanbul. İz Yayıncılık. 
Özdemir, H. (1993). Rejim ve asker. İstanbul. İz Yayınları. 
Özdemir, H. (1995). Türkiye cumhuriyeti. İstanbul: İz Yayıncılık. 
Özdemir, H. (2001). Osmanlı devletinde bürokrasi. (1. Baskı). İstanbul: Okumuş Adam Yayınları. 
Özdemir, S. (2012). Türk eğitim sistemi ve okul yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. 
Özdemir, Y. (2010). Türk inkılâp tarihi. Erzurum: Kültür Eğitim Vakfı Yayınevi. 
Özdemir, Y. (2011). Türk modernleşmesi’nin inkılâp evresi (türk inkılâp tarihi-2). Erzurum: Kültür Eğitim Vakfı Yayınevi. 
Özer, N. P. (2011). Gazete haberlerinde manipülasyon: 28 şubat örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü, Konya. 
Özgan, A. (2008). 28 Şubat süreci’nin siyasal açıdan neden ve sonuçları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla. 
Özgentürk, N. (2008). Cumhuriyetten günümüze basının kısa tarihi. (Editörler: Melda Davran, Ali Sekmeci). İstanbul: Alfa Yayınları. 
Özipek, B. B. (2004). “28 Şubat ve islamcılar”, modern türkiye’de siyasi düşünce. (Cilt-VI). (İslamcılık). (Ed. Yasin Aktay). İstanbul: İletişim Yayınları. 
Özkan, S. (2008). Türk eğitim tarihi. Ankara: Nobel Yayınları. 
Öztekin, A. (2001). Siyaset bilimine giriş. Ankara: Siyasal Kitabevi. 
Öztürk, H. (1993). Eğitim sosyolojisi. Ankara: Hatipoğluları Yayınları. 
Öztürk, H. (2001). Zorunlu eğitim. Ankara: Nobel Yayınları. 
Öztürk, M. (2012). 27 Mayıs devleti 1960-2011. İstanbul: Ufuk Yayınları. 
Öztürk, N. Z. (2006). 28 Şubat’a giden yolda türk basını. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kamu Yönetimi 
ve Siyaset Bilimi, Ankara 
Öztürk, N.Z. (2006). 28 Şubat’a giden yolda türk basını. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 
Öztürk, O. M. (2006). Ordu ve Politika. Ankara: Fark Yayınları 
Öztürk, S.,Yurteri, K. (2011). MGK dünü ve bugünüyle milli güvenlik kurulu. (1.Baskı). İstanbul: Doğan Yayıncılık. 
Parlar, S. (1999). Askeri modernleşme yoluyla bayraksız istila osmanlı’dan günümüze ordu. İstanbul: Bağdat Yayınları. 
Pears, D. (2004). Bilgi nedir?. (A. Güçlü, Çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınevi. 
Perinçek, D. (2001). 28 Şubat ve ordu. İstanbul: Kaynak Yayınları. 
Sarıbay, A. Y. (2001). Türkiye’de demokrasi ve politik partiler. İstanbul: Alfa Yayınları. 
Savaş, V. (2004). Türkiye cumhuriyeti çökerken (6. Baskı). Ankara: Bilgi Yayınevi. 
Sencer, M. (1992). Türkiye’nin yönetim yapısı. İstanbul: Alan Yayıncılık. 
Soncan, E. (2006). 28 Şubat sürecinde medya. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. 
Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 
Soylu, Ö. (2013). Türkiye’de din eğitimi ve imam hatip liseleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler 
Enstitüsü, Kahramanmaraş. 
Söğütlü, İ. (1999). Türkiye’de ordu, siyaset ve demokrasi. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Söğütlü, İ. (2000). Ordu, devlet, demokratikleşme. İstanbul: İletişim Yayınları. 
Sunay, C. (2000). Türk siyasetinde sivil-asker ilişkileri 27 mayıs-12 mart-12 eylül ve sonrası. Ankara: Orion Kitabevi. 
Şen, S. (1997).Türkiye’yi anlamak ya da geçmişten geleceğe silahlı kuvvetler. İstanbul: Birikim Yayınları. 
Şen, S. (2000). Geçmişten geleceğe ordu. İstanbul: Alan Yayıncılık. 
Şimşek, S. (2012). Türk eğitim sisteminin yapısal özellikleri bağlamında 1980 sonrasında türkiye’de eğitim iktidar ilişkileri. 
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon. 
Tanilli, S. (1991). Nasıl bir eğitim istiyoruz? . İstanbul: Say Yayıncılık. 
Tanilli, S. (1993). Devlet ve demokrasi (anayasa hukukuna giriş). (7. Baskı). İstanbul: Cem Yayınları. 
Tanör, B. (1997). “Siyasal tarih (1980-1995)”. türkiye tarihi-5 bugünkü türkiye 1980- 1995. (Yayın Yönetmeni: Sina Akşin). İstanbul: Cem Yayınevi. 
Tanör, B. (1997). Türkiye’de demokratikleşme perspektifleri. İstanbul: TÜSİAD 
Yayınları. 
Tanör, B. (1998). Kurtuluş kuruluş. İstanbul: Çağdaş Yayınları. 
Taslaman,C. (2011), Küreselleşme Sürecinde Türkiye’de İslam, İstanbul Yayınevi,2011. 
Taşdemirci, E. (2010).Türk eğitim tarihi. Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık. 
Taymaz, H. (1997). Uygulamalı okul yönetimi. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları. 
Tayyar, Ş. (2009). Kıt’a Dur!. İstanbul: Timaş Yayınları 
Tazegül, M. (2005). Modernleşme sürecinde türkiye, İstanbul: Babil Yayınları. 
Tekin, H. (1979). Eğitimde ölçme ve değerlendirme. Ankara: Mars Matbaası. 
Tezcan, M. (2000). Atatürk ve eğitim bilimleri. Ankara: Anı Yayıncılık. 
Tezkan, Y. (2000). Siyaset, strateji ve milli güvenlik. İstanbul: Ülke Kitapları. 
Timur, T. (1993). Türk devrimi ve sonrası. İstanbul: İmge Kitabevi. 
Topçu, F. (2007). Türk eğitim sisteminin tarihsel gelişim ile yabancı okullarının bu 
sistem üzerindeki etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Beykent 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul. 
Tuna, H. (2009). Yargı emir ve görüşlerinize hazırdır. Ankara: Karatay Akademi Yayınları 
Tunaya, T. Z. (1995). Türkiye’de siyasi partiler. (Cilt-I). İstanbul: Arba Yayınları. 
Turan, Ş. (2002). Türk devrim tarihi V. Ankara: Bilgi Yayınevi. 
Turan, Ş. (2005). Türk devrim tarihi. Ankara: Bilgi Yayınevi. 
Türk, E.,Katırcı, M. (2010). Cumhuriyet döneminde türk milli eğitim sistemindeki 
gelişmeler (1920-2010). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. 
Türkçe Sözlük. (2005). Türk Dil Kurumu Yayını. (10. Baskı) 
Türkdoğan, O. (1996). Millî kültür modernleşme ve islam. İstanbul: Birleşik Yayıncılık. 
Türkiye Büyük Millet Meclisi (2012). Darbe ve muhtıraları araştırma komisyonu raporu. 
Türköne, M. (2005). Türkiye’nin kayıp halkası. İstanbul: Etkileşim Yayınları. 
Türköne, M. (2010). Sözde askerler. İstanbul: Nesil Yayınları. 
Tüylü, Ö.S. (2012). Türkiye'de askeri darbelerin karizma üretme işlevi: 28 şubat süreci ve adalet ve kalkınma partisi örneğinde sosyolojik bir çalışma. 
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. 
Ülken, H. Z. (1969). Sosyoloji sözlüğü. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. 
Ünal, T. (1974). Türk siyasi tarihi (1700-1958). İstanbul: Kutluğ Yayınları. 
Ünkazan, H. (2002). “Milli güvenlik kavramı ve anayasal bir kurum olarak milli 
güvenlik kurulu”. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 
Üskül, Z. (1997). Siyaset ve asker. Ankara: İmge Kitabevi. 
Üskül, Z. (2001). Siyaset ve asker cumhuriyet döneminde sıkıyönetim uygulamaları. İstanbul: İmge Kitabevi. 
Weiker, W. F. (1963). The turkish revolution 1960–1961, aspects of military Politics. 
Washington D.C. The Brooking Institution. 
Yabancı, S. (2004). Sekiz yıllık zorunlu eğitimin sosyal sonuçları (Sivrice ilçesi örneği). 
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ. 
Yayla, A. (2007). İki cumhuriyetin kavgası. Ankara: Liberte Yayınları. 
Yazıcı, S. (1997). Türkiye’de askeri müdahalelerin anayasal etkileri. Ankara: Yetkin Yayınları. 
Yekin, Ç. (2001). Türkiye’de askeri darbeler ve Amerika. İstanbul: Ümit Yayıncılık. 
Yetkin, Ç. (1983). Türkiye’de tek parti yönetimi. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi. 
Yetkin, Ç. (2007). Türkiye’de askeri darbeler ve amerika 27 mayıs 1960-12 mart 1971-
12 eylül 1980. İstanbul: Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları. 
Yıldız, A. (2000). 28 Şubat-belgeler. İstanbul: Pınar Yayınları. 
Yılmaz, H. (2006). Tarih boyunca ihtilaller ve darbeler. İstanbul: Timaş Yayınları. 
Yüksel, E. (2004) “Medya Güvenlik Kurulu”. Anadolu Üniversitesi Yayınları, Yayın No:1551 
Zürcher, E. J. (1987). Milli Mücadelede İttihatçılık. (Çev. Nushet Salihoğlu). İstanbul: Bağlam Yayıncılık. 
Zürcher, E.J. (1995). Modernleşen türkiye’nin tarihi. (Çev. Yasemin Saner Gönen). İstanbul: İletişim Yayınları. 

Makaleler: 

15.Milli Eğitim Şurası (1996). “2000’li yıllarda türk eğitim sistemi”, Raporlar, 
Görüşler, Kararlar, (13-17 Mayıs 1996) Ankara: Şura Genel Sekreterliği. 
Âdem, M. (2008). Cumhuriyetin 100. yılında türkiye cumhuriyeti’nin laik eğitimi 
türkiye cumhuriyeti’nin kuruluşunun 100. yılında eğitim kurultayı: 
Cumhuriyetimizin Kuruluş Felsefesinin Öngördüğü Eğitim Bildiriler 
içerisinde. Malatya: İnönü Üniversitesi Yayınları, s.61-75. 
AKP,(2011). Ak Parti programı. http://www.akparti.org.tr/site/akparti/partiprogrami, 
adresinden 20.01.2014 tarihinde alınmıştır. 
AKP,(2011).Seçim beyannamesi, Türkiye hazır, hedef 2023. 
http://www.akparti.org.tr/upload/documents/beyanname2011.pdf adresinden 
20.01.2014 tarihinde alınmıştır 
Arslan, A. (2003). Elit teorisi ışığında günümüz türk toplumunun genel bir 
değerlendirmesi. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. Cilt: 6. Sayı: 2. Güz, 
Ankara: s. 5-30. 
Ata, B.(2002). Tarih öğretimi hakkında. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 153-154, Kış-Bahar, 
Erişim Tarihi: 07.06.2013. http://www.meb.gov.tr. (Haz.: Salih Özbaran). 
Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 
Aybars, E. (1995). Türk devrim tarihi dersleri üniversitelerde nasıl verilmelidir?.Tarih 
Öğretimi ve Ders Kitapları-Buca Sempozyumu. (Yay. Haz.: Salih 
Özbaran).İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları. 
Aydın, M. (2010). Katsayı engelinin psikolojik süreci ve çözüm yolu, Tohum Dergisi, 
Sayı:135, Şubat- Mart 2010,s.26,27. 
Baltacı, C. (1998). Cumhuriyetin 75. yılında türk eğitim sistemi. Yeni Türkiye Dergisi 
Cumhuriyet Özel Sayısı III, Sayı: 23, 24, s. 2062-2069. 
Beyhan Ö. (2009). ETHOS: Dialogues in Philosophy and Social Sciences // January 
2009 // Volume ¼ 
CHP, (2008). CHP programı, çağdaş Türkiye için değişim. 
http://www.chp.org.tr/wpcontent/ uploads/chpprogram.pdf adresinden 
20.01.2014 tarihinde alınmıştır. 
Demircioğlu, İ. H. (2008). Tek parti döneminde eğitim (1923–1950). Arıbaş, S ve 
Koçer, M. (Ed.) Türk Eğitim Tarihi içerisinde. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 
s.211-236. 
Ercan, F. (1999). Neo-liberal eğitim ekonomisi; eleştirel bir çerçeve denemesi. Alpkaya, 
F. , Demirer, T. , Ercan, F. , Mıhçı, H. , Önder, İ. , Özbudun, S. ve 
Özuğurlu, Milli Eğitim: Ne İçin? Üniversite: Nasıl? YÖK: Nereye? 
içerisinde. Ankara: Ütopya Yayınevi, s.49-94. 
Ersanlı, B.B. (1995). Tarih öğretiminde “türk dünyası”. Tarih öğretimi ve ders kitapları-
Buca Sempozyumu. (Yay. Haz. : Salih Özbaran). İstanbul: Tarih Vakfı Yurt 
Yayınları. 
Ertan, T. F. (2007). Türkiye cumhuriyeti anayasalarında laiklik, Ankara Üniversitesi. 
Türk İnkılâp Tarihi Ens. Atatürk Yolu Dergisi. 
Güçlüol, K. (1996). John dewey’den bugüne eğitim sistemimi. Yeni Türkiye Dergisi Eğitim Özel Sayısı, Sayı. 7: s.216-217. 
Güngör, N. (2007). Cumhuriyet, aydınlanma ve köy enstitüleri. Eğitimde Reform ve Finans Sorunu Sempozyumu Bildiriler Kitabının içerisinde. Isparta 
Süleyman Demirel Üniversitesi Yayınları, s.58-62. 
Güvenç, B. (1998). Aydınlanma devrimi ve demokrasi. Çileli, M. (Ed.). 75. Yılında 
Cumhuriyet ve Eğitim içerisinde. Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları, 
s.15-38. 
Hesapçıoğlu, M. (2009). Türkiye cumhuriyeti eğitimine ilişkin bir değerlendirme. VIII. 
Antalya Sempozyumu: Türkiye’nin 2023 Eğitim Vizyonu Bildirileri 
içerisinde. İstanbul: Türkiye Özel Okullar Birliği Yayınları, s.127-139. 
Karakaş, M. (2002). İktidar ilişkileri açısından bilim ve sosyoloji. Afyon Kocatepe 
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı. I. s.163-178. 
Karakütük, K. (2008). Eğitim politikaları ve eğitimde yapılanmalar. Türkiye 
Cumhuriyeti’nin Kuruluşunun 100. Yılında Eğitim Kurultayı: 
Cumhuriyetimizin Kuruluş Felsefesinin Öngördüğü Eğitim Bildirileri 
içerisinde. Malatya İnönü Üniversitesi Yayınları, s.289-296. 
Karlık, H. (1991). Eğitim sistemimiz ve imam-hatip liseleri. Din Öğretimi Dergisi, 
MEB Yayınları. 
Kıran, H. (2000). Sekiz yıllık zorunlu eğitim uygulamasında karşılaşılan sorunlar. 
Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7, 80-83. 
Kocabaş, Ş. (1998). Cumhuriyet’in 75. yılında bilim. Yeni türkiye dergisi cumhuriyet 
özel sayısı III, Sayı: 23, 24, s.2265-2272. 
Konuk, O. (2011). Bir sorun ve çözüm kaynağı olarak türk eğitim sistemi. Zencirkıran, 
M. (Ed.) Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı içerisinde. Bursa: 
Dora Yayınları, s.385-394. 
Mardin, Ş. (1995-a). Türk modernleşmesi. (Makaleler–4). Derleyen: Mümtaz ’er 
Türköne – Önder, T. (1995-a). (4. Baskı).İstanbul: İletişim Yayınları. 
Oktay, A. (2009). Türkiye cumhuriyeti eğitimine ilişkin bir değerlendirme. VIII. 
Antalya Sempozyumu: Türkiye’nin 2023 Eğitim Vizyonu Bildirileri 
içerisinde. İstanbul: Türkiye Özel Okullar Birliği Yayınları, s.107-126. 
Özdemir, Y. (2007). İlk cumhuriyet ya da sparta’yı anlamak. Atatürk Üniversitesi 
Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 15, Erzurum. 
Özdemir, Y. (2004). Post modernizm ve tarih öğretimi. Atatürk Üniversitesi Kazım 
Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı:9. s.312. 
Özdemir, Y., Şimşek, U., Aktaş, E., Demokrasi Üzerine. Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 14, Erzurum 2006, s.259-269. 
Soğukdere, Ö. (2005). YÖK yasası tartışmalarının odağındaki imam-hatip okullarının serüveni”. http//:www.cnnturk.com, Erişim Tarihi:11.06.2013. 
Toku, N. (1996). Türkiye için alternatif bir model: sivil eğitim ve insan anlayışlarının felsefi temelleri. Türkiye 2. eğitim felsefesi kongresi bildirilerinin içerisinde (25–35). Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Yayınları. 
 
Gazeteler: 

Barlas, M., Eğitimi de tartışılmaz konular arasına soktuk. (16 Ağustos 1997). Sabah. 
Eren, M. S., Milli güvenlik ve 28 şubat 1997’de yapılan milli güvenlik kurulu toplantısı üzerine düşünceler. (17-18-19 Mart 1997). Cumhuriyet. 
Birand, M. A., Ordu siyasi hayata el koydu. (1 Mart 1997). Sabah. 
Resmi Gazete, 18 Ağustos 1997, nr. 23084. 
Özkök, E., Bu defa işi silahsız kuvvetler halletsin. (20 Aralık 1996). Hürriyet. 
Yagcı, N., 28 Şubat niye post modern darbedir. (3 Ocak 2010). Taraf. 
Gündüz, M., Doğan, S. (21 Eylül 2011). Okullar Açılırken Maarifin Serencamı. Zaman. 
21 Eylül 2011, http://www.zaman.com.tr/haber.do?haberno=1181915 
 
Akit Gazetesi 
Cumhuriyet Gazetesi 
Hürriyet Gazetesi 
Milliyet Gazetesi 
Radikal Gazetesi 
Sabah Gazetesi 
Türkiye Gazetesi 
Yeni Yüzyıl Gazetesi 
Zaman Gazetelerinin İlgili Bölümleri. 
 
EKLER 
Ek-1: 

Refah-Yol Hükümeti’nin Başbakanı Necmettin Erbakan’ın İslam ülkeleri ile 
olan temasları yazılı ve görsel medyada geniş yer tutmuştur. Başbakan Erbakan’ın İslam dünyasıyla yakınlaşma çabaları alaycı bir üslupla eleştirilirken batılı haber ajanslarının yorumlarıyla bu tür yayınlar desteklenmeye çalışılmıştır. 
Ek-2: 
Refah-Yol Hükümeti’nin kurulmasıyla beraber yazılı ve görsel medyada Refah 
Partisi’ni hedef alan ve laiklik vurgusunu öne çıkaran manşetler atılmaya başlanmıştır. 
Ek-3: 
Dönemin Genelkurmay Başkanı Org. İsmail Hakkı Karadayı’nın ifadelerine 
genişçe yer veren yazılı basın kamuoyuna İran rejimi üzerinden korku salmaya çalışarak Refah-Yol Hükümeti’ne gözdağı vermeye çalışmıştır. 
Ek-4: 
“Türkiye’nin rotasının Batıdan Doğuya kaydığını” ifade eden ANAP lideri Mesut 
Yılmaz; asıl sorunun Başbakan Erbakan olduğunu ifade etmiş, vermiş olduğu demecin arka planında ise “olası bir iktidar değişikliğine karşı darbe güçleri ve medya tarafından hazırlanmaya çalışıldığı bir sır değildi” şeklinde ifade etmiştir. 
Ek-5: 
28 Şubat sürecinde ki en önemli isimlerden biri olan dönemin Anayasa 
Mahkemesi başkanı Yekta Güngör Özden, “irtica ve laiklik tehdidi ”ne yönelik siyasi mesajlar vermiş ve böylece yargının siyasallaştığı bir dönemin kapısını açmıştır. Başkan Özden’in vermiş olduğu bu mesajlar darbe heveslilerinin adeta iştahını kabartmıştır. 
Ek-6: 
28 Şubat süreci içerisinde çeşitli merkezlerden üretilen irtica, şeriat ve rejim 
kaygılarının Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in ağzından manşetlere çıkarılması 
alışılmış bir durum olmasının yanında laikçi gazeteler bu tür fırsatları çokça 
kullanmıştır. 
Ek-7: 
28 Şubat süreci içerisinde askeri vesayetin himayesinde yayın yapan medya ile 
birlikte ülkenin önde gelen sendikalarının bir araya gelerek hükümetin uygulamalarına karşı işbirliği yapması, darbeci basının arayıp da bulamadığı bir dayanışmayı işaret ediyor ve sivil toplum üzerinde adeta bir etki yaratıyordu. 
Ek-8: 
 Darbe özlemcisi medyanın askeri cunta heveslileriyle yaptığı işbirliği birçok kez adı açıklanmayan “üst düzey komutanların” demeçleriyle manşetlere taşınmıştır. 
Ek-9: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-23g.jpg
Toplumda hassasiyet yaratan olayların başında şeriat ve irtica tehdidinin yanında 
özellikle Aczmendilerin lideri konumunda olan Müslüm Gündüz’ün, yarı çıplak bir 
halde genç bir kızla basılması gelmektedir. 
Ek-10: 
Refah-Yol Hükümeti’nin icraatlarına yönelik kamuoyunda tepki oluşturma ve bu 
tepkiyi örgütleme görevini üstlenen dönemin yazılı ve görsel medyası Türk Silahlı 
Kuvvetleri aracılığı ile Cumhurbaşkanını etkilemekte gayet başarılı olduğu söylenebilir. 
Ek-11: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-37g.jpg
Refah Partisi’nin bazı konularda ki görüşleri (türban, kurban derilerinin 
toplanması, karayolu ile hacca gidilmesi ve Taksim’e cami vb.) Ankara’da siyasetin tansiyonunu yükseltmiştir. 
Ek-12: 
Kamuoyunda “Zinde Güçler” diye ifade edilenler, medyanın desteğini de alarak 
Refah-Yol koalisyonunu bozmak için harekete geçmiş, DYP’li siyasetçilere verilen 
gözdağının etkisi ile parti içerisinde istifa sesleri yükselmeye başlamış ve partideki 
çözülmeyi Cumhurbaşkanı Demirel ve ANAP lideri Yılmaz’ın birlikte planlayarak 
hızlandırmaya çalıştıkları bir süreç yaşanmıştır. Hazırlanan senaryoya göre Çiller parti içindeki otoritesini kaybedecek ve 54.Hükümet dağılacaktı. 
Ek-13: 
Ankara’nın Sincan ilçesinde düzenlenen “Kudüs Gecesi” programında yaşanan 
olaylar ülke gündemini derinden sarsmış, cuntacı güçlerin elini güçlendirmiş ve darbeci basın bütün gücüyle koalisyonun dağılacağına dair manşetler atmaya başlamıştı. Tankların Sincan caddelerinden geçişini “Demokrasiye balans ayarı” olarak tanımlayan dönemin kudretli paşası Org. Çevik Bir, daha sonra laikçi çevrelerin alkış tuttuğu “post modern” darbenin mimarlarından biri olarak döneme damgasını vurmuştur. 
Ek-14: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-43g.jpg
Yaşanan bütün bu olaylar ülke gündemini derinden sarsmış olmakla beraber 
Genelkurmaydan sivil hükümete uyarı çağrıları gelmeye başlamış ve ordu ülkenin 
içinde bulunduğu durumdan duyduğu rahatsızlığı dile getirmiştir. 
Ek-15: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\Yeni klasör\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-52g.jpg
28 Şubat 1997 tarihi MGK Toplantısında Org. İsmail Hakkı Karadayı’nın çok 
önemli bir konuşma yapması bekleniyordu. Artık askeri vesayetin sivil hükümet(ler) üzerindeki etkisi artık apaçık görünür hale gelmişti. 
Ek-16: 
28 Şubat1997 tarihli MGK toplantısı öncesinde darbeci medyanın bilinçli ve 
planlı şekilde hükümeti baskı altına almaya yönelik manşetleri, üst düzey askeri 
yetkililerin beyanatlarıyla süsleniyordu. Org. Çevik Bir, adeta muhtıra niteliği taşıyan sözleriyle Başbakan Erbakan’ı MGK’da köşeye sıkıştıracaklarının sinyalini veriyordu. Atatürkçülük ve laiklik konularında Erbakan’ın kendileri gibi düşünmeyeceğini iyi bilen cuntacılar bir kez daha “laiklik elden gidiyor” yaygarasıyla militan laikçilerin darbe özlemini dindirmeyi istemişlerdi. 
Ek-17: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-60g.jpg
Yaşanan bütün bu olumsuz gelişmelerin yanında artık bütün kesimler Cuma 
günü toplanacak olan 28 Şubat 1997 tarihi MGK Toplantısına kilitlenmiş ve toplantıda alınacak olan kararları bekler olmuştu. Ağırlıklı olarak “Rejim ve Laiklik” konularının ele alınacağı toplantıda Demirel uyarmış, Erbakan sertleşmiş ve Çiller ise koalisyon ortağının dikkatini çeker olmuştu. 
Ek-18: 
 Darbeye hazırlık sürecinde silahsız kuvvetlerin başını çeken dönemin darbeci 
medyası hükümete karşı geniş bir hoşnutsuzluk durumu varmış gibi davranarak işçi ve esnaf kesimini de müdahalenin parçası yapmaya çalışmıştır. 
Ek-19: 
Tarihi MGK toplantısına bir gün kala Cumhurbaşkanı Demirel bir kez daha sahneye çıktı ve askeri çevrelerin hükümeti çekilmeye zorlamasına çanak tutan 
açıklamalarını cuntacı basın manşetlere taşıdı. Bütün bu haberler 28 Şubat 1997 tarihi MGK toplantısından hükümete karşı muhtıra çıkması ihtimalini 
güçlendiriyordu. 
Ek-20: 
Nihayet darbeci medyanın beklediği büyük gün geldi ve 28 Şubat kararlarının alındığı tarihi MGK toplantısı yapıldı. Medya toplantıdan beklentisini çoktan ilan etmişti. Generallerin irtica bahanesiyle Başbakan Erbakan’a muhtıra verilmesi sağlanacak ve Cumhurbaşkanı Demirel’in işaretiyle de DYP’nin dağıtılarak ANAP lideri Yılmaz’ın önü açılacaktı. Sonuç beklendiği gibi oldu da. 
Ek-21: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-66g.jpg
Tarihi MGK Toplantısı sonucu imza gerilimi yaşanmış, Başbakan Erbakan ilk olarak alınan kararları beğenmeyip “imzalamıyorum” mesajı vermiş ve liderler turuna çıkmıştır. 
Ek-22: 
28 Şubat 1997 MGK kararlarının ülkede nasıl bir felakete yol açacağını gören Erbakan önce bu dayatmaya direnmeye çalıştı. Ancak cuntacı medyanın ablukası sona erecek gibi görünmüyordu. Koalisyonun elden gitmekte olduğunu gören DYP lideri Çiller ve kurmaylarının şantajları da etkili oldu ve Başbakan MGK kararlarını imzalamak zorunda kaldı. 
Ek-23: 
28 Şubat tarihli MGK kararlarıyla laik kesimin zafer kazandığını yazan bu kararları Atatürkçülük adına öve öve bitiremeyen darbeci medyasında Refah Partisi 
seçmeniyle alay edilen manşetler öne çıkarılmıştır. 
Ek-24: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-79g.jpg
28 Şubat 1997 MGK Kararlarının en önemli maddeleri arasında belki de eğitim 
alanında yapılan reformlar dikkat çekmiş olmakla beraber Erbakan imzalamış olduğu kararlarının hayata geçirilmemesi için provokasyon yoluna gitmiştir. 
Ek-25: 
Dönemin Genelkurmay Başkanı Org. İsmail Hakkı Karadayı’nın MGK 
kararlarının uygulanmasına yönelik Refah-Yol Hükümeti’ne baskı yapmasını 
“emredici” bir üslupla manşetlere taşıyan darbeci basının tavrı ibret verici niteliktedir. 
Ek-26: 
Netice itibariyle 28 Şubat kararlarıyla hükümetin Refah kanadı tam bir abluka 
altına alınmış ve hükümetin eli kolu bağlanmıştı. Silahsız kuvvetlerin öncülüğünde 
gerçekleşen post modern darbenin kaçınılmaz sonucu iktidar değişikliği olmuştu. Org. Çevik Bir’in sivil siyaseti her yönüyle hedef alan açıklamalarıyla koalisyona karşı tehditler devam ediyordu. 
Ek-27: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-97g.jpg
Yaşanan bütün bu gelişmeler artık Erbakan ve Çiller ortak koalisyonunda 
kurulan Refah-Yol Hükümeti’nin düşürülmesi yönünde adımların atılmasını 
kolaylaştırmıştı. 
Ek-28: 
Maşa varken elini yakmamayı öğrenen cuntacılar medyanın gücünden yararlanarak ilk kez post modern bir darbeyi gerçekleştirmiş oldular. 
Her türlü uydurma haber ve senaryo ile kamuoyunu yönlendirmeyi başaran darbeci basın, attığı manşetlerle Refah-Yol Hükümeti’ni yıktığını adeta ilan etmekteydi. Böylece Türkiye 2002 seçimlerine kadar sürecek olan askeri vesayet rejiminin parçaladığı siyasal, toplumsal ve ekonomik sorunlarla baş başa bırakıldı. 

Ek-29: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-112g.jpg
Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi ortaklığında kurulan Refah-Yol Hükümeti 
artık yolun sonuna gelmiş ve kamuoyunda Çiller’e yönelik olumsuz bir algı oluşmuştu. 

Ek-30: 

D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-123g.jpg
Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi ortaklığında kurulan Refah-Yol Hükümeti 
siyaset sahnesinden silinmek istenirken bütün tarikatlar ittifak yapıp hükümeti 
kurtarmak için harekete geçmişlerdir. 
 
Ek-31: 

D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-130g.jpg
Genelkurmay Başkanlığı tarafından yapılan açıklamada rejim ve irtica 
tartışmalarının gündemde olduğu dönemde, Türkiye Cumhuriyeti’ni yıkmaya 
çalışanlara gerekirse silah bile kullanabileceklerini açıklamıştır. 
 
Ek-32: 
 D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-131g.jpg
Askerin artık rejimi koruma konusunda ki hassasiyeti her geçen gün artıyor ve 
bu durum kamuoyunda Refah-Yol Hükümeti’nin iktidardan gideceği sinyalini 
veriyordu. 

Ek-33: 
D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-138g.jpg
Refah-Yol Hükümeti Başbakanı Necmettin Erbakan 18 Haziran 1997 günü istifa etti. 
Ek-34: 
 D:\BOŞŞ İŞLERİM\Documents\28-subat-medyasinin-utanc-mansetleri-2-4797-140g.jpg
Yaşanan bütün bu olumsuz gelişmeler 18 Haziran 1997 tarihinde Başbakan 
Necmettin Erbakan’ın istifası ile sonuçlanmış ve sonrasında Cumhurbaşkanı Demirel hükümeti kurma görevini ANAP lideri Mesut Yılmaz’a vereceği gündeme gelmiş olmakla beraber DSP ve DTP’nin yanı sıra CHP’nin de dışarıdan destek vereceği bir koalisyon hükümetinin kurulacağı siyaset kulislerinde konuşulan konular arasında yerini almıştır. 

ÖZGEÇMİŞ 

Kişisel Bilgiler: 
Adı Soyadı: İsmail GÜLMEZ 
Doğum Yeri ve Tarihi: Erzincan / 28. 08. 1988 
Eğitim Durumu: 
Lisans Öğrenimi: Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Ana Bilim Dalı / 2007-2011 
Yüksek Lisans Öğrenimi: Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Ana Bilim Dalı / 2012-2014 
Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Tarih Öğretmenliği 
Bildiği Yabancı Diller: İngilizce 
İletişim: glz024@hotmail.com.tr. / ismail.gulmez@atauni.edu.tr. 

***

28 ŞUBAT 1997 ASKERİ DARBESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNE ETKİLERİ., BÖLÜM 39

28 ŞUBAT 1997 ASKERİ DARBESİ VE TÜRK EĞİTİM SİSTEMİNE ETKİLERİ., BÖLÜM 39

Cumhuriyet Tarihi, Demokrasi, Darbe, Post Modern Darbe, Eğitim, 28 Şubat 1997 Askeri Darbesi,İsmail GÜLMEZ, Yrd. Doç. Dr. Yavuz ÖZDEMİR,
Aczimendi, Fadime Şahin, Fadıl Akgündüz , Hüsamettin Cindoruk, Mesut Yılmaz, Tevhid-i Tedrisat Kanunu,Zaviye ve Medreseler, İmamhatip Liseleri,

RP’nin 27 Mart 1994 yerel seçimlerinde ve 24 Aralık 1995 genel seçimlerindeki 
bu başarısının ardından toplumda ve kamuoyunda “İslami kesimin neden bu kadar teveccüh gördüğü” tartışılıyordu. Bu bağlamda 12 Eylül 1980 Askeri darbesinden sonra İslami kesime tavizler verildiği gibi görüşler dile getiriliyor ve bunun yanında RP’nin, İmam-Hatip Liselerinin ve Kuran Kurslarının faaliyetleri desteklemesi ve bu kurumların arkasında olduğu imajını yansıtması bu büyümenin ve teveccühün en önemli perde arkasıydı. Bu büyüme bazı kesimlerin daha da endişelenmesine neden olmuş ve “Buna önlem alınmalı ve siyasal İslam’ın önüne geçilmeliydi” şeklinde kamuoyunda bir algı oluşturulmak istenmiştir. 
RP artık Birinci parti olmuştu; ama kesinlikle hükümet olmamalıydı (Çetinkaya, 
2005, s.83). Basın ve medya organları başta olmak üzere kamuoyunda İslami kesim ve RP adına büyük bir psikolojik hareket başlatılmış, RP Genel Başkanı Necmettin Erbakan “Hükümet Kurmamalı” söylemleri günlerce TV kanallarında ve gazetelerde yer edinmişti. Böylece ülkede ki siyasi tansiyon iyice yükselmiş ve sonunda ANAP ve DYP koalisyon hükümeti kurulmuş ve siyasetin yüksek olan tansiyonu düşürülmeye çalışılmıştır. Mesut Yılmaz’ın Başbakanlığında kurulan koalisyon hükümeti döneminde MEB Turan Tayan’a verilmiş olması bazı kesimler tarafından “Askerin Sevdiği Bakan” şeklinde yorumların yapılmasına sebebiyet vermiştir (Akpınar, 2001, s.146). Milli Eğitim Bakanı Turan Tayan bu dönem içerisinde hemen “restorasyon” faaliyetleri ile örtüşen çalışmalara başlamış ve 13 Mayıs 1996’da XV. Milli Eğitim Şurası toplanmıştı. Şuranın en önemli konusu 2000’li yıllarda ki Türk Eğitim Sisteminin nasıl olması gerektiği konusu idi. Ancak toplantının günler öncesinde 8 yıllık kesintisiz eğitim meselesi gündeme gelmiş ve tartışmalar şura öncesinde başlamıştı. Şura hakkında kamuoyunda hâkim olan ortak kanı İmam-Hatip Liselerinin orta kısımlarını kapatmak olduğu yönündeydi. Aslında kimse 8 yıllık zorunlu eğitime karşı değildi. Çünkü 8 yıllık zorunlu eğitim 1946’dan beri uygulanmak istenen projeydi. 1946 yılında ki III. Milli Eğitim Şurası’nda ele alınan bu konu I. Nihat Erim Hükümeti programında da yer almıştır. Sonraki dönemlerde de toplanan eğitim şuralarında da bu konu ele alınmış ve hükümet programlarında yer almıştır. Toplanan şuralarda eğitim konuları 
görüşülmüş ve 8 yıllık eğitimin “Kesintili mi ya da kesintisiz mi” uygulanacağı tartışma konusu olmuştur. Çünkü XV. Milli Eğitim Şurasına kadar işleyen süreçte 8 yıllık eğitimin “kesintisiz” olacağı söylenmiyordu. Aksine ilköğretimin ikinci kademesi olan 6. , 7. ve 8. sınıflarda öğrencilere yönlendirilme yapılması arzu ediliyor, yani 5+3 modeli uygulanmak isteniyordu. Bakanlığın Şura öncesinde de yapmış olduğu çalışmalar bu yöndeydi (Çetinkaya, 2005, s.84). Bu bağlamda geniş katılımlı ve oldukça geniş alanı kapsayacak çalışmalar neticesinde, 13 ayrı bölgeden gelen raporlar neticesinde 8 yıl mecburi eğitimin kesintisiz olmasına karşı çıkıyor, 5+3 modelinin pedagojik olarak daha uygun olacağı yönünde görüşler bildiriliyordu. Şura, “Parasız Eğitim” talebiyle MEB önünde toplanan sol görüşlü bir grubun gösterisi ile başlamış olmakla beraber şura da; İlköğretim ve Yönlendirme, Ortaöğretim Yeniden Yapılanma, Yükseköğretime Geçişin Yeniden Yapılandırılması, Eğitimin Finansmanı ve Toplumun Eğitim İhtiyacının Yeniden Karşılanması adı altında beş ayrı komisyon kurulmuştur (Çetinkaya, 2005, s.84). 
Özellikle yapılan bu çalışmalar ve kurulan komisyonlar sonrasında 8 yıllık 
eğitim konusunda çalışmalara başlanmış ve özellikle dikkat çeken noktalardan biri, Bakanlık tarafından üyeleri belirlenen 117 kişilik komisyonda çoğunlukla “Kesintisiz eğitimi” savunan isimler dikkat çekmekteydi. Yani komisyon genelde “Kesintisiz eğitimi” savunanlardan meydana geliyordu. 

Türk Eğitim Sendikası, zorunlu eğitimin kesintisiz olmasına karşı iken Eğitim 
Sendikası ise; zorunlu eğitimin kesintisiz olmasını savunuyordu. Bununla beraber 
eğitim konusunda yine siyasilerin, askerlerin ve bürokratların görüşlerinin yanı sıra eğitime pedagojik olarak yaklaşanlar “kesintisiz” kararının çıkması çabası 
içerisindeydiler. ÖNDER (İmam Hatip Lisesi Mezunları ve Mensupları Derneği) 
gazetelere ilanlar vermekle beraber bu ilanlarda “8 yıllık zorunlu eğitimin ülkemiz için faydalı olacağı, eğitim seviyesinin yükselmesi ile beraber daha ileri seviyelere 
yükseleceği inancını taşıyorlardı. Bunun yanında 8 yıllık eğitime karşı olmak bir tarafa ülkemiz şartları elverir ise eğitimin 11 yıl olması ülkemiz için daha faydalı olacağı kanısındayız” şeklinde açıklamalar yapıyorlardı. Ancak zorunlu eğitimin 8 yıla çıkarılmasının İmam Hatip Liselerinin kapanmasına vesile kılınmak istenmesi kabul edilmez bir durumdur. 8 Yıllık zorunlu eğitimde Başbakan Tansu Çiller’in de ifade ettiği gibi “5+3 yıl uygulanmalı, 5. yıldan sonra öğrenciye diploma verilerek, öğrenci zorunlu eğitimini istediği yerde (klasik lise, kolej, meslek lisesi, çıraklık okulu, Kur’an Kursları mesleki kurslar, imam hatip liseleri vb.) eğitimini tamamlayabilmelidir. 5. Yıldan sonra diploma verilmeyerek 8 yıllık zorunlu eğitim uygulamasına gidilmesi tamamen İmam Hatip Liselerinin kapanmasına yönelik bir harekettir ve ülkemiz düşmanlarının bir oyunudur” (Çetinkaya, 2005, s.86-87) şeklindeki görüş bildirmeleri oldukça anlamlıdır. 

Eğitim konusu artık sadece toplanan şuranın en önemli gündemi olmakla 
kalmamış ülkenin gündemi haline gelmişti. Özellikle toplanan Milli Eğitim Şurasına 8 yıllık kesintisiz eğitim damgasını vurmuştu. Eğitim konusunda ülkede 14 Şura toplantısı yapılmış ancak hiçbiri bu kadar ülke gündemine oturmamıştı. Ülke ve gündem adeta 8 yıllık kesintisiz eğitim konusuna kilitlenmişti. TV Kanalları ve gazeteler yorumlar yapıyor, bazı gazeteler eğitime önem veriyor, eğitim hakkında görüşler açıklanıyor ve şura üyeleri üzerinde adeta baskı kurmaya çalışılıyordu. 
Eğitim konusu ülke gündemi meşgul ederken, Başbakan Mesut Yılmaz, TBMM 
Başkanı Mustafa Kalemli ve Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel toplanan şuraya 
katılmış ve hiçbir şuraya katılmayan ve şura gündemlerinden adeta habersiz olan devlet erkânının şuraya bu kadar ilgi göstermesi oldukça dikkat çekiciydi. 
İlköğretim ve Yönlendirme Komisyonu’nda beklenen gerçekleşmiş ve İmam 
Hatip Lisesi, Anadolu lisesi ve bazı meslek liselerinin 3 yıllık orta kısımlarının 
kapatılarak ilköğretimin kesintisiz yapılması kararı 28’e karşı 58 oy ile karara 
bağlanmıştı. Bütün bu yaşanan gelişmeler ile beraber gerçeği aslında kimse görmemişti. 
Önceden planlanmış olan sistem işletilmeye konulmuş ve Şura’dan “Kesintisiz Eğitim” kararı çıkmıştı. XV. Milli Eğitim Şurası’nda konu ile ilgili olarak resmi karara baktığımızda: “Yakın bir gelecekte 5-6 yaş okul öncesi eğitim ilköğretim bünyesine alınmalı, ilköğretim kesintisiz 8 yıllık zorunlu eğitim olarak uygulanmalı, 8 yılın sonunda tek tip diploma verilmeli, 9. sınıf liseye ya da mesleki teknik eğitime yönlendirme yılı olmalı; böylece ilköğretim zorunlu 2+8+1 sistemi oluşturulmalıdır. 
Çocukluğun tam yaşandığı, çocukların kendilerini, ailelerinde çocuklarını tanıdığı bu dönemde bulunanlar çırak yapılmamalıdır. Uzun vadede zorunlu eğitim 18 yaşını kapsayacak şekilde düzenlenmelidir” (Çetinkaya, 2005, s.88-89). 
İmam Hatip Liselerinin orta kısımlarını kapatacak bu karar nihayetinde tavsiye 
kararı mahiyeti taşımaktaydı. Çünkü Milli Eğitim Şuraları Bakanlığın danışma organı niteliğinde olup verdiği kararların herhangi bir bağlayıcılığı yoktu. Bunun en önemli göstergesi ise şuralarda alınan yüzlerce kararın gerçekleşmemiş olmasıydı. 
Bütün yaşanan bu gelişmelerle beraber 8 yıllık kesintisiz eğitim kararı bir anlamda hükümet krizine dönüşmüştü. Bu karar sonrasında ANAP ve DYP Koalisyonu  ortaklığında kurulan hükümet içerisinde gerilimler yaşanmıştır. Şuranın toplanmasından 15 gün önce basın ve medya organlarına, ANAP yönetiminin yaklaşmakta olan kongre öncesinde muhafazakâr kanada daha şirin gözükmek amacıyla 53. Hükümet programında 8 yıllık eğitim ile ilgili ilkelerin saptırıldığı haberi yansımış ve buna göre ANAP grubuna korsan bir programın dağıtılmış olması temel eğitimin 3 yıllık ikinci kademesinde “din, teknik ve sanat gibi alanlarda” yönlendirilmeye işlerlik kazandırılacağı ifade edilmiştir. Bu atılan adımlar DYP kanadından tepki ile karşılanmış ve hükümete destek veren CHP Genel Başkanı Deniz Baykal tarafından da tepki ile karşılanmış olmakla beraber eğitimin 8 yıla çıkarılmasının sulandırıldığını ifade etmiştir (1 Nisan 1996), Sabah, s.1. Milli Eğitim Bakanı Turan Tayan çok geçmeden çalışmalara başlamış ve 8 yıllık kesintisiz eğitim kapsamında İmam Hatip Liselerinin orta kısımlarının kapatılacağını ifade etmiştir. Ancak yapılması gereken hala önemli işler bulunuyor du. Bu işler içerisinde önemli bir nokta dikkat çekiyor ve bazı kesimler imam hatip lisesi mezunlarının devlet bürokrasisi içerisinde yer almasını istemiyorlardı. Çünkü üniversite sınavlarında beklenenin üzerinde başarılı olan bu öğrenciler kendilerine biçilen “imamlık” rolünün dışına çıkıyor ve çeşitli meslek dallarına yöneliyorlardı. Öncelik olarak bu konuda çalışmaların yapılması gerekiyordu. Talim ve Terbiye Kurulu toplanan XV. Milli Eğitim Şurası sonrasında Mayıs ayı içerisinde bir toplantı daha yapmış, toplantıda lise öğrencilerine çeşitli alanlar verilmesi ve bu alanlara göre üniversitelere girilmesi istenmiştir. Toplanan bu kurul orta öğretimde alan belirleme işlemini gerçekleştirerek İmam Hatip Liselilerinin üniversiteye giriş sürecinde alansız bırakmıştı. Yani bu karar bağlamında imam hatip liseli öğrencilerin alanı olmayacak hukuk, siyasal, uluslararası gibi bölümlere girmeleri engellenecekti. Netice itibariyle de beklenen oldu ve imam hatip liseleri, başlayan yeni süreçle beraber sadece İlahiyat Fakültelerine öğrenci gönderecek düzeye getirildi. Bu yeni uygulama ile beraber 1999 yılında YÖK tarafından üniversiteye giriş sisteminin değiştirilmesi ve meslek lisesi öğrencilerine düşük kat sayı uygulaması ile imam hatip liselerinin sınavda bu tür alanlara girmesinin tamamen engelleneceği süreçte böylece başlamış oldu (Çetinkaya, 2005, s.90-91). 

Eğitim sisteminde yapılan bu köklü değişim ülke gündemini adeta etkisi altına 
almış olmakla beraber siyasi yaşam literatüründe “Zoraki Nikâh” diye ifade edilen Ana-Yol Hükümeti’nde de işler pekiyi gitmiyordu. Hükümet kendi içerisinde ki 
hesaplaşmaların içine düşmüş ve DSP’nin desteği ile yoluna devam ederken büyük bir darbe de Anayasa Mahkemesinden gelmiştir. RP’nin eylemleri sonrasında hükümetin güvenoyu iptal edilmiş ve bununla beraber RP 27 Mayıs 1996’da Başbakan Mesut Yılmaz hakkında gensoru önergesi vermiştir. Bu eylem karşısında Başbakan Mesut Yılmaz, gensorunun görüşülmesini beklemeden 6 Haziran 1996’da istifa ederek hükümetten çekişmiştir. Bu bağlamda doğal olarak dönemin MEB Turan Tayan’ın da görevi sona ermiştir. 

Mesut Yılmaz Hükümetin düşmesinden sonra dönemin MEB Turan Tayan ile 
başlamış olan 8 Yıllık kesintisiz eğitimin ne olacağı da tartışma konusu olmuştur. 
Bilindiği üzere siyaset boşluk kaldırmazdı. Mesut Yılmaz Hükümetinin istifası üzerine RP lideri Necmettin Erbakan Başbakanlığında ve DYP lideri Tansu Çiller ortaklığında kurulacak olan Refah-Yol Hükümeti’nin temelleri atılmaya başlanmıştı. RP kanadı 8 yıllık eğitim konusunda Ana-Yol Hükümeti’nin MEB olan Turan Tayan’a karşı tavır almıştı. Turan Tayan kurulacak kabinede yer almış olsa bile kesinlikle Milli Eğitim Bakanı olmayacağı görüşü parti kanadında hâkim olmuştur. Beklenen olmuş, Turan Tayan kabinede yer almıştı. Ancak asker tarafından sevildiğini ifade eden Turan Tayan, Milli Eğitim Bakanlığına değil de Milli Savunma Bakanlığına getirilmiştir. Yeni kurulan Refah-Yol Hükümeti protokolünde eğitimle ilgili 4 maddeye yer verilmiş ancak şu iki madde oldukça dikkat çekici olmuştur: 
1. Zorunlu eğitim, 8 yıla çıkarılacak, öğrencilerin ilgi ve kabiliyetlerine göre çeşitli meslek alanlarında eğitim görebilmeleri için ilköğretimin 
ikinci kademesinde yönlendirme sistemine işlerlik kazandırılacaktır. 
2. YÖK yeniden düzenlenecek ve sadece koordinasyonun sağlanmasında sorumlu bir yapıya kavuşturulacaktır. 
Yukarıda ki ifade edilen maddelerden 8 yıllık eğitimin “kesintisiz” uygulanmayacağı sonucu ortaya çıkıyordu. Ancak askeri kanadın bu anlamda hassas 
olduğu hem 8 yıllık kesintisiz eğitim hem de üniversiteleri 12 Eylül 1980 Askeri darbesinden bu yana elinde tutan YÖK ile ilgili kararı oldukça tepki çekeceği 
anlaşılıyordu. 
Refah-Yol Hükümeti’nin koalisyon ortağı olan DYP, 8 yıllık kesintisiz eğitim konusunda ortağı olan RP’nin tepkisini çekmek istemiyordu. Dönemin DYP’li Milli 
Eğitim Bakanı Mehmet Sağlam’da kesintisiz eğitim modelini zaten benimsemiyor du. Kesintisiz eğitim konusunda ki görüşünü, TBMM’de 1 yıl sonrasında vermiş olduğu ret oyu ile de ispat etmiştir. Ana-Yol Hükümeti döneminde Milli Eğitim Bakanı olan ve askeri kanat tarafından sevildiğini ifade eden Turan Tayan ise XV. Milli Eğitim Şurası’ndan itibaren kesintisiz eğitim modelinin mimarıydı (Çetinkaya, 2005, s.92). Türkiye’de eğitimin kesintili mi kesintisiz mi olacağı tartışmaları devam ederken RP’nin iktidara gelmesi ile ülkede ki gerilim ortamı daha da artmıştı. Bütün bu yaşanan olaylar laik kesim tarafından dikkatle izlenmekle beraber ülkede ki laiklik tartışmaları başlamış, toplumda adeta bir kutuplaşma ortamı yaratılmış ve askeri kanat basın ve medya organlarını kullanarak çeşitli açıklamalar yapmaya başlamıştı. Özellikle bu dönem içerisinde RP lideri Necmettin Erbakan’ın yurt dışı gezileri özellikle, olay yaratan ve ülke gündemini derinden etkileyen Libya gezisi ve sonrasında yaşananlar başta olmak üzere İran gezisi, Taksim’e cami projesi, Kudüs gecesi, başbakanlık resmi konutta verilen iftar yemeği, kurban derilerinin toplanması, karayolu ile hacca gitme, imam hatip liseleri, başörtüsü sorunu ve Susurluk olayı ile yaşananlar ülkede bulunan 
gerilim atmosferini daha da yükseltmekle beraber siyasetin tansiyonunu da etkilemiştir. 

Bütün bu yaşanan olaylar kamuoyunda dikkatle izlenmekle beraber basın ve 
medya organları tarafından da her geçen gün yaşanan olaylar manşetlerde yer alıyor ve toplumda bir kutuplaşma ortamı yaratılmak isteniyordu. Siyasetin bu yüksek tansiyonu 28 Şubat 1997 günü adeta tavan yapmış ve kamuoyunda “post-modern darbe” olarak bilinen ülkenin geleceğine yön verecek olan 18 maddelik tarihi MGK kararları alınmıştır. Alınan bu kararların 3 maddesi doğrudan MEB ilgilendiriyordu; Bu kararlara baktığımızda; 
. “ 8 yıllık kesintisiz Eğitim uygulanmaya konulmalı, Kur’an kursları MEB’e devredilmelidir. 
. Tarikatlara bağlı özel yurt ve okullar Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereği MEB’e devredilmelidir. 
. Atatürk inkılaplarına sadık din adamları yetiştirmek için, eğitim kurumları 

Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nun özüne uygun ihtiyaç düzeyinde tutulmalıdır.” 

28 Şubat MGK Kararlarının açıklanması sonrasında RP dışında, ANAP, DYP, 
DSP ve CHP temsilcileri hükümeti beklemeden bir araya gelerek 5 yıllık temel eğitimin 8 yıla çıkarılması için 5 Mart 1997 hazırlamış oldukları ortak yasa teklifini TBMM Başkanlığına sunmuşlardır (Çetinkaya, 2005, s.93). 
Yaşanan bu gelişmelere başta askeri kesimler olmak üzere diğer birçok kurum 
ve kuruluşlar destek veriyor, 1994 yerel seçimleri ve 1995 genel seçimlerinden büyük bir başarı ile çıkan RP’nin gücünün her geçen gün artığını, siyasal İslam’ın yaygın bir güç haline geldiğini sayıları her geçen gün artan İmam Hatip liseleri ve Kur’an kursları hakkında acilen bir önlem alınması gerektiğini düşünüyorlardı. Korku ve endişe içerisinde bulunan kamuoyunda artık bir restorasyon dönemi başlamalı, imam hatip liselerinin orta kısımları kapatılmalı, bütün bireyler 8 yıllık tek tip eğitim sürecinden geçtikten sonra isteyenler Kur’an kurslarına gidebilmeli, imam hatip liselileri sadece imamlık mesleğine yönelmek dışında başka mesleklere yönelimleri engellenmeli, tarikat okulları ve yurtları kapatılmalıydı. 
28 Şubat tarihi MGK sonrasında eğitim ilgili kararlar alınmış ve sıra bu kararların uygulanmasına gelmişti. Refah-Yol Hükümeti’nin bu kararları uygulamaya hiç niyeti olmamakla beraber alınan bu MGK kararlarının bir tavsiye niteliği hükmünde olduğunu ifade ediyordu. 

Yaklaşık 1 ay boyunca bu kararların uygulanmalı-uygulanmamalı tartışmaları yapılmış olmakla beraber uygulanmadığında ortaya çıkacak sorunlar üzerinde durulmuş ve netice itibariyle kararların uygulanacağı bir atmosfer oluşturulmuştu. 
28 Şubat sürecinin askeri kadrosu alınan kararlardan memnun olmakla beraber 
bu kararların uygulanması konusunda ısrarcıydı. Asker, 12 Eylül 1980 Askeri darbesi sonrasında da 8 yıllık temel eğitimi istemiş ve bu yönde çalışmalar başlatılmıştı. Başlatılan bu çalışmaların ANAP dönemi içerisinde rafa kaldırıldığı bilinmekle beraber son 28 Şubat MGK toplantısında alınan bu kararların ülkede ki siyasal İslam’ın ve dinsel yükselişin önünü keseceği tahmin ediliyordu (10 Mart 1997), Yeni Yüzyıl, s.1. 28 Şubat sürecinin askeri kadrosu alınan kararlardan memnun olmakla beraber bu kararların uygulanacağından yana tavır almıştır. 8 yıllık kesintisiz eğitim ile ilgili haberler askeri harekete geçirmiş ve MGK Genel Sekreteri Org. İlhan Kılıç hükümetin uygulamaları ile ilgili ziyaretler düzenlemeye başlamıştı. Dönemin Milli Eğitim Bakanı Mehmet Sağlam’ı ziyaret eden MGK Genel Sekreteri Org. İlhan Kılıç; 8 yıllık eğitimin “kesintisiz” olması yönündeki düşüncelerini ifade etmiş ve sonrasında Diyanet işlerinden sorumlu Devlet Bakanı Nevzat Ercan’a giderek “Atatürk’ün din düşmanı ve vatan haini olarak gösterildiği ve Kur’an Kursları’ndan duyulan rahatsızlığı” ifade etmiştir (8 Mart 1997), Hürriyet, s.1. Askeri kanat, Kur’an Kursları ile ilgili hazırlamış olduğu raporu daha öncesinde de MGK’nın sivil üyelerine sunmuş ve bu kurslarda eğitim gören öğrencilerin nasıl yemin ettiklerine ilişkin videokasetlerini göstermiştir. 

Bu yeminlerin içeriğine baktığımızda öğrencilerin “Şeriat Devleti” için savaş andı içtikleri ve Atatürk hakkında ağır ifadelerin kullanıldığı bilinmektedir (5 Mart 1997), Milliyet, s.1. Yaşanan bütün bu gelişmeler adeta hükümet üzerinde psikolojik bir baskıyı ifade etmekle beraber asker, 31 Mart 1997 MGK toplantısında hükümete süre tanımaya karar vermiş ve yapılan toplantıda 28 Şubat 1997 MGK karaları gündeme alınmamıştır. 

Askeri kanat 28 Şubat kararları ile ilgili değerlendirmeyi Nisan ayı sonunda ki 
yapılacak olan toplantıya bırakmış ve askeri komutanlar kararların uygulanması 
konusunda gelişmeleri izlemek üzere MGK Genel Sekreteri Org. İlhan Kılıç’ı 
görevlendirmişlerdir. Org. İlhan Kılıç; MGK adına uygulamaları izleyecek ve 
komutanlara raporlar hazırlayacak ve bu hazırlanan raporlar MGK toplantılarında 
açıklanacaktı (Akpınar, 2001, s.230). 
28 Şubat karalarının uygulanmasındaki bu gecikmeler koalisyon ortağı DYP 
içerisinde de karışıklıkların çıkmasına sebep olmuştur. Darbe söylentilerinin ortaya çıkması, kuvvet komutanlarının Başbakan Erbakan hakkındaki sözleri yüksek olan siyasetin tansiyonunu her geçen gün daha da yükseltiyordu. Askeri kanat, RP’nin hükümet olmasından dolayı hükümetin koalisyon ortağı olan DYP lideri Tansu Çiller’e adeta kızıyorlardı. Bütün bu yaşanan olumsuz gelişmeler Sanayi ve Ticaret Bakanı Yalım Erez ve Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna’nın istifası ile alevlenmiş ve DYP içerisinde ki çözülmeler böylece başlamıştı. 
Bu gelişmeler sonrasında 26 Nisan 1997 tarihinde yapılan MGK Toplantısında 
asker, hükümetin irtica ile olan mücadelesini samimi bulmadığını açıklamış ve yeni bir süreci başlatmıştır. Kamuoyunda askerin darbe yapmak niyetinde olmadığını; ancak bu kez görevin “Silahsız Kuvvetlere” düştüğünü ifade eden askeri kanat, işlerin sivil toplum örgütlerinin eli ile yapılacağını vurgulamış ve Genelkurmay karargâhında verilen brifinglerle bu süreç başlatılmıştır. Asker, işçi-işveren kuruluşları, sivil toplum kuruluşları, medya ve yargı mensupları ile açıktan temas kuruluyor, MASK’ın değiştiğini, irticayla mücadele için gerekirse silah bile kullanılabileceğini ifade etmişlerdir (Çetinkaya, 2005, s.95-96). 
26 Nisan 1997 tarihinde yapılan MGK Toplantısından sonra asker, “Silahsız 
Kuvvetler Devrede” diyerek artık yeni bir sürecin başladığını ifade etmiştir. 28 Şubat kararları ve sonrasındaki eğitim ile ilgili olan konulara özellikle 8 yıllık kesintisiz eğitim tartışmaları damgasını vurmuş ve herkesin ortak paydası haline gelmiştir. Çağdaş Yaşamı Destekleme Deneğinden, Türk Kadınlar Birliğine; TOBB’dan Ziraat Odaları Birliğine kadar herkes 8 yıllık kesintisiz eğitimin uygulanması ve Kur’an Kurslarını kapatılmasını istiyorlardı (Çetinkaya, 2005, s.96). Bu yaşanan gelişmeler ülkede ki İmam Hatip lsiselerinin ve Kur’an kurslarının varlığını artık tartışma konusu haline getirmiştir. 11 Mayıs 1997’de İmam Hatip liselerinin orta kısımlarının kapatılmaması için İstanbul Sultanahmet Meydanı’nda düzenlenen miting gösterisi adeta bir provokasyona dönüşmüştür. Özellikle İmam Hatip liselerinin ve Kur’an kurslarının geleceği için toplanan göstericiler arasında Cumhuriyet ve laiklik ilkelerini savunan kişilerin çıkması ile olaylar daha da artmış ve koalisyon ortağı RP milletvekili Yasin Hatipoğlu’nun 8 
yıllık eğitimle ilgili olarak MGK’ya göndermeler yapması ve 160 milletvekili adına 
sine-i millete döneriz çağrısı daha büyük tepkilerin artmasına neden olmuştur 
(Çetinkaya, 2005, s.97). Meydana gelen bu olaylar kamuoyunda büyük bir 
huzursuzluğun doğmasına neden olmuştur. İmam hatip ve Kur’an kurslarının geleceği hakkında yapılmak istenenler toplumun çoğunluğu tarafından kabul görmüyordu. 
Bununla beraber “Silahsız Kuvvetler” olarak nitelendirilen sivil toplum kuruluşları artık her alanda varlığını hissettirmeye başlamış idi. 

19 Mayıs 1997’de ki kutlama törenlerinde Başbakan Erbakan adeta yuhalanmış ve RP’li bazı kimselerin kasetleri elden ele dolaşır hale gelmiştir. Bütün bu yaşananlar hükümet üzerinde kurgulanmaya çalışılan psikolojik hareketlerin bir ürünü olarak ortaya çıkmış ve darbesöylentileri arasında DYP’den yine istifa sesleri ve kopmalar başlamış ve Hüsamettin  Cindoruk  başkanlığında kurulan DTP çatısı altında birleşmişlerdir. 
Yaşanan bütün bu olumsuz gelişmeler sonrasında, Türk siyasal hayatında ve 
Türk eğitim sisteminde büyük bir dönüm noktası olan, tarihe “28 Şubat Süreci” olarak geçen bir dönemin RP ve DYP ortaklığında kurulan, yaklaşık 11 ay görevde kalan Refah- Yol Hükümeti’nin dağılması ile sonuçlanmış gibi gözükse de aslında bu süreç sonrasında askerlerin; Refah-Yol Hükümeti’nin dağılması sonrasında Genelkurmay Karargâhında ki subaylara verilen brifinglerde bazı üst düzey komutanların şu sözleri söylediği ve daha sonrasında ise kamuoyuna yansıtıldığı bilinmektedir; “Arkadaşlar! Türkiye tarihi bir dönem yaşamıştır. İlk defa silahlı kuvvetler öncülüğünde, sivil toplum örgütleri ve halkın desteğiyle Türkiye’yi laiklikten uzaklaştırmaya çalışan güçler engellenmiştir. Bu, silah kullanılmadan rejimin öz gücü ve sivil inisiyatif ile yapılan post-modern bir darbedir” (Akpınar, 2001, s.329) şeklinde ifade edilmiştir. 

40. CI BÖLÜM İLE DEVAM EDECEKTİR..

***