ÖZAL’IN PKK İLE BARIŞ PLANI “LİMONATA”YA MI DÜŞTÜ?
III
Naim PINAR
naimpinar@gmail.com
24 Aralık 2012 Pazartesi
Cumhurbaşkanı Özal ve Generaller “Savaş” ta!
Körfez Savaşı’nın başladığı 1990 yılında Cumhurbaşkanı Özal’ın meşhur cümlesi basında yer alıyordu; “bir koyup üç alacağız”. Özal’a göre; ABD’nin yanında, aktif dış politika yürütülürse, Türkiye bölgede başat aktör olacaktı. Hiç şüphe yok ki aktif politika için ordu ve aktif istihbarat şarttı. Özal bu nedenle “Köşk İstihbarat Teşkilatı” diye de tanımlanabilecek bir ekip kurmuştu. Tabi ki bu ekipte aktif rol yine Eski MİT Müsteşar Yardımcısı Hiram Abas’a düşüyordu. İşte bu noktada 2 Ağustos 1990 tarihi Özal’ın darbeci generallere karşı mücadelesinde yenildiğinin miladıydı: Basın, bir taraftan Özal’ın Jandarma genel komutanlığına 2. Ordu Komutanı Orgeneral İbrahim Türkgenci’ni getireceğini ağız birliği içinde haber yaparken, diğer taraftan Yüksek Askeri Şura (YAŞ), Orgeneral Türkgenci’ni Harp Akademileri Komutanlığına atadığını duyuruyordu. Darbeciler, YAŞ kararları sonucunda, ilk kez ordudaki teamülleri hiçe sayarak daha sonra helikopteri “düşerek/düşürülerek” ölecek olan Orgeneral Eşref Bitlis’i, Jandarma Genel Komutanlığına atadığını da açıklıyordu. Ordu içinde Özal’a karşıtlığıyla nam salan Orgeneral Nezihi Çakar da MGK’nun kalbi durumunda olan MGK Genel Sekreterliği görevine getiriliyordu. Yine Özal’a karşı olan Korgeneral Kemal Yavuz’da terfi ettirilerek orgeneral olmuş ve 2. Ordu komutanı yapılmıştı. Ordu’daki bu değişiklikler sonrasında Özal’ın Ordu’da hiç ağırlığı kalmamıştı. Özal ise orduyu nasıl Irak’a sokacağının planlarını yapmaktaydı…
Özal ve generaller “Savaş”taydı; birinci savaş Türkiye sınırındaki sıcak savaştı, ikinci savaş ise devletin zirvesindeki soğuk savaştı. Esasında hangisinden Özal galip çıktı derseniz, bence ikisinden de yenik ayrılmıştı.
Özal, ikili savaş içerisinde İstihbarat ihtiyacını en güvendiği ajanı Hiram Abas’tan almaktaydı. Cumhurbaşkanı Özal’a Köşkte birçok kez brifing veren ve raporlar sunan Abas, bu görevi laikiyle yapmaktaydı Orduya rağmen…
26 Eylül 1990 tarihine değin Özal’a aralıksız her konuda istihbarat sağlayan Hiram Abas, bu tarihte bir suikast sonucunda öldürülmüştü meşhur piposu kucağında hem de eli silahına bile gidemeden. Çok profesyonel bir organizasyonla Özal’ın istihbarat kanadı kırılmıştı. Bu suikastı Dev-Sol üslenmişti. Fakat işin aslı konusunda şüpheler vardı: Bakın Hiram Abas’ın en yakın dostu Mehmet Eymür bu suikastın ardından neler diyordu: “Ben tanık raporlarını okudum. Hiram Bey’in bir elinde direksiyon bir elinde de pipo var, tam vitesi değiştireceği esnada vuruluyor. Yani son derece iyi etüt edilmiş ve son derece profesyonelce. Dev-Sol’un yapması için parti cephenin (THKP-C) öcünü alması gerekir. Onun için yapmış olabilir. Bizim Dev-Sol’la hiçbir ilgimiz yoktu. Biz çoğunlukla karşı casusluk bölümündeydik. 1970’li yıllarda bir ara çalıştık. 1980’den sonra tamamen bizim alanımız dışındaydı. Bir kere şunun çok iyi istihbarat edilmesi gerekiyor. Hiram Bey’in sokakta, araba içinde gözlenmesi son derece zordur. Hiram Bey çok dikkatliydi. Duran adamı bile dikkatlice süzerdi. Evden çıkışlarında filan son derece dikkatliydi. Etrafını kontrol ederdi. Örneğin evinin arkasında bahçe var. Arabasını oraya park ederdi. Aslında sıradan biri olsa orada öldürülürdü. Hâlbuki son derece profesyonelce hiç savunması olmayan bir yerde öldürdüler. Hiram Bey’in bir yerlere gelmesini önlemek için öldürdüler diye düşünüyorum. Belki MİT’e müsteşar filan olmazdı, ama neden cumhurbaşkanlığı ile ilgili bir şeyler olmasın?”.1
3 Ağustos 1990 tarihinde Genel Kurmay Başkanı Orgeneral Necip Torumtay’ın istifasını Özal’a sunması ve Ordu’daki yeni görev dağılımı ile başlayan süreçle, İstihbarata daha çok ihtiyacı olan Özal’ın Köşk İstihbarat Teşkilatı’nın beyni şaibeler içerisinde, alakasız olduğu şüphe götürmeyen bir örgütün kurşunlarıyla mı öldürülmüştü? Yoksa; Ordu Devletin derinliğine inilmesine bir kez daha izin vermemiş miydi?
Özal’ın PKK ile Barış Planı
Özal’ın ölümüyle sonuçlanan sürecin 1991 yılında şekil almaya başladığı kanaatindeyim. Bugünün siyasi konjonktürünü anlamlandırmak ve AKP iktidarının bu konuyu deşmesindeki gayeyi daha iyi anlamak için 1991’deki olaylara geri dönerek değerlendirmeyi siz değerli okuyuculara bırakmak istiyorum.
Turgut Özal’ın Körfez Savaşı’nın sona ermesinden sonra Kürt Sorunu’nun çözümü ile ilgili görüşleri, ‘gayrı resmi kanallarda’ yaptığı girişimler, 1991 yılında ayrıntılarıyla kamuoyuna yansımamıştı. Özal, PKK ile 1984 yılında başlayan savaşın TSK’nın çabalarıyla, kendi deyimiyle kan dökülerek çözüleceğine inanmıyordu. Özal’ın yapmayı istediği, ancak ölümüne dek yaşama geçiremediği ‘bir plan’ zaman zaman basında tartışmalara yol açtı. Bu plan söylentileri, hep gizemli yayınlar, söylentiler eşliğinde oldu; çoğu kimse, Özal yaşasaydı Güneydoğu’daki savaşın ‘o planla’ kısa zamanda sona ereceğine inanıyordu.
20 Kasım 1997 Perşembe günü, Show TV’de Can Dündar’ın hazırlayıp sunduğu “40 Dakika” programında Özal’ın ölümünden 4 yıl sonra yine ‘Kürt Sorunu’ odaklı tartışmalar yaşanıyordu. Fakat TSK’ ya göre, 1997 yılı itibariyle Güneydoğu’daki PKK ile savaşımda gelinen nokta şuydu: PKK dibe vurmuş, tükenmiş ve yenik düşmüştü. O kadar ki, TSK baya kalabalık bir gazeteci grubunu, bizzat durumu görsünler diye Güneydoğuya götürmüştü. Tekrar Can Dündar’ın programında olanlara dönelim. Usta gazeteci Dündar, programına şöyle başlıyordu: “İlk Körfez krizini hatırlayacaksınız böyle olmuştu ve savaş patladığında, Cumhurbaşkanı Özal, bir yandan Körfez’de atak bir politikayı sürdürürken, bir yandan da Güneydoğu’da, terörü sona erdirmek için ‘askeri olmayan bir çözüm’ arayışına girmişti. Hatta o dönem PKK ile dolaylı yoldan bir temas içindeydi; o temasın ayrıntıları bugüne kadar pek açıklanmadı. Aradan 3,5 yıl geçtikten sonra-evet, aradan 3,5 yıl geçtikten sonra nedense ve birdenbire- oğlu Ahmet Özal, geçen hafta Tempo dergisinde, babasının ‘zehirlenmiş olabileceği’ iddiasını gündeme getirdi; ‘Ölmeseydi 3 gün içinde çok önemli bir açıklama yapacaktı.’ Dedi.
Ayni programda Can Dündar, Özal’ın Körfez Savaşındaki muradını şöyle açıklıyordu: “Özal’ın senaryosu, Savaş sonrası Irak’ta Türkiye’nin söz sahibi olmasına dayanıyordu. Dünya liderleri arasında yer alma tutkusu… Eğer Irak parçalanırsa; Türkiye, tarihi gerçekleri gündeme getirip hak iddia edecekti.”
Buna göre Özal, savaş sonrası müttefiklerle masaya oturup, pastadan bir parça almak, Kerkük ve Musul gibi ‘tarihi gerçekleri’, bir zamanlar Osmanlı toprağı olan bu yerleri anımsatarak, petrol kuyularına uzanacaktı. Dündar programın devamında şöyle diyordu: “Irak parçalanmazsa… Yeni rejimin oluşumunda söz sahibi olmak isteniyordu”.
Bu amaca ulaşmak için Türkiye’nin elinde Türkmen kartı vardı. Ama bu zayıf bir karttı. Irak’ta söz sahibi olmak için başka bir karta daha ihtiyacı vardı. O kart Özal’a danışmanı gazeteci Cengiz Çandar hatırlatacaktı. Bu kartın adı Kürt kartıydı. Damarlarımda Kürt kanı dolaştığını söyleyerek komşu ve yurt içindeki Kürtlere seslenen Özal, bölgedeki Kürtlerin hamiliğine soyunacaktı. İşte bu süreçte generaller ile Özal arasında çatışma artacaktı. Süleyman Demirel’e yakınlığıyla bilinen gazeteci Cüneyt Arcayürek, Kiriz Doğuran Savaş adlı kitabında Özal’ın Kürt Planı ile ilgili faaliyetleri üzerine, Özal’ın aklına ve sadakatine itimat ettiği ANAP milletvekili Adnan Kahveci’nin yine Özal’ın isteği üzerine Güneydoğu’da bir süre inceleme yaptıktan sonra Cumhurbaşkanı’na sunduğu ‘Kürt Sorunu Nasıl Çözülmez’ başlıklı raporda şöyle dendiğini anlatıyor: “Askeri önlemlerle, hiçbir ülke çözüme ulaşamamıştır. Askeri çözümler hep iç harbi getirmiştir. Bugün Kürt sorunu, siyasal bir kriz halini almıştır. Çözüm için de cesurca atılacak siyasi adımlara ihtiyaç vardır. Bu nedenle, Kürt realitesi, Kürt kimliği ve dili hızla kabul edilerek, Kürtlerin siyasal hakları verilmelidir. Bu durum, Türkiye’de demokrasiye ufuklar açmakla kalmayıp, PKK gibi terör örgütlerine olan halk desteğinin de ortadan kalkmasına yol açacaktır”.2
Özal’ın “PKK ile Barış Planı”nın ana hatlarını, bizzat Özal’ın talimatıyla dolaylı olarak Abdullah Öcalan’la görüşmeleri yürüten gazeteci Cengiz Çandar’dan dinleyelim;
“Yani bu iş nasıl çözülür biliyor musunuz? Dedi (Özal). Kafasında bir çözüm parametresi olduğunu ifade eden bir-iki şey söyledi.
Dedi ki: “Önemli olan ateşkesi kalıcı kılmak. Kalıcı kılmak için dağdaki adamları indirmek lazım. PKK’lıları. ‘Onun için af çıkartmak lazım’ dedi.
‘Af çıkartmadan inmezler. Şimdi, öyle bir af çıkartacaksın ki önder kadrosunun sabote edememesi lazım. Yani, affı. O yüzden kademeli bir af çıkartacaksınız. Yani hiç kimseyi öldürdüğü, bilmem ne yaptığı subut etmemiş olanların silahlarını bırakması halinde bütün haklarına sahip olarak hayata, dağa çıkmadan önce neyse öyle devamı…
Bunun yoluna yordamına, hukuki imkânlarına bakmak lazım. Beş yıl içinde herhangi bir suç… Beş yıl yasaklı kılacaksın mesela bunları. Her türlü seçme seçilme hakkından, bir süre vatandaşlık hakkından. Beş yıl içinde Türk Ceza Kanunu’nu ihlal etmezler ise herhangi bir maddesini, beş yıl sonra siyasi haklarına seçme hakkı dahil olmak üzere otomatikman kavuşmaları filan… Yani bu tür bir şey yapmak lazım dedi.” Burada Cengiz Çandar’ın daha önce APO ile gizli görüşmelerde bulunduktan sonra Özal’ın bu adam nasıl bir tip sorusuna verdiği yanıtı da sizlerle paylaşmak istiyorum:
Özal, Çandar’ın bu haberleri üzerine sevinmişti. Kafasındaki PKK ile Barış Planı uygulanabilirdi. Özal’ın öldüğü günün sabahında 17 Nisan 1993 tarihli Milliyet Gazetesi’nde “Apo’nun Şartlarına Ret” başlığı altında şunlar yazılıydı: PKK lideri ateşkesi süresiz uzattı. “Federasyon” çağrısını Ankara ciddiye almadı. Milliyet yazarları Rafet Ballı ve A. Rezzak Oral Bekaa’dan notlarını yazmışlardı. Gazetenin ilk sayfasından verilen haberde HEP genel başkanı Ahmet Türk ve Apo birlikte takım elbiseler içerisinde el sıkışıyorlardı. Bu bölümde alt başlık şuydu: “Kalemler Konuşsun” Bekaa’daki toplantıya 5 milletvekiliyle katılan HEP Genel Başkanı Ahmet Türk, Ankara Vakko’dan alınmış kravat takan Apo’ya “Silahlar Sussun, Kalemler Konuşssun” diyerek kalem hediye etti. Türkiye’ye ‘Federal’ çerçevede görüşelim mesajını yollayan Apo, toplantı salonunda Kürt Liderlerle el ele tutuştu. Bekaa’da basın toplantısı düzenleyen PKK lideri Abdullah Öcalan, ateşkesi ‘ikinci bir emere kadar’ uzattığını söyledi. Apo, ateşkes için şartlarını şöyle sıraladı:
1- Türk Ordusu ateşi kessin,
2- Faili Meçhul cinayetler dursun,
3- Kürtçe radyo-TV,
4- Olağan üstü hal kalksın,
5- Kürt Örgütlere politika hakkı,
6- Genel Af.
Apo’nun konuşmalarını değerlendiren Başbakan Demirel şöyle dedi; “Madem ki öldürmeyi bıraktın, al sana Türkiye’nin bir parçasını demeyiz.”İçişleri Bakanı Sezgin’de kesinlikle ciddiye almıyoruz. Diye konuştu”. 3
Abdullah Öcalan’ın istekleri ile Özal’ın önerilerinin yakınlığı dikkat çekiciydi. Bu haberler ve Çandar-Özal diyaloglarındaki önerileri dikkate alırsak, sanki Kürt Sorunu’nun sonu gelmek üzereydi gibi bir hava hissi vermektedir. Peki ama Demirel hükümeti Apo’nun önerilerini siyasi intikam için mi? yoksa; bazı çevrelerin etkisi ve korkusuyla mı ret ediyordu?
Özal, bir anda yalnız kalmıştı. Fakat kararlıydı. Cumhurbaşkanı; Eğer hükümet bir adım atmazsa ben Cumhurbaşkanı olarak çıkıp, basına açıklama yapacağını söylüyordu. “Bu benim Cumhurbaşkanı sıfatı taşıdığım için bütün halkıma karşı sorumluluğumdur, tarihe karşı sorumluluğumdur, bu momentumu kaçıramayız çünkü” diyordu. 4
Topluma Karşı, Devleti Korumak!
TSK ise Cumhurbaşkanı Özal’ın fikirlerine ne kadar yakındı dersiniz. Örneğin 12 Eylül darbesinin ardından MİT için yeni düzenlemeleri acilen yapan generallerin MGK Genel Sekreterliğine bağlı kurmuş olduğu yapı kimleri neye karşı koruyordu. Daha değişik bir açıdan sorumuzu sorarsak ordu MGK Genel Sekreterliği adı altında nasıl bir örgütlenme kurmuştu. Gelin, 2003 yılında AKP hükümetinin AB 7. Uyum paketi çerçevesinde ordudaki 12 Eylül yapılanmasını yeniden düzenleme girişimi sonucunda ortaya çıkan inanılmaz bilgilere bakalım, bakalım ki AKP’nin, Özal’ın otopsisi için neden düğmeye bastığına dair bir beyin fırtınası şansımız olsun. Bugünün konjonktürünü öyle değerlendirelim. Özal öldürüldü mü? yoksa eceliyle normal bir ölüm müydü? Sorularına yanıt arayalım.
30 Ağustos 2003 tarihinde Radikal Gazetesi’nin “PSİKOLOJİK HAREKÂT MERKEZİ” başlıklı haberinde verilen bilgiler tüyler ürpertici cinstendi: “MGK Genel Sekreterliği'nin üç önemli hizmet birimi içindeki Toplumla İlişkiler Başkanlığı (TİB) 'psikolojik harekât'ın kalbi. 1983-1985 arasında MGK Başdanışmanı olan Ertuğrul Zekai Ökte, "Psikolojik harekât her vasıtanın kullanıldığı bir harp türüdür. Bizde de bunu TİB yapar" diyor. Önce, "Kendi halkına karşı yapılmaz" diyen, sonra 'yapıldığını' kabul eden Ökte, gerekçeyi de şöyle izah ediyor: "Kafası kirletilen halkı istediği yöne çekmek için yapıyor." Bu bilgiler, yönetmelikle de örtüşüyor: "Devlet çapında tüm psikolojik harekât ihtiyacını tespit eder, uygular." ANKARA - Milli Güvenlik Kurulu'na (MGK) bağlı Toplumla İlişkiler Başkanlığı'na (TİB) gizli yönetmelikle verilen 'psikolojik harekât' yetkisinin kullanımına eski MGK Başdanışmanı Ertuğrul Zekai Ökte'nin sözleri ışık tuttu.
Gizli MGK Yönetmeliği'nde 'psikolojik harekât' ihtiyacını tespit edip planlarını hazırlayan ve bunu 'icracı birimlerle' yürüten birim olarak tanımlanan TİB'in yetkilerindeki sınırsızlığı, "TİB'i ben kurdum" diyen Ökte'nin sözleri ortaya koydu: "Harekât halka karşı da yapılıyor. Bu harekâtta her türlü vasıta kullanılır."
Yeniden Müdafaa-yı Hukuk Derneği'nin kurucusu Ertuğrul Zekai Ökte, haftalık Aksiyon dergisinde 6 Nisan 2002 tarihinde yer alan söyleşisinde psikolojik harekâtı Türkiye'de başlatan kişinin kendisi olduğunu açıkladı. 1968-1970 yılları arasında Harp Akademileri'nde konferansçı eğitim elemanı, 1983-1985 yılları arasında MGK Başdanışmanı görevlerinde bulunan Ökte'nin çarpıcı sözleri şöyle: Türkiye'de psikolojik harekâtı başlatanlardan bir-iki kişi kaldık. Psikolojik harekât bir harp türüdür. Eskiden buna propaganda derlerdi. Gayet tabii düşmana, size rakip olana karşı yaparsınız. Uluslararası ilişkiler, bir güç ve rekabet işidir. Silah kullanmadan beyinleri etkilemek. İşin aslı bu. Biz başlattığımızda bilinmiyordu. 1950'lerde adı Soğuk Savaş, beyaz savaştı. Bizim tüzüğümüze bir ara 'sivil savunma' adıyla girdi. Diplomasinin bir aracıdır. Mesela ABD bunu Dışişleri'ne yaptırır; her Dışişleri mensubu psikolojik harekâtçıdır aynı zamanda. Türkiye'de bu işi MGK'ya bağlı olan Toplumla İlişkiler Başkanlığı yapar. Gizli kısmını ise MİT yapar. Başka da yapan kurum yok. Bu yapılırken her türlü vasıta kullanılır. Medyayla yapılır, karşı tarafın medyasıyla yapılır. Psikolojik harekât içeriye karşı yapılmaz. Bir devlet kendi halkına bunu yapamaz. (Israrlı soru üzerine) İşte, yapıyor. Halkın kafasını kirletiyorlar. Halkı kendi istediği yöne çekmek için yapıyor. Mesela PKK'ya karşı kullanıldı. PKK da bize karşı kullandı, üstelik daha çok etkili oldu.
Psikolojik harekât birimi hep ordu bünyesinde oldu. TİB'i ben kurdum. Ben Danışma Meclisi'ndeyken üç önemli kanunun yapılmasında yer aldım. Biri MGK Genel Sekreterliği Kanunu idi. Tamamını ben yazdım. Bir de MİT Kanunu gelmişti, onun bu konularla ilgili kısmına katkım oldu. MGK TİB'in ortaya çıkması, bir dönem MGK Genel Sekreterliği yapan emekli orgeneral Doğan Beyazıt'ın, Milliyet gazetesinde çıkan, "Aslolan Kırmızı Kitap. İktidara gelen parti kitabı görünce politikalarını değiştirir" sözlerini de hatırlattı. Eski başbakanlardan Mesut Yılmaz da aynı konuda, "Kırmızı Kitabı yazacak gücün Meclis olduğu" yolunda açıklamada bulunmuştu.
İşte TİB'in görevleri:
MGK Genel Sekreterliği Yönetmeliği'nin iki tam sayfası TİB'e verilen
'psikolojik harekât' görevini içeriyor:
Devlet çapında her türlü psikolojik harekât ihtiyacını tespit eder ve değerlendirir, Milli siyaset ve hedefler doğrultusunda uzun-orta-kısa vadeli harekât planları yapar ve planların günün gelişen şartlarına uygun olarak gelişmesini sağlar, Genel Sekreter'e sunar.
Onaylanmış Psikolojik Harekât Planı'nı yürütür, icracı birimler tarafından yapılan uygulamaları takip ve kontrol eder, yönlendirir ve koordinasyon görevini yerine getirir.
Yukarıda sıralanan ana faaliyetlere ilave olarak, kendi faaliyetleriyle ilgili açık ve kapalı her türlü bilgiyi devamlı tetkik eder, değerlendirir ve psikolojik tehditle ihtiyaçları tespit eder.
Psikolojik tehdit ve hedef vasatında durum ve hedef analizleri yapar, MGK Genel Sekreterliği'ne sunar, ilgili üniteler arasında iletişim ihtiyaçlarını değerlendirir ve gelişmesini sağlayacak tedbirleri ve yöntemleri araştırır, tespit eder. Elde ettiği sonuçları da Genel Sekreterliğe sunar.”5
Özal’ın Ölümü, kimilerine göre son gece Bulgar bir ressamın sergisinde içmiş olduğu limonatadan gelmişti. Kimileri onun eceliyle öldüğünde ısrarcı, özelikle dönemin Başbakanı Süleyman Demirel ve askerler. Kimilerine göre ise PKK ile son noktayı koymak üzereyken dış güçler tarafından öldürüldü. Bu soru Türkiye’nin Devlet derinliklerinde cevabını gizlemeye devam edecektir. Fakat AKP’nin Özal’a ve Ergenekon’a dair kararlılığı dikkat çekiyor. Ayrıca Özal’ın PKK ile Barış Planı’nın içeriğine baktığımızda Tayip Erdoğan’ın zaten aşama aşama aynılarını dillendirip bazılarını da uygulamaya koyduğunu görüyoruz. MGK Genel Sekreterliği altında kurulan Toplumla İlişkiler Başkanlığı, acaba Turgut Özal Cumhurbaşkanı olunca yürütmedeki Süleyman Demirel’le birlikte Özal’ın politikalarını rejim ve devletin derinliğinden uzak bulmuş olabilirler mi?
1 Soner Yalçın ve Doğan Yurdakul, Bay Pipo, Bir MİT Görevlisinin Sıradışı Yaşamı: Hiram Abas, Doğan Kitapçılık, 50. Baskı, İstanbul, 2006, S:504-505
2 Arcayürek, Cüneyt, Büyüklere Masallar Küçüklere Gerçekler, Kriz Doğuran Savaş, Bilgi Yayınevi, Mayıs 2000, S:335
3 Milliyet Gazetesi, 17 Nisan 1993, Sayfa: 21
4 Arcayürek, Cüneyt, Büyüklere Masallar Küçüklere Gerçekler, Kriz Doğuran Savaş, Bilgi Yayınevi, Mayıs 2000, S:345-346
5 Radikal Gazetesi, 30 Ağustos 2003.
