RUSYA-ERMENİSTAN ASKERİ İŞBİRLİĞİNE KARŞI TÜRKİYE-AZERBAYCAN İŞBİRLİĞİ!
Elhan Şahinoğlu, Azerbaycan,Rusya Cumhurbaşkanı, Dmitri Medvedev,Serj Sarkisyan,Ortak Güvenlik Anlaşması,Nevruz Mehmetov,C-300 füzeleri,
Elhan Şahinoğlu,
Azerbaycan
23 Ağustos 2010
Erivan ziyaretini sürdürmekte olan Rusya Cumhurbaşkanı Dmitri Medvedev’in 20 Ağustos’ta Ermeni meslektaşı Serj Sarkisyan’la gerçekleştirdiği ikili görüşmenin ardından iki ülkenin Savunma Bakanları Anatoliy Serdyukov ve Seyran Ohanyan askeri üs antlaş
Yeni antlaşmaya göre, Rusya Ermenistan'da bulundurduğu askeri üssün süresini 2044 yılına kadar uzatmıştır. Antlaşma gereği Rusya, üssü yeni silahlarla donatacaktır. Yeni anlaşmanın en önemli maddesi Rusya'nın askeri üssünün Ermenistan'ın güvenlik çıkarlarına da hizmet edecek olmasıdır. Rusya'nın askeri üssü eskiden de Ermenistan'a hizmet etmiştir. 5 bin kişinin bulunduğu üstte subayların yarısı, askerlerin ise tamamı cebinde Rusya pasaportu taşıyan Ermenilerden oluşmaktadır. Ayrıca, Erivan üs için Rusya'dan kira da almamaktadır. Dmitri Medvedev anlaşma töreninden sonra düzenlenen basın toplantısında Rusya'nın Kafkasya'da barış ve istikrardan yana olduğunu söylemiştir. 2008 yılında Gürcistan'la yaşanan savaşı işaret eden Medvedev şöyle devam etmiştir: "Biz Kafkasya'da iki yıl önce yaşanan olayların tekrarlanmasını istemiyoruz. Ekonomik ve güvenlik alanında bölgenin en büyük devleti olan Rusya, Kafkasya'da önemli rol oynamaya devam edecektir. Biz barış ve istikrardan yanayız. Bunun yanı sıra Rusya müttefik ilişkilerinde de sadıktır. Bu açıdan Ortak Güvenlik Anlaşması Teşkilatının üyesi olan Rusya kurumdaki destekçisi Ermenistan'ın güvenliğinden de sorumludur. Rusya müttefik ilişkilerine ciddi yaklaşmaktadır". Böylece, Erivan'da imzalanan antlaşma ve Medvedev'in basın toplantısındaki açıklamaları Rusya'nın Kafkaslardaki varlığını güçlendireceğinin kanıtıdır. Ermenistan, bu durumdan memnundur. Ermenistan Dışişleri Bakanı Edvart Nalbantyan Ermenistan'da bulunan Rus askeri gücünün ülkenin güvenliği açısından stratejik öneme sahip olduğunu kaydederek, "Rus askeri gücü sadece Rusya'nın çıkarlarına hizmet etmiyor. Ermenistan'ın güvenliği de garanti ediliyor" değerlendirmesinde bulunmuştur. Nalbantyan'a göre Rusya Ermenistan'ın askeri ve teknolojik alanda gelişimine de büyük katkı sağlamaktadır. Rusya ile Ermenistan arasında artan askeri ilişkiler ve Erivan'da imzalan antlaşma Azerbaycan kamuoyunda endişe ile izlenmektedir. Buna rağmen, Bakü'nün konuyla ilgili resmi bir açıklama yapmaması da dikkatten kaçmamaktadır. Aksine Azerbaycan Cumhurbaşkanı Dış İlişkilerden Sorumlu Müşaviri Nevruz Mehmetov yerel televizyonlara yaptığı açıklamada, Rusya-Ermenistan askeri üs antlaşmasının Azerbaycan'a bir etkisi olmayacağını vurgulamıştır. Ancak bu konuda farklı düşünenler de vardır. Birincisi, Yukarı Karabağ sorunun çözümünü üstlenen ve AGİT Minsk Grubu Eş Başkanı olan Rusya'nın Ermenistan'la askeri ilişkileri üst düzeye çıkarması bu devletin çatışan taraflara eşit mesafede yaklaşmadığını, tarafsızlığını Ermenistan'ın lehine bozduğunu kanıtlamaktadır. İkincisi, Yukarı Karabağ'da savaş çıkarsa, 1990 yılların başlangıcında olduğu gibi Azerbaycan ordusu ile Ermenistan ordusu yüz-yüze geleceklerdir. Yeni antlaşma gereği de Rusya'nın Ermenistan'daki üssü bu ülkenin güvenliğini sağlayacaktır. Yani olası savaş halinde, üsteki silahlar ve bu üsten havaya kalkacak askeri uçaklar Azerbaycan topraklarını hedef alacaklardır. Bu arada, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov gazetecilerin sorusu üzerine ülkesinin Azerbaycan'a C-300 füzelerini satabileceğine işaret etmiştir.
Lavrov söz konusu füzelerin savunma nitelikli olduğunu hatırlatarak, bunun bölge ülkeleri için tehlike oluşturmayacağını sözlerine eklemiştir.
Azerbaycan yönetimi, belki, Moskova'dan C-300 füzelerini alacağı düşüncesiyle Rusya-Ermenistan askeri anlaşmasına karşı sert tutum sergilememektedir.
Ancak Rusya-Ermenistan askeri üs anlaşması gerçek, C-300 füzeleri ise Bakü'ye verilen bir vaat niteliğindedir. Moskova yıllar öncesinden İran'a da C-300
füzelerini satacağını vaat etmiştir, ancak Tahran bu füzeleri bu güne kadar Rusya'dan alamamıştır. Öte yandan, Azerbaycan kamuoyunda ve siyasi çevrelerinde,
Rusya-Ermenistan askeri ilişkilerinin geliştirilmesi ve Kremlin'in müttefikine verdiği desteği artırmasına karşılık Azerbaycan'ın da Türkiye ile siyasi ve askeri
ilişkilerini yoğunlaştırması gerektiği tartışılmaktadır. Azerbaycan'ın Rusya-Ermenistan siyasi ve askeri işbirliğine karşı tek kalmaması gerekmektedir.
***
