ABD HEGEMONYA KURGUSU BÖLÜM 2
3. AMERİKAN GÜVENLİK MODELİ VE GÜÇ KURGUSU:
A. ABD Ulusal Güvenlik Sistemi:
ABD ulusal güvenlik sistemi dahilinde ABD Başkanı, merkezi rolü oynamakta ve Başkana etki eden üç temel güç grubu bulunmaktadır.
Birinci grubu Dışişleri Bakanı, Savunma Bakanı ve Başkanın Uluslararası Güvenlik Danışmanı'nın oluşturdugu üçlü oluşturmaktadır.
İkinci grubu ise Ulusal İstihbarat Direktörü (DNI) ve Genelkurmay Başkanı oluşturmaktadır.
Üçüncü grupta ise Beyaz Saray Karargâhı Başkanı ve Başkanın Danışmanları bulunmaktadır (Sarkesian, 1995:11).
Ulusal güvenlik kararlarının alındıgı tek bir yöntem yoktur. Önceden belirlenmis yöntemler olmasına ragmen her güvenlik durumu ulusal güvenlik
konusunda karar alma da degisik bir metodu dikte edebilir. Körfez Savası gibi birçok önemli karar ise iç halkanın sadece birkaç üyesinin katkısı ile
alınmıştır (Woodward, 1991: 27).
ABD ulusal güvenlik sistemi ulusal çıkar endekslidir ve küresel bir güç projeksiyonu (power projection) uygulamaktadır. Ulusal Güvenlik Konseyi
(UGK), ulusal güvenlikten sorumlu en yüksek organdır. Mevcut yapı içerisinde UGK, ulusal istihbarat gayretleri için direktif saglayan en yüksek
icra organıdır. UGK, örtülü operasyonlar gibi özel faaliyetlerle ile ilgili tüm önerileri alır ve her biri için Baskana tavsiyelerde bulunur (Sarkesian, 1995:
107). Ayrıca, hassas istihbarat toplama operasyonları ve karsı istihbarat faaliyetleri için yapılan önerileri degerlendirir. Bu faaliyetler Baskanın Ulusal
Güvenlik Danısmanı'nın direktörlügünü yaptıgı UGK Karargâhı ve UGK alt-grupları tarafından yerine getirilir.
B. ABD Yumusak Güç Unsurları:
ABD hegemonya kurgusuna uygun olarak siyasî, ekonomik ve sosyokültürel boyutlarda yapılanan yumusak güç unsurları ile ilgili alt yapı yaklasık
25 yıldır gelistirilmektedir. Bush yönetimine kadar olan dönemde hükümet içinde ve dısından binlerce kisi ile hükümet kurulusları, çokuluslu örgütler
ve özel kuruluşlar bünyesinde ABD merkezli küresel ve çokuluslu bir ag geliştirildi. Demokrasi projelerinin daha sempatik gözükmesi maksadı ile bu
tür faaliyetler için 'demokrasi gelistirme(democracy promotion)' tanımı tercih edildi. Alt programlarına ise 'demokrasi ve yönetisim', 'hukukun üstünlügü',
'savunma reformu', 'partiler arası diyalog' gibi isimler verildi.
< ABD ulusal güvenlik sistemi ulusal çıkar endekslidir ve küresel bir güç projeksiyonu uygulamaktadır. >
Bush dönemine kadar demokrasi projeleri kalkınma ve diyalog projelerine de çerçeve saglayarak merkezi olmayan bir hiyerarsi içinde yürütülmekteydi.
Bu agın komuta ve kontrolü ve stratejilerinin gelistirilmesi taktiksel ihtiyaçlara süratle uyum saglamak için daha çok yerelde konuslanmıs birimlere
bırakılmıstı. Merkez âcil durumlarda devreye giriyor ve genelde hazırladıgı program, inisiyatif, para yardımları ve diplomatik destek yerelin isini kolay-
lastırıyordu. Demokrasi gelistirme islerinin basını NED, USAID ve Dısisleri Bakanlıgı'nın DRL(Ynsan Hakları ve Çalısma Ysleri Bürosu)'si çekmekte
idi (Melia, 2005: 5-6). Bush ile birlikte bütün aktör ve programların daha etkili ve kontrollü kullanılması ile ilgili strateji arayısları basladı.
Demokrasi gelistirme stratejileri ile ilgili çalısmalar Ulusal Güvenlik Danısman Yardımcısı kontrolünde yürütülmektedir. USAID tarafından bu
kapsamda yapılan bir çalısma ile dünya genelinde yürütülen 90 adet demokrasi ve yönetisim programına verilen paralar için NGO'lar ve sözlesmeli
kurumlar arasında bir denge öngörüldü. Dısisleri Bakanlıgı Demokrasi ve Global Ysler Bakan Yardımcılıgı ise Dısisleri Bakanlıgı bölgesel büroları,
DRL ve USAID tarafından öncelikli ülkeler için kısa bir liste olusturulması hedeflendi (Lancaster and Dusen, 2005: 12). Senato Dısisleri ve Yabancı
Operasyonlar Komitesi tarafından NED ve DRL için bir 'Demokrasi Fonu' daha olusturuldu. 2005 yılında projelerine 1.3 milyar dolar tahsis edilen
USAID'in demokrasi bütçesi 2006 için 1.448 milyar dolara çıkarıldı.
Ulusal Demokrasi Vakfı (NED)
Ulusal Demokrasi Vakfı, bagımsız ve özel bir organizasyon olarak tanımlanmakta ve hukuksal bakımdan hükümet dısı(non-governmental) statüde
kabul edilmektedir. Bununla beraber yapısal ve fonksiyonel olarak ABD hükümetinin özel bir bölümü olarak faaliyet göstermektedir. NED'in
bütçesi, Savunma Bakanlıgına baglı USIA (Birlesik Devletler Tanıtma Ajansı) ve AID (Uluslararası Kalkınma Ajansı) tarafından aktarılan fonlarla
Kongre tarafından saglanmaktadır. Dısisleri Bakanlıgı ve diger icracı kurumlar NED programlarına katılmak için personel tayin etmektedirler
(CHARC, 1997: 23-29).
< NED demokrasinin gelistirilmesi faaliyetleri örtüsü altında Amerikan müdahale sisteminin bir vasıtası olarak Amerikan ulusal güvenlik hedeflerine
hizmet etmektedir. >
NED demokrasinin gelistirilmesi faaliyetleri örtüsü altında Amerikan müdahale sisteminin bir vasıtası olarak Amerikan ulusal güvenlik hedeflerine
hizmet etmektedir. Bu aynı zamanda Amerikan güvenlik politikalarına uluslararası alanda yasallık boyutu (mesruiyet) kazandıran bir
örtülü sistemin isleyisini saglamaktadır. Resmi olarak tanımlanmamasına ragmen NED yogun örtülü operasyonlara girismektedir. Bu sistem, politika
yapıcılara özel hedefleri için büyük esneklik ve çesitli seçenekler imkanı tanımaktadır.
Çokuluslu Şirketler.,
ABD'de birçok çokuluslu sirket(ÇUS), diger ülke hükümetleriyle dısisleri bakanlıkları aracılıgıyla dogrudan iliskiye girebilmektedir. Bu alanda ün
yapmıs sirketlerin basında General Motors, General Electric, Microsoft, AT&T, Mobil Oil, Texaco, Shell, BP, Ford Motor gibi sirketler sayılabilir
(Çınkı, 2004: 215-216). Washington tarafından yürütülen hegemonik politikalar en büyük ÇUS'ların ABD ekonomisi içindeki güç ve merkezîliginin
dogrudan bir ürünüdür. Serbest ticaret anlasmaları, IMF ve Dünya Bankası politikaları, özellestirmeler, gümrük duvarlarının indirilmesi, 130'dan fazla
ülkede 180 askeri üssün kurulması ABD ekonomisinin ve daha özel olarak da dünya çapında faaliyet sürdüren ABD ÇUS'larının yapısal dayatmalarıdır.
Çokuluslu sirketler gibi yapısal ekonomik ögeler ABD siyasetinin genel çerçevesini çizerken, politikacılar çıkarlarını gerçeklestirmek üzere çesitli
politikalar üzerinde çalısırlar. Bu çalısmalar büyük ölçüde genel kamuoyundan saklı yürütülür ama bunlar ÇUS'lara ragmen gerçeklesmezler.
ABD ve Medya
ABD'de ulusal medyanın görevi, ABD halkının hükümetin ulusal çıkarlar kapsamındaki açık ve örtülü faaliyetlerine izin vermesini saglamaktır
(Chomsky, 1993: 151). Amerika'da 1,700 günlük gazetenin % 98'i 15 kurumdan daha azına aittir ve bunlar toplam gelirin % 40'ını elde etmektedir.
Üç büyük televizyon agı ABC, CBS ve NBC hala televizyon izleyicilerin çogunluguna sahiptir. ABD'de 1296 günlük gazetenin internet sitesi bulunmaktadır.
Batılı ülkelerin farkı özellikle dergi sayısında ortaya çıkmaktadır. Medyanın hala en önemli silahlarından birisi de radyo yayınlarıdır.
NPR, VOA, Radio Free Europe, Radio Liberty, Florida'dan Küba'ya yayın yapan Castro karsıtı Radio Marti gibi Amerikan Hükümeti'nin dünyanın
her yerine yayılmıs yayın ve propaganda birimleri mevcuttur.
< ABD'de ulusal medyanın görevi, ABD halkının hükümetin ulusal çıkarlar kapsamındaki açık ve örtülü faaliyetlerine izin vermesini saglamaktır. >
Amerikan yapımı filmler, film endüstrisinin yıllık cirosunun % 80'ini kazandırmaktadır. Filmler gibi Amerikan TV dizileri de dünyada yüz milyonlarca
kisiye kendilerine has(ideallestirilmis ve çarpıtılmıs) Amerikan hayat tarzını asılamıstır(Brzezinski: 2004: 222). Büyük ölçekte ABD kökenli
popüler müzik gençler için kendini ifade etmenin vazgeçilmez bir kaynagıdır.
İlave olarak, dünya çapında otuz üç kanaldan yayın yapan MTV, Nickelodeon gibi uydu TV kanalları toplam bir milyar insana ulasmaktadır.
Dünyadaki bütün internet sitelerinin % 70'inin Amerika'da bulunması ve İngilizcenin hem eglence hem de is amaçlı iletisimde en çok kullanılan dil olması
nedeniyle hızla yayılan küresel sohbet odaları büyük ölçüde Amerikan etkisine sahiptir.
ABD Think-Tank Merkezleri
ABD'de akademik görünüslü “Institute” ve ideolojik görünüslü “Heritage Foundation” gibi tutucuların örgütledigi vakıflar ile CFR, Carnegie Endowment,
Woodrow Wilson Centre gibi dıs siyaseti tepeden yönlendirici seçkinler kulüpleri aslında birer think-tank kurulusudur. Bunların yanı sıra, devlet tarafından
kurulmuş CSIS gibi raporcu sirketler, IRFC gibi dogrudan Dısisleri Bakanlıgı'na baglı bürolar, Middle East Forum, Washington Institute, Freedom House,
CMCU, USIP gibi yarı resmi merkezler de “think tank” olarak nitelenmektedir (Smith, 1993: xiii-xiv). CSIS raporlarını incelemeden, Amerikan dıs politikasını
ve bölge senaryolarını kavramak olanaksızdır.
Şekil 2: ABD Demokrasi Geliştirme Kurgusu
ABD Hegemonyası kurgusu içinde kendi nüfuzlarını devam ettirmek ve stratejik projelerini pratige dökebilmek için dünya anlayıslarını temsil eden çok uluslu sirketler, özel egitim kurumları, güçlü bir medya agı, modern bir teknolojiyle donatılmıs bir askeri güç, milyarlarca dolarlık bütçelerle beslenen istihbarat birimleri, dini tarikatlar-kiliseler isbirligi içerisindedir. Kamuoyunu yönlendiren ve terbiye eden siyasî, iktisadî, kültürel ve sosyal temalarla ugrasan ve bünyesinde en etkili politikacıları, diplomatları, akademisyenleri ve gazetecileri barındıran think-tank merkezleri bu maksatla tesis edilmistir. Elemanların büyük çogunlugu, devlet deneyimine sahip eski ve yeni görevlilerdir. Ykinci eleman kaynagıysa, yine devlet organlarıyla içli dıslı olmuş akademisyenleri barındıran üniversitelerdir.
Vakıflar
ABD Vakıfları, sadece yardım yapan, vergi muafiyeti cennetleri degillerdir. İstihbarat fonksiyonları dısında, kültür ve degisim politikalarının
yönlendirildigi, formlastırıldıgı ve kültür devsirmelerinin gerçeklestirildigi merkezlerdir. CIA, vakıf faaliyetleri aracılıgıyla Amerikan sirketleri ve
malî kuruluşları için uluslararası casusluk yapmaktadır (Özkul, 2001: 142). Uluslararası Kalkınma Ajansı(AID)'nın tavsiyeleri ile kurulmus olan Kamu Güvenlik Hizmetleri'ndeki Uzmanlar CIA görevlileridirler. Bazen İşadamı, Turist, Emekli şahıs görüntüsü ile çalısırlar. Kamu Güvenlik Hizmeti'nin önerileri
aslında CIA'nın yerli servislere yaptırdıgı kendi istekleridir.
< CIA, yüzden fazla Amerikan Üniversitesi ve Kolejinde, çok sayıda Profesör ve Yönetici ile rapor hazırlamaktan, Eleman kazandırmaya kadar geniş bir alanda işbirligi yapmaktadır. >
USAID (ABD Ulusal Kalkınma Ajansı) demokrasi ve yöneti Şim programlarının baş kalkınma program stratejisi belirleyicisidir. NED'in İşbirligi
yaptıgı onlarca Avrupalı ve Asyalı kurulus ve vakıf arasında asagıdakiler dikkati çekenlerdir (McFaul, 2005: 156);
(1) Rusya ve diger BDT(CIS) devletleri için AB'nin kurdugu TACIS,
(2) Dogu Avrupa için AB'nin PHARE ve “The Institute For Democracy”,
(3) Almanya'da Parti Enstitüleri,
(4) İngiltere'de “The Westminster Foundation”.
Üniversiteler
CIA, yüzden fazla Amerikan üniversitesi ve kolejinde, çok sayıda profesör ve yönetici ile rapor hazırlamaktan, eleman kazandırmaya kadar
genis bir alanda isbirligi yapmaktadır. Projelerde çalısan ögrencilerin -dogrudan ajanlastırılmıs olanlar dısında- genellikle bu iliskilerden
haberi yoktur. Projelerin dısında en önemli etkinlik, yabancı ögrencilerin elemanlastırılmasıdır.
ABD, ileride kendi ülkelerinde seçkin konumlar elde edecek olan bu kisilerden, iç politikanın yönlendirilmesinde ya da devletlerden iç bilgi
sızdırılmasında yararlanmayı plânlamıstır(Corson, 1989: 27).
''Master'' ve ''Doktora'' çalısmalarındaki uluslararası iliskiler ögrencileri de, ilgili ülkedeki dinsel-siyasal-bölgesel çatısma alanlarında sözde
akademik olarak çalıstırılmaktadır. Uluslararası politika için bunca elemanlastırmayı göze alanların arkasında önemli sirketler de bulunmaktadır.
Etki Ajanları
Amerikan literatüründe etki ajanı (influence agent) temin edilmesi basta gelen örtülü faaliyet türlerinden biridir (Nutter, 2005: 509). Bir insanın
ABD'ye etki ajanı olmasını saglayan özelliklerin basında devlet, ordu, is ya da medya içinde önemli bir kisi olması veya baglantılarının iyi olması gelir.
Bu kisi bir gazeteci, editör, paralı asker, gümrük memuru, bankacı, isletmeci, başkan yardımcısı ya da bu tarz baska birisi olabilir. Toplum mühendisi
olarak etki ajanlarının temel rolü propaganda operatörü olmaktır. Özellikle basın dünyasında dıs baglantıları ile güdümlü, görüs yayıcı ve görüs olusturucu
islevi bulunan gazete ve televizyonlarda ihaleci ve rant pesindeki holding sahiplerinin egemen olmasıyla seçkin köse yazarları ve haber programı sunucuları;
yükseltilen ücretlerle, gazetecilik kimliginden ayrılmadan etki ajanı olarak yönlendirici eleman konumuna getirilmislerdir.
Şekil 3: ABD İstihbarat Toplumu (DNI, 2007)
C. ABD İstihbarat Toplumu:
ABD devlet istihbarat sistemi içindeki istihbarat teskilleri;
(1) Bagımsız CIA,
(2) Savunma Bakanlıgı istihbarat teskilleri ve
(3) Diger Bakanlıkların istihbarat teskilleri veya islevleri olmak üzere üç gruba ayrılmaktadır.
Savunma Bakanlıgı istihbarat teskilleri arasında; DIA, NSA, NGA, NRO ile Kara, Deniz, Hava ve Deniz Piyade Kuvvetleri Ystihbarat Teskilleri bulunmaktadır.
Yeni istihbarat kanunu ile tüm istihbarat kurumları yeni teskil edilen Ulusal İstihbarat Direktörü(DNI) kontrolü altına girmistir. UGK, ulusal dış istihbarat
hedeflerini ve önceliklerini yayımlar ve bunlar her bir istihbarat teskili için ayrı rehber oluşturur.
Sekil 4: ABD Birleşik Komutanlıklarının Sorumluluk Sahaları (DOD, 2007)
Yeni istihbarat kanunu, ABD'nin 11 Eylül sonrası terör ile mücadeleyi hedef alan ulusal güvenlik stratejisi kapsamında istihbarat toplumunun degişiminde
asagıdaki temel degisikliklere neden olmustur Barger, 2005: 17);
(1) Merkezi Ystihbarat Direktörü'nün yetkileri artırıldı.
(2) İstihbarat ikaz sistemi için yeni bir çerçeve olusturuldu.
(3) İstihbarat toplamada yeni metotlar gelistirildi.
(4) İstihbarat kabiliyetlerinin pazarlık yapması önlendi.
(5) Her çesit kaynak analizi geliŞtirildi.
Yeni istihbarat kanunu askeri olmayan istihbarat teskilatlarını yönetecek bir “Ulusal İstihbarat Direktörü (DNI)” ile bir “Ulusal Karsı-Terör Merkezi”
kurulmasını öngörüyordu (Holland, 2004). Önemli reform konularından biri de CIA'nın paramiliter operasyon kabiliyetlerinin Afganistan harekatında görülen
basarısızlık üzerine Silahlı Kuvvetlere transfer edilmesi idi.
D. ABD Ulusal Savunma Sistemi:
Savunma Bakanlıgı, ABD sert gücünün asıl mekanizması ve ulusal savunma politikasının uygulanmasında Baskanın temel vasıtasıdır. Üç askeri
baskanlıktan meydana gelmektedir;
(1) Kuvvet Komutanlıkları ve müsterek karargâhtan olusan Genelkurmay Baskanlıgı(JCS),
(2) Birlesik Komutanlıklar,
(3) Bakanlıga çesitli alanlarda hizmet eden Bakanlık İstihbarat Teskilatı (DIA) ve Savunma Muhabere Teskilatı(DCA) gibi çesitli kuruluşlar.
Savunma Bakanlıgının temel fonksiyonu güvenlik politikalarının uygulanmasında gerekli askeri vasıtaları saglamaktır.
ABD askeri yapısının özel bir teskilatı olan Birlesik Komutanlıklar, hava ve deniz kuvvetleri ile birlikte müsterek harekât kabiliyetine sahip komutanlıklardır.
Amerikan küresel ulusal güvenlik anlayısı içinde tüm dünyayı cografî olarak paylasan Birlesik Komutanlıklar sunlardır;
(1) Atlantik Komutanlıgı,
(2) Merkez Komutanlıgı (Orta-Dogu ve bir kısım Asya'dan sorumlu),
(3) Avrupa Komutanlıgı,
(4) Pasifik Komutanlıgı,
(5) Özel Kuvvetler Komutanlıgı,
(6) Kuzey Komutanlıgı,
(7) Güney Komutanlıgı ve (8) Ulastırma Komutanlıgı.
11 Eylül sonrasında ABD'nin “ Terörizm ” ve “ Serseri Devletler ”e açtıgı savaş Özel Askeri Şirketler(ÖAS) için dönüm noktası oldu. Küresel düzeyde
ABD askeri faaliyetlerini artırması özel şirketlere olan talebi de önemli ölçüde artırdı. Örnegin, hâli hazırda Afganistan'daki Taliban sonrası askeri gücün
egitimi ÖAS'lere verilmiştir (Motherjones, 2007).
< Klasik böl ve yönet politikasının yerini ' Dönşstür Ufala-Eklemle-Yönet' almıstır. >
Irak'ta 130 binden fazla ABD askeri yanında özel askeri şirket görevlilerinin sayısı ise 20 bini bulmaktadır (Traynor, 2003).
ABD kuvvetlerinin 15 bölgesel karargâhının güvenliginden sorumludurlar. Irak polis gücünü egitilmesi isini DynCorp üstlenmiştir.
4. AMERİKAN HEGEMONYA KURGUSU:
Hegemonik güç çatısı arkasında ikna ve rıza düzeyi yaratacak, meşruiyetine zemin hazırlayacak kuramsal bir çerçeve gerektirir. Böylece hegemonya
güç uygulamalarına uluslararası düzeyde gerekçe bulur ve diger ülkelerin kendi uygulamalarını istenilen yönde algılamalarını saglayacak bir örtü saglar.
Amerikan hegemonyasının temel kuramı olan Realizm; İkinci Dünya Savası'ndan bugüne Modernizm düsüncesi temelinde; 1980'lerden itibaren
siyasî olarak demokrasi, ekonomik olarak gelisme (kalkınma) ve 1990'lardan itibaren ise kültürel kod olarak ise iletisim (diyalog) projesi adı verilen üç alt
konsept ile pratikte uygulama alanı buldu.
Şekil 5: ABD ve AB Hegemonya Kurgusu
Söz konusu üç proje ülkeleri içten ve dısarıdan saran 'ag stratejisi' ile pratige geçmistir. Ulus-Devlet yapısı ile toplum arasına örülen ve devlet yapısına
paralel bir egemenlik kuran devlet dısı aktörlerin olusturdugu iç ag ve çok merkezli dünyanın (ulus egemenligi ve otoritenin ulus asan aktörler tarafın
dan paylasıldıgı tabaka) ördügü dıs ag ile birlikte çifte yapılı bir dünya ortaya çıkmıstır. Klasik böl ve yönet politikasının yerini ' Dönüstür-Ufala-Eklemle-
yönet' almıştır. Bu politika dahilinde demokrasi ve iyi yönetisim gibi Batılı degerlere yumusak güçle dönüstürülmeyen ülkeler sert güç ile(ülke yapıcılık)
dönüstürülmekte, azınlık ve kültürel haklar söylemi ile baslatılan reformların sonucunda ülke kalıcı çizgiler ile bölünmekte ve ülke Batılı diye
adlandırılan ülkeler arasında (ABD'nin müvekkili veya AB'nin ortagı) yerini almaktadır.
ABD güvenlik projelerinin isleyisini saglayan hegemonya mekanizmasının arkasındaki güç ve yapılanmayı asagıdaki sekilde kategorilendirmek gereklidir
(Yılmaz, 2006: 120);
-Daha çok dinleme, görüntü ve insan istihbaratına dayanan ve modern teknolojinin keskin uçlarını kullanan küresel bir istihbarat agı.
-Yönlendirilmis küresel medya basta olmak üzere, çesitli uluslararası baskı grupları, uluslararası kurumlar, vakıflar, düsünce kurulusları ile hedef
ülke veya ülkeler için yetistirilmis ve kazanılmıs etki ajanlarının da yer aldıgı demokrasi, serbest piyasa ekonomisi, insan hakları vb. terminolojinin
savunucularından oluşan global bir propaganda ve etki (nüfuz) agı yapılanması.
-Dünyanın her köşesinde alt yapısı bulunan, hedef ülke veya bölge üzerinde kontrolü sürdürmeye yönelik, gerektiginde zorlayıcı diplomasiden, ekonomik
ve askeri yöntemlere kadar bütün yöntemleri harekete geçirecek, uygulayacak veya destekleyecek örtülü faaliyet ve operasyon gücü. (IMF, NGO'lar gibi
ulusasan siyasî ve ekonomik kurumlar, askeri güç, istihbarat servisleri ve özel kuvvetler).
-Devlet-yapma, ulus-kurma ve rejimi takviye etme gibi senaryolar içerisinde; hedef ülke yapısı veya organizasyonlar içinde kullanılmak üzere uydu
veya ajanlastırılmıs devlet adamları, operatörler ve diger ajan sekillerini yetistirecek kurum, kaynak, vasıta ve programlar.
-Tüm bu gizli ve örtülü yapı ve faaliyetlerin gizliligini ve emniyetini saglayacak koruyucu güvenlik sistemleri.
Amerikan hegemonyası temel olarak iki yöntemle islemektedir; yumuşak gücün kullanıldıgı rejimi restorasyonu(Gürcistan, Ukrayna, Kırgızistan'daki renkli
devrimler ve diger içten içe kurgulamalar) ve Irak örneginde oldugu gibi sert gücün kullanıldıgı ülke insası( Nation-building ).
Eger hedef olarak seçilen ülkeler zaten Batılı olmaya meyilli ya da siyasî, ekonomik ve kültürel olarak içine sızılmaya ve ag örülmeye müsait ise yumusak
güç unsurları vasıtası ile ülkedeki rejimin Batılı düzene uygun bir yönetime kavusturulması için rejim restorasyonu metodu kullanılmaktadır.
Demokrasi, kalkınma ve kültürler arası diyalog kapsamındaki projeler kapsamında seçilen aktör, yöntem ve programlar ile hedef ülkenin sivil toplumuna nüfuz edilmekte ve ulusal aktörler kısa devre edilmektedir. NGO-vakıf-enstitü-sivil toplum örgütü gibi kurumlar aracılıgıyla, hedef ülkedeki iktidar ve kitlelerle dogrudan iliskiye geçilerek ülkelerin iç düzenlerinde toplumla devlet arasına giren kurumsal ve bireysel bir ag olusturarak, devlet egemenligine paralel bir egemenlik kurulmaktadır.
Sonuç olarak, dünya ABD tarafından temel kuralları belirlenen bir çesit modern düzene dogru yavas yavas evrilmektedir. ABD ve AB; Batılı ve modern
olma yarısında hep geriden gelecek, ulusal gücü ve egemenligi önemli ölçüde erozyona ugramıs, küresellesme ve enformasyon toplumu anlayısı
içinde ekonomilerini ve bilgi sistemlerini dısarıya baglamıs, kısaca güç tatbik kabiliyeti olmayan her biri “güçsüz güç” olarak tanımlanabilecek
ulus-devletlerden oluşan ikinci sınıf devletler toplulugu yaratmayı hedeflemektedir.
21' nci Yüzyıl hegemonik güç projeksiyonlarının hedefi ulus-devlet yapılarının yok edilmesi ve ag stratejisi ile kontrol altında tutulmasıdır.
Yürütülen örtülü metotların hedefi ulus-devlet elindeki güç unsurlarının elinden alınması, egemenliklerin iç ve dıs aglara transferidir.
Nitekim demokrasisi restore edilen, rejimi ve kimligi yeniden tanımlanarak sözde Batılı ve modern dünyaya kazandırılan ülke örnegi gittikçe artmaktadır.
KAYNAKÇA
Barry, Tom. (2004), Toward A New Grand Strategy For U.S. Policy, IRC Strategic Dialogue No.3.
Barger Deborah G. (2005), Toward A Revolution in Intelligence Affairs, Rand Publications, Arlington/VA.
Baylis, John and Smith, Steve. (2005), The Globalization of World Politics, An Introduction to International Studies, Oxford University Press, New York.
Bostanoglu, Burcu (1999), Türkiye - ABD Yliskilerinin Politikası, İmge Yayınevi, Ankara.
Brzezinski, Zbigniew. (2004), Tercih, Ynkıkap Kitapevi, İstanbul.
Brzezinski, Zbigniew. (2005), Büyük Satranç Tahtası, İnkılap Kitapevi, İstanbul.
Buzan, Barry and Waever, Ole. (2003), Regions and Powers, The Structure of International Security, Cambridge University Press, Cambridge.
Chomsky, Noam. (1993), Medya Gerçegi, (Çev. A. YILMAZ), Tümzamanlar Yayıncılık, İstanbul.
Corson, William R. (1977), Armies of Ignorance, The Dial Press, New York. Witanek, Robert. (1989),: Students. Scholars, and Spies:
The CIA on Campus, Caq.
Council on Hemispheric Affairs/Resource Center (CHA/RC). (1997), National Endowement For Democracy, Washington D.C.
Çınkı Mustafa (2004), Rant Lordları, Ümit Ofset Matbaacılık, Ankara. DNI (Office of Director of National Intelligence), 2007, An Overview of the
United States Intelligence Community, DNI Handbook, Office of DNI, Washington D.C. Drezner Daniel W. (Nov 2004), Who Rules? The Regulation of
Globalization, Chicago University Press, Chicago.
Freeman Jr. Chas W, (2007), Restoring America, Vital Speeches of the Day, Vol. 73, Iss. 5, New York, 2007.
Goh, Evelyn (2002), Hegemonic Constraints: The Implications of September 11
For America Power, Institute of Defence and Strategic Studies, (Singapore, Oct 2002).
Holland Jesse, Senate OKs Intelligence Reorganization, Associated Press, (12 Dec 2004).
Ikenberry John (2001), American Grand Strategy in the Age of Terror, Survival, Vol.: 43, Issue: 4, (Febuary 4 th, 2001), p. 19-34.
Ippolito Dennis S. (2005) Budget Policy, Deficits, And Defense: A Fiscal Framework For Defense Planning, Strategic Studies Institute, U.S. Army War
College, (Carlisle, June 2005.
Kesselman, Mark (1973), Order or Movement? The Literature of Political Development As Ideology, World Politics, Oct 1973.
Krauthammer, Charles. (1992), The Unipolar Moment, in Rethinkig America'Security, Allison and Treverton, New York.
Kurlantzick Joshua, (2005), The Decline of American Soft Power, Current History. Vol. 104, Iss. 686, (Philadelphia, Dec 2005).
McFaul Michael, (2005), Democracy Promotion As A World Value, The Washington Quarterly, (Winter 2004-2005), Washington D.C.
Melia, Thomas O. (2005), The Democracy Bureaucracy, Infrastructure of Amerikan Democracy Promotion, Georgetown University.
Nutter John Jacob (2005), CIA'nın Karanlık Operasyonları, Örtülü Operasyonlar, Dıs Politika ve Demokrasi, Güncel Yayıncılık, Çev. A. SARAÇOGLU, İstanbul.
Office of Director of National Intelligence, (2007). DNI Handbook, Office of DNI ODNI), Washington D.C.
Özkul, Halid. (2001), Gizli Ordular-CIA, Sorun Yayınları, İstanbul.
Sarkesian, Sam C. (1995), U.S. National Security: Policy Makers, Processes, and Politics, Sec.Ed., Lynne Rienner Publishes, Colorado.
Smith James A., (1990), Idea Brokers: Think-Tanks and The New Policy Elite, The Free Press, new York.
Strange, Susan. (1987), The Persisting Myth of Lost Hegemony, International Organisation, C.41, No.4.
Traynor, Ian. (10 th Dec, 2003). The Privatization of War, The Guardian.
Uzgel, İlhan. (2003), Hegemon Güç Kutusu, (Ed. Baskın Oran), Türk Dıs Politikası, Cilt I, İletişim Yayınları, İstanbul.
Volgy, Thomas J. Kanthak, Kristin Fraizer, Derrick Ingersoll, Robert S. (2005),
Resistance to Hegemony within the Core, Matthew B. Ridgway Center for International Security Studies, University of Pitsburgh.
Woodward, Bob. (1991), The Commanders, Simon & Schuster, New York.
Yılmaz, Sait. (2006), 21. Yüzyılda Güvenlik ve Ystihbarat, ALFA Yayınları, Ystanbul. Web Siteleri:
ABD Savunma Bakanlıgı (DOD) Web Sitesi:
http://www.defenselink.mil/specials/unifiedcommand/ (Access: 24 Eylül 2007).
Motherjones: www.motherjones.com/news/feature/2003/05/ma_365_01.html, (3 Mayıs 2005).
The Progressive Policy Institute. (2003), Progressive Internationalism: A Democratic National Security Strategy,
www.ndol.org/documents/Progressive_Internationalism_1003.pdf.
***
